دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

شیرین جمشیدیان| ۵ روز از انفجار بندر شهید رجایی می‌گذرد و هنوز ابعاد این انفجار به صورت کامل مشخص نیست. بر همین اساس یک عضو هیات اعزامی رئیس مجلس به بندر شهید رجایی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» ابهامات انفجار بندر شهید رجایی را تشریح کرد. مرتضی محمودی گفت که صاحب بار کانتینر منفجر شده احضار شده و درحال پاسخ دادن به دستگاه‌های امنیتی است. او همچنین تاکید کرد ماده شیمیایی که در کانتینر بوده کاربردهای مختلفی دارد و در محصولات کشاورزی به عنوان سموم و کود، در حوزه بهداشت و هم در حوزه نظامی استفاده می‌شود.
 
مرتضی محمودی، نماینده تهران و عضو هیات اعزامی رئیس مجلس به بندر شهید رجایی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، در خصوص ابهامات حادثه انفجار بندر شهید رجایی بندرعباس، گفت: مهم‌ترین ابهام حادثه این است که آنچه در بارنامه ثبت شده با آنچه در کانتینر بوده اختلاف دارد و سوال این است که این موضوع چگونه از دید کشتیرانی جمهوری اسلامی دور مانده است.

او ادامه داد: از حمل بار و استقرار آن در انبار، ابهاماتی در مورد اختلاف بارنامه با محصول وجود دارد که این موضوع از سوی دستگاه‌های امنیتی قابل پیگیری است. البته حدس ما این است که این یک تخلف است و یک نوع زد و بند و مفسده برای کاهش هزینه انبارداری و ترخیص به حساب می‌آید. از سوی دیگر با این اقدام، کالا وارد منطقه کالاهای پرخطر که هزینه بالایی دارد، نشده است. 

ما بررسی کردیم و مشخص شد که این روال قبلا هم وجود داشته و بارها و بارها در بنادر ما و در این بندر این اتفاق رخ داده است. این عضو هیات اعزامی مجلس به بندر در خصوص اینکه آیا مشخص است که صاحب بار آن کانتینر چه کسی بوده است، خاطرنشان کرد: بله مشخص است و این فرد احضار شده و در اختیار مجموعه‌های امنیتی است و دستگاه‌های امنیتی در حال صحبت با این فرد و مجموعه همکارانشان هستند. بر این اساس باید خط انتقال این کالا، چگونگی ورود آن و چرایی اظهار خلافی که صورت گرفته مشخص شود.

محمودی در پاسخ به اینکه مواد داخل کانتینر چه بوده است، اظهار کرد: محتوای این کانتینر یک ماده شیمیایی است. ابتدا بگویم که آمونیاک و نیترات آمونیوم در کانتینر نبوده و وجود چنین موادی را تکذیب می‌کنیم. همچنین در خصوص اینکه عنوان می‌شود که این ماده، ماده منفجره سوخت نظامی و موشکی است باید بگویم که اصلا چنین چیزی نبوده است. ماده شیمیایی که در کانتینر بوده کاربرد سه‌گانه‌ای دارد و در محصولات کشاورزی به عنوان سموم و کود، در حوزه بهداشت و هم در حوزه نظامی استفاده می‌شود. 

او افزود: این ماده، یک ماده شیمیایی بوده که کاربرد کشاورزی‌اش بیش از دو کاربرد بهداشتی و نظامی است. اما مهم این است که خلوص این ماده به چه میزان بوده و در حال حاضر کارشناسان در حال بررسی هستند و این موضوع بحث‌های فنی است که ما به این حوزه ورود پیدا نکردیم و اطلاع هم نداریم. اما آزمایشگاه‌های دستگاه‌های اجرایی و امنیتی در حال کار هستند تا با تعیین میزان خلوص و میزان حجم انتقال داده شده مشخص می‌شود که این کالا ممنوع بوده و آیا باید در آن بخش مستقر می‌شد یا خیر.

محمودی اظهار کرد: تا اینجا برای ما روشن است که این کالا در آن نقطه نباید انبارداری می‌شد، بلکه باید به محل نگهداری کالاهای پرخطر می‌رفت، اما به دلیل اظهار غلط در بارنامه کارکنان پیمانکاری که در آن بندر کار حمل را انجام می‌دادند مطلع از خطرپذیر بودن این کانتینر نبودند. بنابراین رفتاری که با این کالا در جابه‌جایی صورت گرفته رفتار پرخطری بوده است. یعنی به صورت غیرایمن حمل شده و مانند حمل پوشاک با آن رفتار شده است.

او در خصوص علت آتش‌سوزی گفت: بر اساس آنچه در تصاویر دوربین‌ها که از زوایای مختلف گرفته شده و دستگاه‌های امنیتی هم مشاهده کردند و همچنین با توجه به بررسی‌های میدانی و گفت‌وگوهایی که بنده به شخصه با مصدومان و کسانی‌که نزدیک‌ترین فاصله را به صحنه داشتند پرسیدم، علت آتش‌سوزی عدم رعایت ایمنی در کار بوده است. احتمالا علت این بوده که لیفتراک محموله را وارد کانتینر کرده و چون از خطرناک بودن محموله مطلع نبوده‌اند، این محموله را در کانتینر رها کرده که منجر به جرقه یا منجر به یک حادثه شعله‌آفرین شده و شعله اولیه را ایجاد کرده است.

این عضو هیات اعزامی مجلس به بندر شهید رجایی تاکید کرد: نظر شخصی من این است که اشتعال اولیه که حدود یک دقیقه طول کشیده و در فیلم‌ها کاملا واضح است، موجب گسترش آتش به سایر محموله‌ای شیمیایی شده است. بر این اساس برخی از موادی که در آن انبار بوده با یکدیگر ترکیب شده و ترکیبات شیمیایی جدیدی که به واسطه شعله، ‌آتش و گرما به وجود آمده، موجب آتش گرفتن سایر کالاهای قابل اشتعال شده و ترکیب آن با سایر مواد به یک انفجار منجر شده است. اگر فرضیه غیرعمدی بودن و سهل‌انگاری بودن تقویت شود این موضوع می‌تواند علت انفجار باشد. اما اگر این آتش‌سوزی عمدی و خرابکاری باشد که تاکنون برای ما محرز نیست و آن را رد می‌کنیم، دستگاه‌های امنیتی باید علت حادثه را بررسی کنند.

محمودی در مورد ابهام دیگر انفجار در بندر شهید رجایی‌ گفت: یک ابهام دیگر وجود زد و بندهای ساختاری در بنادر ما است که چشم‌شان را روی یک کالا می‌بندند و آن کالا وارد می‌شود. ابهام دیگری نیز در رسانه‌ها در خصوص چند نقطه بودن انفجار وجود دارد که ما با توجه به بررسی‌هایی که انجام دادیم، برای آن پاسخ داریم. پرتاب اشیا و ترکش‌های این کانتینر یعنی تکه‌های آهن داغ شده کانتینر‌ها و اشیای زیاد قابل اشتعال منجر به شعله‌ور شدن و آتش گرفتن محموله‌های دیگر در فاصله‌های دور شده است. البته انفجار تنها در یک نقطه بوده و در فیلم‌ها و شواهد هیچ انفجار دیگری غیر از انفجار در نقطه کانونی وجود ندارد. بنابراین تنها یک انفجار رخ داده و پرتاب اشیا می‌تواند منجر به آتش‌سوزی در نقاط دیگر انبار شده باشد.

او افزود: به عنوان نمونه یکی از مواد مشتعل شده بر اساس انفجار تا ۳ کیلومتر پرتاب شده است و به آن منطقه خسارت زده است. فیلمی که به صورت هوایی گرفته شده نشان‌دهنده چند انفجار نیست، بلکه یک نقطه منفجر شده و دو نقطه دیگر در حال سوختن است.