اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

مهدی بیک‌اوغلی| سرانجام رخدادی که بسیاری از تحلیلگران و دلسوزان کشور در خصوص آن هشدار داده بودند از راه رسید. طیف‌های رادیکالی که طی سال‌های اخیر در بخش‌های مختلف رسانه ملی لانه کرده بودند، دست به کار شده و با توهین به اهل سنت منافع ملی را بازیچه منافع جناحی و منافع کاسبان تحریم قرار دادند. واکنش‌ها به پخش محتوایی موهن به عقاید اهل سنت در میان برنامه «سیمای خانواده» شبکه یک به اندازه‌ای وسیع بود که مجموعه حاکمیت را به واکنش واداشت. اما این برای نخستین‌بار نیست که طیف‌های افراطی حاضر در صدا و سیما دست به چنین اقداماتی می‌زنند تا تلاش‌های دولت وقت برای تحقق منافع ملی را بی‌اثر سازند. انتشار تصاویر مرتبط با کارناوال عصر عاشورا در آستانه انتخابات سال76، تهیه برنامه‌های هویت و چراغ برای تخریب دولت اصلاح‌طلب، پخش برنامه کنفرانس برلین در سال 79، تهیه و پخش سریال گاندو در اوج تلاش‌های دولت روحانی برای اجرایی کردن مفاد برجام و...بخش‌هایی از برنامه‌هایی است که با تهیه‌کنندگی افراطی‌ها در صدا و سیما تدارک دیده شد تا دولت‌های اصلاح‌طلب و میانه‌رو را زمین‌گیر کنند. این‌بار اما‌ آش رادیکال‌ها در صدا و سیما به اندازه‌ای شور شد که جدای از برائت رییس صدا و سیما، پای دستگاه قضایی هم به میان آمد و ضمن برکناری 8نفر از عاملان برنامه شبکه 1، 4نفر نیز به دستگاه قضایی معرفی شدند.

این همه ماجرا نبود و رییس صدا و سیما هم برائت کامل خود را از تندروها اعلام کرد. پیمان جبلی در صفحه ویراستی خود نوشت: «‌خطای جهله افراطی نابخشودنی است. تشیع انگلیسی رسواتر و حقیرتر از آن است که بتواند مطامع اربابان مستکبر خود را محقق کند. به هموطنان عزیز سنی و شیعه اطمینان می‌دهم فرزندان ملت در رسانه ملی ریشه فتنه را کور خواهند کرد.»

بلافاصله پس از این رخداد، برخی ارزیابی‌های تحلیلی درباره پشت پرده این تحرکات افراطی آغاز شد. نخستین تحلیل‌ها حاکی از آن بود که نقشه اصلی و هدف تندروها، مانع‌تراشی در مسیر دستاوردهای دولت است. دولتی که در کمتر از 8ماه از زعامتش بر راس هرم اجرایی نه تنها در عرصه داخلی توانسته، لایحه حجاب و عفاف را تعلیق کند، بخشی از فیلترینگ را پایان دهد، دولت وفاق ملی را با حضور طیف‌های مختلف تشکیل دهد و...بلکه در عرصه خارجی نیز در آستانه فتح‌الفتوحی بزرگ برای کاهش یا رفع تحریم‌ها و توسعه مناسبات ارتباطی با همسایگان و سایر قدرت‌های جهانی است. طبیعی است که کاسبان تحریم و تندروهای داخلی دست به اقدام زده و از هر ابزاری برای به بن‌بست کشاندن تلا‌ش‌های دولت استفاده می‌کنند. اما به نظر می‌رسد، جریان اقلیت تندرو در پس این هدف کلی، اهداف دیگری را نیز دنبال می‌کرد؛ زمینه‌سازی برای برکناری جبلی و جایگزینی او با یکی از اعضای جبهه پایداری، یکی از تئوری‌های مطرح شده بود که به عنوان اهداف حاشیه‌ای این اقدام از آن نام برده می‌شد. مطابق این تحلیل، جریانات تندروی نزدیک به جبهه پایداری با یک تیر می‌توانستند چند هدف را بزنند. از یک طرف مانند سال‌های قبل برای دولت حاشیه ساخته و در مسیر تحقق اهدافش مانع‌تراشی کنند و از سوی دیگر با نشاندن جبلی روی صندلی متهم اصلی، او را قربانی این رخداد ساخته و فرد مورد نظر خود را جایگزین جبلی سازند. واکنش‌های تند جبلی در مواجهه با این نوع اقدامات، در راستای بی‌اثر ساختن تلاش تندروها تفسیر و تحلیل شد. گزاره‌ای که این‌بار از سوی اقلیت تندرو مورد توجه قرار نگرفته بود، این واقعیت بود که کلیت نظام، پشت برنامه‌های دولت ایستاده و ضرورت آن را درک کرده‌اند. بنابراین هر نوع تحرکی برای به حاشیه کشاندن این راهبرد با واکنش کلیت حاکمیت مواجه می‌شود. معرفی متخلفان به دستگاه قضایی و اخراج مسببین این اقدام در راستای این رویکرد قابل تحلیل است.