فارس/ یک اندیشکده اروپایی در گزارشی طرحی را برای تقویت ساختار نظامی اروپا و خروج از زیر چتر دفاعی آمریکا مطرح کرده است.

اندیشکده معتبر بلژیکی بروگل در گزارشی تفصیلی که منتشر کرده، از طرحی نوآورانه برای تقویت بنیه دفاعی اروپا پرده برداشته است. این طرح که "مکانیسم دفاعی اروپا" (European Defence Mechanism - EDM) نام دارد، یک نهاد بین‌دولتی جدید را پیشنهاد می‌کند که پذیرای تمامی دموکراسی‌های اروپایی، اعم از اعضای اتحادیه اروپا و کشورهای غیر عضو، خواهد بود. این ابتکار در حالی مطرح می‌شود که نگرانی‌ها در مورد تعهدات امنیتی ایالات متحده و لزوم افزایش توانمندی‌های دفاعی مستقل اروپا رو به افزایش است.

مکانیسم دفاعی اروپا موازی با ناتو عمل می‌کند

بر اساس این گزارش مکانیسم دفاعی اروپا به عنوان یک ساختار موازی با ناتو عمل خواهد کرد، هرچند که هدف آن جایگزینی این پیمان نظامی نیست. کشورهای عضو مکانیسم دفاعی اروپا با پرداخت سرمایه اولیه و خرید سهام متناسب، در این نهاد سهیم خواهند شد. تعهدات کلیدی اعضا شامل عدم تبعیض علیه پیمانکاران دفاعی دیگر کشورهای عضو، انجام تدارکات مشترک در زمینه‌های مشخص و مشارکت در برنامه‌ریزی، تأمین مالی و بهره‌برداری از دارایی‌های دفاعی مشترک اروپایی نظیر سامانه‌های پدافند هوایی قاره‌ای و ماهواره‌های اطلاعات نظامی است.
 
یکی از ویژگی‌های برجسته مکانیسم دفاعی اروپا، توانایی آن در انتشار اوراق قرضه برای تأمین مالی پروژه‌های دفاعی مشترک و دارایی‌های مشترک خواهد بود. این نهاد همچنین می‌تواند با حاشیه سود اندکی به اعضای خود وام دهد. اعضا موظف خواهند بود هزینه سهم خود از تجهیزات دفاعی خریداری شده به صورت مشترک را هنگام تحویل بپردازند، وام‌های دریافتی را بازپرداخت کنند و هزینه استفاده از دارایی‌های دفاعی مشترک را بر اساس سهمشان در سرمایه مکانیسم دفاعی اروپا پرداخت نمایند.به گفته نویسندگان این گزارش، هدف اصلی مکانیسم دفاعی اروپا کاهش هزینه‌های دفاعی از طریق ایجاد یک بازار واحد دفاعی در میان کشورهای عضو و افزایش رقابت در این بخش است. تدارکات مشترک نیز با ایجاد صرفه‌جویی در مقیاس و قدرت بازار، به کاهش هزینه‌های مالی تسلیح مجدد و تدارکات جاری کمک خواهد کرد.

تقویت توانایی نظامی با مکانیسم دفاعی اروپا

در پاسخ به سوالات مطرح شده درباره رابطه مکانیسم دفاعی اروپا با ناتو، گزارش بروگل تاکید می‌کند که این دو نهاد در تضاد نیستند. مکانیسم دفاعی اروپا با برنامه‌ریزی و تأمین مالی تسلیح مجدد کشورهای عضو (که اغلب آن‌ها عضو ناتو نیز هستند) به تقویت دفاع اروپا کمک خواهد کرد. همچنین، بهره‌برداری از دارایی‌های دفاعی متعلق به مکانیسم دفاعی اروپا با ساختار فرماندهی و کنترل ناتو هماهنگ خواهد شد. این ابتکار در واقع پاسخی به درخواست‌های مکرر دولت‌های ایالات متحده برای افزایش سهم اعضای اروپایی ناتو در دفاع از قاره سبز است.
 
علاوه بر این، مکانیسم دفاعی اروپا نقش یک بیمه‌نامه امنیتی را ایفا خواهد کرد. در صورت کاهش قابل توجه نقش ایالات متحده در دفاع از اروپا، این نهاد به اروپا این امکان را می‌دهد که همچنان قادر به دفاع از خود باشد. این امر از طریق تسریع و کاهش هزینه تسلیح مجدد ملی برای اعضا و همچنین مالکیت اروپایی بر برخی از دارایی‌های دفاعی مشترک که در حال حاضر تنها توسط ایالات متحده تامین می‌شوند، محقق خواهد شد. در حالی که دفاع ملی جزء لاینفک حاکمیت ملی است، گزارش بروگل استدلال می‌کند که ادغام عملیات دفاعی تحت مکانیسم دفاعی اروپا فراتر از سطح فعلی همکاری در ناتو نخواهد رفت. اعضای ناتو در حال حاضر به دارایی‌های دفاعی متعلق به ایالات متحده وابسته هستند. مکانیسم دفاعی اروپا با ایجاد دارایی‌های دفاعی مشترک بیشتر تحت مالکیت اروپا، صرفاً یک گام تکمیلی در این راستا خواهد بود. زمینه‌های تدارکات مشترک در پیمان مکانیسم دفاعی اروپا به دقت مشخص شده و خارج از این زمینه‌ها، اعضا در انجام تدارکات ملی آزاد خواهند بود. مشارکت در تدارکات مشترک نیز داوطلبانه خواهد بود، اما اعضا در زمینه‌های مشخص شده قادر به انجام تدارکات ملی نخواهند بود.
 
نویسندگان گزارش بروگل به این سوال پاسخ می‌دهند که چرا ایجاد یک نهاد جدید ضروری است و چرا نمی‌توان از ساختارهای موجود مانند آژانس دفاعی اروپا (EDA) یا همکاری‌های دفاعی در ناتو استفاده کرد. آن‌ها استدلال می‌کنند که ایجاد یک بازار واحد واقعی برای کالاهای دفاعی، مشابه بازار واحد اتحادیه اروپا برای کالاها و خدمات غیردفاعی، بر اساس این بسترها غیرممکن است. معافیت‌های قانونی موجود در معاهدات اتحادیه اروپا، امکان ایجاد تعهدات قانونی قوی در زمینه عدم تبعیض و تدارکات مشترک را از بین می‌برد. به همین دلیل، ایجاد یک تعهد قانونی قوی نیازمند یک پیمان بین‌دولتی جدید – پیمان EDM – است که می‌تواند الزام به اتفاق آرا در اتحادیه اروپا را دور بزند. در پایان، گزارش بروگل به عضویت احتمالی اوکراین در مکانیسم دفاعی اروپا اشاره می‌کند. با توجه به دموکراتیک بودن اوکراین و منافع دفاعی مشترک آن با اروپا، این کشور باید واجد شرایط عضویت باشد. گنجاندن پایگاه صنعتی دفاعی قوی اوکراین در بازار واحد دفاعی اروپا مبتنی بر مکانیسم دفاعی اروپا می‌تواند به کاهش قیمت‌ها و تسریع تدارکات در مقیاس بزرگ کمک کند. با این حال، ممکن است برای مشارکت اوکراین در تأمین سرمایه اولیه، نیاز به یک سازوکار انتقالی یا حمایت مالی از سوی اتحادیه اروپا و سایر اعضای EDM باشد.
 
به طور خلاصه، گزارش اندیشکده بروگل از "مکانیسم دفاعی اروپا" به عنوان یک گام مهم در راستای تقویت استقلال دفاعی اروپا و ایجاد یک ساختار موازی با ناتو برای حمایت و حفاظت از کشورهای اروپایی یاد می‌کند. این ابتکار با تمرکز بر تدارکات مشترک، کاهش هزینه‌ها و مالکیت اروپایی بر دارایی‌های دفاعی کلیدی، می‌تواند نقش بسزایی در شکل‌دهی به آینده امنیت اروپا ایفا کند.