تسنیم/متن پیش رو در تسنیم منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

واقعیت این است طرف آمریکایی، در سال ۲۰۱۸ میلادی رسماً از توافق هسته‌ای خارج شد و اکنون به‌عنوان "طرف خاطی" مورد شناسایی نظام بین الملل قرار گرفته است. دو اصل "تضمین" و "راستی‌آزمایی" مطالبه اساسی و کلیدی ایران از آمریکاست نه بالعکس!

نماینده ویژه آمریکا در مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم با ایران،  هرگونه توافق هسته‌ای با کشورمان را  منوط به راستی‌آزمایی توانایی‌های غنی‌سازی و تسلیحاتی تهران دانسته است.

استیو ویتکاف در  این خصوص مدعی شده است:

" هرگونه توافق هسته‌ای میان ایالات متحده و ایران به راستی‌آزمایی توانایی‌های غنی‌سازی و تسلیحاتی تهران بستگی خواهد داشت."

به‌نظر می‌رسد ویتکاف به‌صورت عامدانه روایت معکوسی را از روند تحولات مربوط به پرونده هسته‌ای کشورمان طی سال‌های اخیر ارائه می‌کند!

واقعیت امر این است که طرف آمریکایی، در سال 2018 میلادی رسماً از توافق هسته‌ای خارج شد و اکنون به‌عنوان "طرف خاطی" مورد شناسایی نظام بین الملل قرار گرفته است. در چنین شرایطی دو اصل "تضمین" و "راستی‌آزمایی" مطالبه اساسی و کلیدی جمهوری اسلامی ایران از آمریکاست نه بالعکس!

ادبیات ویتکاف به‌گونه‌ای تنظیم شده که گویا ایران در دوران اول ریاست جمهوری ترامپ از برجام خارج شده و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد را رسما نقض کرده است. این رویکرد وقیحانه ویتکاف، منبعث از رویکرد یکجانبه‌گرایانه و البته محکوم به شکست واشنگتن در نظام بین‌الملل است.

راستی‌آزمایی و تضمین، کلید واژگانی هستند که جمهوری اسلامی ایران بارها در روند احیای توافق هسته‌ای یا حتی انعقاد هرگونه تفاهم یا توافق موقتی بر روی آن‌ها تأکید کرده است. این تأکید، معلول خروج یکجانبه آمریکا از برجام بوده است. در چنین شرایطی ویتکاف دست به نوعی فرافکنی کودکانه و مضحکانه زده است!

قطعاً در این مسیر توافقی برای ایران موضوعیت دارد که صرفاً تعهدمحور نبوده و روند تضمین و راستی‌آزمایی آن مشخص باشد. آمریکا مسیر احیای  توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌های ضدایرانی را به‌خوبی می‌داند و در طول مذاکرات غیرمستقیم مسقط نیز بایسته‌ها و ملزومات هرگونه توافق و رفع تحریم‌های ضدایرانی به‌خوبی از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشور از طریق واسطه عمانی به ویتکاف اعلام شده است.

آنچه امروز اصالت دارد، نه روایت‌سازی آمریکا از مذاکرات هسته‌ای بلکه واقعیاتی است که بر فرامتن و متن مذاکرات سایه افکنده است. در اینجا ما با قاعده‌ای مواجه هستیم که نه‌تنها ویتکاف و ترامپ، بلکه هیچ فرد یا سیاستمدار دیگری قدرت معکوس‌سازی یا انکار آن را ندارد.

زمانی که ایران طرف مطالبه‌گر و واشنگتن به سبب خروج از توافق هسته‌ای و وضع تحریم‌های ظالمانه طرف بدهکار و متهم این معادله است،  لاجرم باید به یک سلسله ملزومات همچون تضمین و راستی‌آزمایی و رفع واقعی تحریم‌ها تن دهد.

بهتر است ویتکاف ضمن درک این قاعده کلان، بداند تعهد آن چیزی که بر روی کاغذ می‌آید اما تضمین اهرمی که به‌واسطه آن طرف مقابل ناچار است که تعهدات خود را انجام دهد. برجام تعهد محور برای ما تمام شده است و تمرکز ما برروی توافقی  تضمین‌محور است.

مقوله راستی‌آزمایی و اعتمادسازی نیز در همین مدار تعریف می‌شود. قطعاً واشنگتن ناچار است در راستای رسیدن به هرگونه توافقی با ایران، متحمل هزینه‌ها و تضمین‌هایی شود که ناشی از خبط دولت ترامپ در خروج از این توافق بوده و گریزی نیز از این مسیر برای کاخ سفید وجود نخواهد داشت.