دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

«درحالی‌که برخی از مسائل اصلی ممکن است قابل‌حل باشند، موضوع تحریم‌ها ممکن است غیر‌قابل‌عبور باشد»؛ «موسسه کشورهای عربی خلیج‌فارس در واشنگتن» در تحلیلی به دست‌اندازهای توافق ایران و آمریکا اشاره و تاکید کرده که این مسائل می‌تواند مسیر دستیابی به توافق را دشوار و پیچیده کند.
 
مقامات ایرانی پیشنهاد داده‌اند ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰درصد خود را در مقابل برخی کاهش‌های اولیه تحریم‌های آمریکا کاهش دهند، اما در عمل ممکن است موضوع تحریم‌ها غیر‌قابل‌حل باشد. ایران خواستار تخفیف گسترده تحریم‌های ثانویه تحت رهبری آمریکا و همچنین الزام‌آور بودن تعهدات ایالات متحده به لغو تحریم‌ها و دیگر مفاد توافق است. در هر توافق جدید با واشنگتن، احتمالا تهران می‌خواهد نه‌تنها همه تحریم‌های ثانویه بر بخش‌های اقتصادی ایران لغو شود، بلکه نواقصی که در برجام شناسایی شده بود - ازجمله محدودیت دسترسی ایران به تراکنش‌های دلاری - نیز برطرف شود.

بعید است ترامپ شرایط ایران درباره لغو تحریم‌ها را بپذیرد. ترامپ هم در دوره اول ریاست‌جمهوری و هم در ماه‌های نخستین دوره دوم خود، تحریم‌ها را در کانون سیاست خود در قبال ایران قرار داده بود. علاوه‌بر این، بازگرداندن فشار تحریمی، دلیل اصلی خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸ بود. پس از آن خروج، ترامپ نه‌تنها تمام تحریم‌های قبلی را بازگرداند، بلکه تحریم‌های بیشتری برای اعمال «فشار حداکثری» بر اقتصاد ایران اضافه کرد.

حتی اگر ترامپ با تخفیف تحریم‌ها موافقت کند، بعید است او و دولتش محدودیت‌هایی را که قانون‌گذاران جمهوری‌خواه در کنگره وضع کرده‌اند نادیده بگیرند. چندین قانون اعمال تحریم‌های اقتصادی بر ایران از جمله قانون تحریم‌های ایران (ISA) به امضای رئیس‌جمهور رسیده و در قانون تثبیت شده‌اند. از سوی دیگر، حتی اگر ترامپ با کاهش تحریم‌های اعمال‌شده از طریق دستورات اجرایی که خودش صادر کرده موافقت کند، لغو تحریم‌های مبتنی بر قانون نیازمند اقدامات کنگره است؛ «اقدامی که احتمالا امکان‌پذیر نیست». در بهترین حالت، دولت جدید ممکن است قادر باشد برخی تحریم‌ها را مانند اقداماتی که در اجرای برجام صورت گرفت به حالت تعلیق درآورد، اما باز هم این امر با خطرات حقوقی و سیاسی داخلی روبه‌رو خواهد شد.

ایران در شرایطی خواهان دریافت تضمین‌هایی برای عدم خروج ایالات متحده از توافق جدید است که در نظام سیاسی ایالات متحده، یک رئیس‌جمهور نمی‌تواند رئیس‌جمهور بعدی را از تغییر یا خروج از توافقات بین‌المللی بازدارد؛ مگر آنکه توافق به‌عنوان یک معاهده رسمی و با تصویب دو‌سوم سنای آمریکا به تصویب برسد؛ روندی که «تقریبا غیرممکن» است.

در شرایطی که ایران بر حق خود برای غنی‌سازی تاکید دارد و تنها در مورد درصد آن حاضر به مذاکره است، مسوولان آمریکایی از جمله مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، تاکید کرده‌اند که ایران باید به غنی‌سازی اورانیوم خود پایان داده و اورانیوم موردنیاز را از کشورهای دیگر وارد کند؛ مساله‌ای که به نظر می‌رسد محل اختلاف جدی بین مذاکره‌کنندگان دو کشور خواهد بود. آمریکا می‌خواهد مذاکرات را به سمت برنامه موشکی ایران هم سوق دهد. این در حالی است که تهران به طور مکرر تصریح کرده که این مذاکرات باید تنها بر موضوع هسته‌ای متمرکز باشد و برنامه موشکی ایران غیرقابل‌مذاکره است. موانع قابل‌توجهی در مسیر دستیابی به توافق بین تهران و واشنگتن وجود دارد.