مهر/فروش بلیت بیزینس کلاس با ارائه خدمات اکونومی توسط برخی شرکت‌های هواپیمایی داخلی، مصداق بارز تضییع حقوق مسافران و تخلف آشکار است.

بلیت‌های بیزینس کلاس در دنیای سفرهای هوایی به عنوان یکی از انتخاب‌های لوکس و راحت برای مسافران شناخته می‌شود. این نوع بلیت‌ها معمولاً همراه با خدمات ویژه‌ای هستند که هدف آن‌ها ارائه تجربه‌ای راحت‌تر، خصوصی‌تر و متفاوت‌تر از پروازهای اکونومی است. با این حال، در برخی پروازهای داخلی ایران، مشاهده می‌شود که بین انتظارات مسافران از بلیت‌های بیزینس کلاس و امکانات واقعی ارائه شده تفاوت‌هایی وجود دارد.
در سطح بین‌المللی، بلیت‌های بیزینس کلاس به طور معمول ویژگی‌هایی نظیر صندلی‌های بزرگ‌تر، فضای بیشتر، پذیرایی با کیفیت بالا و دسترسی به خدمات ویژه همچون اینترنت پرسرعت، پک‌های بهداشتی لوکس و استفاده از سالن‌های اختصاصی فرودگاهی را شامل می‌شوند. این ویژگی‌ها به مسافران این امکان را می‌دهند که در طول پرواز تجربه‌ای راحت و بدون دغدغه داشته باشند.
از دیگر مزایای بلیت‌های بیزینس می‌توان به امکان استراحت کامل با صندلی‌هایی که قابلیت تخت‌شو دارند، اشاره کرد. همچنین پذیرایی در بیزینس کلاس شامل غذاهای متنوع و با کیفیت‌تر است که با توجه به سلیقه مسافران به‌طور اختصاصی سرو می‌شود. خدمات دیگری همچون اولویت در چک‌این، تحویل سریع‌تر بار و خدمات ویژه پس از پرواز، از دیگر ویژگی‌هایی است که برای این کلاس پروازی در نظر گرفته شده است.

اما در برخی از پروازهای داخلی ایران، شرکت‌های هواپیمایی بلیت‌های بیزینس کلاس را با قیمت‌های نجومی به فروش می‌رسانند، در حالی که امکانات موجود در این پروازها تفاوت زیادی با آنچه که انتظار می‌رود، ندارد. در برخی از این پروازها، مسافران شاهد صندلی‌های معمولی مشابه با بلیت اکونومی یا اقتصادی هستند که هیچ‌گونه قابلیت تبدیل به تخت‌شو یا ایجاد فضای بیشتر را ندارند. همچنین پذیرایی در این پروازها مشابه با کلاس اکونومی است و در بسیاری از موارد، خدماتی که برای بیزینس کلاس در نظر گرفته می‌شود، در سطح استانداردهای بین‌المللی قرار ندارد.
این وضعیت موجب شده است تا برخی از مسافران از کیفیت خدمات ارائه‌شده رضایت نداشته باشند و حتی احساس کنند که بلیت بیزینس کلاس بیشتر یک برچسب قیمتی است تا یک پرواز راحت. بلیط‌های اکونومی (economy) و بیزینس (business class) تفاوت‌هایی با هم دارند که مهم‌ترین آن تفاوت قیمت این دو کلاس پروازی است.
واژه فرانسوی اکونومی به معنای صرفه‌جویی است و همان‌طور که از نامش مشخص است این نوع کلاس پروازی نسبت به سایر کلاس‌های پروازی به‌صرفه‌تر بوده و قیمت پایین‌تری دارد و در واقع ارزان‌ترین کلاس پروازی را به خود اختصاص می‌دهد. کلاس بیزینس یا تجاری در رده دوم کلاس‌های پروازی قرار می‌گیرد و معمولاً با ارائه امکانات و خدماتی گسترده‌تر نسبت به اکونومی قیمت بلیط هواپیما آن بالاتر است.

در شرایطی که قیمت بلیت‌های اکونومی خود به شدت افزایش یافته است و بسیاری از مسافران برای دسترسی به امکاناتی بهتر، به بلیت‌های بیزینس کلاس روی می‌آورند، قیمت‌های بالاتر بلیت‌های بیزینس و عدم تطابق امکانات با آنچه که از این کلاس پروازی انتظار می‌رود، به نوعی بی‌اخلاقی در رعایت حقوق مسافران به شمار می‌آید. این روند موجب آسیب به اعتماد مسافران می‌شود و در واقع نشان‌دهنده نوعی سوءاستفاده از موقعیت موجود است.

فروش بلیت بیزینس با خدمات اکونومی تخلف است
در همین راستا، علیرضا منظری معاون اسبق هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: برخی مسافران بلیت هواپیما را با نرخ کلاس بیزینس خریداری می‌کنند، اما خدمات ارائه شده در هواپیما در حد کلاس اکونومی است. نرخ بلیت بر اساس قیمت بیزینس کلاس محاسبه می‌شود، در حالی که تسهیلاتی که به مسافر ارائه می‌شود، مطابق با خدمات اکونومی یا معمولی است.

منظری ادامه داد: در این موارد، پیگیری حقوقی امکان‌پذیر است، زیرا مقررات مشخصی براساس ایکائو برای ارائه خدمات بیزینس کلاس وجود دارد. طبق این مقررات، شرکت‌های هواپیمایی موظف به ارائه خدمات ویژه‌ای شامل غذای خاص، سرویس‌های اختصاصی و امکانات متفاوت در مقایسه با اکونومی کلاس هستند.

وی تصریح کرد: سازمان هواپیمایی کشوری بر این موضوع نظارت دارد و در صورت مشاهده تخلف، مسافران می‌توانند شکایت خود را ثبت کنند. در صورتی که شرکت هواپیمایی تخلف کرده باشد و خدمات متناسب با بلیت فروخته شده را ارائه نکرده باشد، موظف به استرداد وجه به مسافر خواهد بود.

معاون اسبق هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری خاطرنشان کرد: در چارچوب الزامات خدمات بیزینس کلاس، صندلی‌ها باید راحت‌تر و بزرگ‌تر باشند، فاصله میان صندلی‌ها نسبت به اکونومی بیشتر باشد و خدمات پذیرایی نیز با کیفیت بالاتری ارائه شود.
منظری در پایان تاکید کرد: فروش بلیت بیزینس و ارائه خدمات اکونومی تخلف محسوب می‌شود و قابلیت پیگیری قانونی دارد.

ضرورت تطبیق خدمات بیزینس کلاس با استانداردهای بین‌المللی
به گزارش مهر، گفتنی است، رئیس دیوان عدالت اداری در ۲۶ خرداد ۱۴۰۳، با توجه به شکایت برخی شرکت‌های هواپیمایی، رأی داد که ستاد تنظیم بازار مجاز به نرخ‌گذاری در بخش حمل‌ونقل هوایی داخلی نیست. بر همین اساس قیمت‌گذاری بلیت هواپیما به خود شرکت‌های هواپیمایی سپرده شد، اما این در حالیست که متولیان مربوطه باید نسبت به عملکرد ایرلاین‌ها توجه ویژه داشته باشند، تا طبق آنچه که از مسافران پول دریافت می‌کنند، در مقابل نیز خدمات ارائه دهد.

کارشناسان صنعت هوانوردی بر این باورند که شرکت‌های هواپیمایی باید به استانداردهای بین‌المللی پایبند باشند و در صورت عدم امکان ارائه خدمات بیزینس کلاس با کیفیت، از فروش بلیت‌های بیزینس که قابلیت‌های استاندارد را ندارد، خودداری کنند. رعایت حقوق مسافران و شفافیت در ارائه خدمات، اصلی‌ترین عواملی است که می‌تواند اعتماد عمومی به صنعت هوانوردی را تقویت کرده و رضایت مسافران را جلب کند.