ایرنا/ بازآفرینی شهری در بجنورد قصه‌ای است طولانی، پر از وعده‌هایی که زیر غبار کمبود اعتبار رنگ باخته‌اند؛ قصه خانه‌هایی که سقف‌هایشان ترک برداشته و دل‌هایی که در آرزوی یک کوچه آسفالته و محله‌ای با کیفیت می‌تپد.

بجنورد، قلب خراسان شمالی، امروز زخمی از بی‌توجهی به محله‌های فرسوده‌اش بر سینه دارد.

شهری که ۳۰ درصد از جمعیتش در حاشیه‌هایی بی‌نام و نشان در سکونتگاه‌های غیررسمی روزگار می‌گذرانند؛ جایی که واژه «رفاه شهری» تنها در کتاب‌ها معنا دارد.

وسعت سکونتگاه‌های غیررسمی این شهر به ۵۲۴ هکتار می‌رسد؛ محله‌هایی که وقتی باران می‌آید، کوچه‌هایشان غرق گل و لای می‌شود و وقتی زمین می‌لرزد، سقف خانه‌هایشان لرزش بیشتری از زمین دارد.

کارشناسان می‌گویند نبود هم‌صدایی بین دستگاه‌های اجرایی به کندی پروژه‌های بازآفرینی دامن زده است، ۳۶ محله از جنس سکونتگاه غیررسمی و ۴۵ محله از جنس بافت فرسوده امروز همچنان در صف انتظار تحول مانده‌اند.

با وجود همه شعارها، بجنورد هنوز نتوانسته به نقطه امنی در نوسازی بافت‌هایش برسد و روند پیشرفت به صورت لاک‌پشتی و امیدها هر روز باریک‌تر از دیروز می شود.

طرح‌هایی که زمانی با شور و شعف کلید خورد، حالا در پس بی‌مهری اعتبارات خاک می‌خورند.

مردم؛ قلب تپنده بازآفرینی

در دل این تاریکی اما، روزنه‌ای از امید به چشم می‌خورد؛ مردمی که می‌خواهند بمانند، بسازند و به شهرشان جان دوباره بدهند.

مشارکت مردم شاه‌بیت بازآفرینی شهری است، اما وقتی دست‌هایشان از اعتبار و امکانات خالی می شود، خواستنشان هم گره‌ای از مشکلات باز نمی‌کند.

سکونتگاه‌های غیررسمی، سرپناه بی‌پناهان است؛ سرپناهی که در برابر یک زلزله هیچ مقاومتی ندارد و امروز نه فقط بازسازی که نجات جان هزاران انسان در گروی توجه جدی به این محله‌ها است.

وقتی اعتبارات کم می‌آورند

مشاور شهردار بجنورد در حوزه بازآفرینی شهری از نیاز فوری به ۲۵۰ میلیارد ریال برای تکمیل ۶ طرح نیمه‌تمام خبر می‌دهد، طرح‌هایی که برخی از آن‌ها هفت سال پیش آغاز شده و حالا در پیچ و خم وعده‌های بی‌سرانجام گرفتار آمده‌اند.

احمد مقدمی می افزاید: محلاتی چون «جوادیه، باقرخان، صادقیه و تصفیه‌خانه» چشم به راه تکمیل پروژه‌هایی هستند که امید به زندگی را در دل اهالی روشن‌تر می‌کند، اما اختصاص ۱۳۵ میلیارد ریال اعتبار سالانه، تنها بخشی از نیاز این محله‌های تشنه نوسازی را پاسخ می‌دهد.

وی می گوید: تخفیف‌های ویژه در قالب بسته‌های تشویقی و صدور ۲۵۴ پروانه ساختمانی در محلات هدف، تلاش‌هایی است که بی‌سر و صدا در حال انجام است، اما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله بسیار است.

دیوارهای بلند وام‌های گران

رییس اداره برنامه‌ریزی و بازآفرینی اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی نیز در این خصوص می‌گوید: ۳۰۹ میلیارد ریال تسهیلات سال ۱۴۰۳ برای نوسازی سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های فرسوده پرداخت شده است.

هدی اکبرزاده می افزاید: اما وام‌هایی با کارمزد ۲۳ درصد، کمر اقشار کم‌درآمد را پیش از ساختن، خم می‌کند.

مردمی که به زور، سقف فرسوده‌ای بالای سر دارند، چطور می‌توانند با این شرایط، خانه‌ای نوساز برپا کنند؟

اینجا، بیش از تسهیلات به تسهیل نیاز است؛ به نگاهی همراه و دست‌هایی که بار سنگین ساختن را سبک‌تر کنند.

بازآفرینی؛ رویا یا واقعیت؟

بازآفرینی شهری در بجنورد امروز نه فقط یک برنامه عمرانی، که یک مطالبه انسانی است و باید کاری کرد، باید دستگاه‌ها دست در دست هم دهند و اولویت‌ها از پشت میزهای اداری به کوچه‌های خاکی و دیوارهای ترک‌خورده منتقل شود.

بجنورد شایسته شهری است که کوچه‌هایش لبخند بزنند و سقف‌هایش امن باشد؛ شهری که حاشیه‌نشینی را نه به عنوان یک سرنوشت، که یک بحران ببینند و برایش چاره‌ای جدی بیندیشند.

شاید دیگر زمان آن رسیده است که این روند لاک‌پشتی، جای خود را به گام‌های بلند برای احیای محله‌های فراموش‌شده بجنورد بدهد؛ گام‌هایی که بوی زندگی بدهند، نه خاکستر وعده‌های کهنه.

شهر بجنورد، مرکز خراسان شمالی ۲۳۰ هزار نفر جمعیت دارد که ۳۰ درصد شهروندان در سکونتگاه های غیررسمی و یا همان نقاط حاشیه ای زندگی می کنند و در این شهر بیش از ۷۰ هزار نفر از شهروندان در ۲۴ محله سکونتگاه غیررسمی ساکن هستند که کمترین سهم را از رفاه شهری بهره مند هستند.

وسعت سکونتگاه های غیررسمی بجنورد حدود ۵۲۴ هکتار است که حدود ۱۶ درصد از مساحت این شهر را به خود اختصاص داده است.

بجنورد در بین ۱۰ شهرستان استان شرایط بدتری دارد و تمرکز ۳۰ درصدی جمعیت در مناطق حاشیه ای به معضلی اساسی برای مرکز خراسان شمالی تبدیل شده است.