فارس/ نخست‌وزیر قطر شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، روز سه‌شنبه از تصمیم کشورش برای اهدای یک جت لوکس به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، دفاع و تأکید کرد که این هدیه «رشوه» نیست و کاملاً قانونی است.

سفر اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به کشورهای خلیج فارس شامل عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی، نه‌تنها به دلیل قراردادهای کلان اقتصادی بلکه به دلیل هدایای گران‌قیمتی که به او اهدا شد، توجه جهانی را به خود جلب کرده است. در میان این هدایا، پیشنهاد قطر برای اهدای یک جت بوئینگ ۷۴۷ به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار به‌عنوان «ایر فورس وان» موقت، جنجال‌برانگیزترین بوده است.

این هدیه، که از سوی خانواده سلطنتی قطر ارائه شده، قرار است پس از پایان دوره ریاست‌جمهوری ترامپ به کتابخانه ریاست‌جمهوری او منتقل شود. اما قطر تنها کشوری نبود که با هدایای مجلل به استقبال رفت؛ عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز هدایای قابل‌توجهی به او اهدا کردند که نگرانی‌هایی درباره نقض قوانین اخلاقی و قانون اساسی آمریکا ایجاد کرده است.

جت لوکس قطر: کاخی در آسمان

ترامپ در جریان سفر خود به دوحه در ۱۴ مه ۲۰۲۵، اعلام کرد که قطر پیشنهاد اهدای یک جت بوئینگ ۷۴۷ را داده که پیش‌تر متعلق به خانواده سلطنتی این کشور بوده است. این هواپیما، که به «کاخ آسمانی» معروف است، قرار است به‌عنوان ایر فورس وان موقت استفاده شود تا زمانی که ناوگان جدید ایر فورس وان، که با تأخیر بوئینگ تا سال ۲۰۲۷ آماده نخواهد شد، جایگزین شود. ارزش این جت حدود ۴۰۰ میلیون دلار تخمین زده شده و یکی از گران‌ترین هدایای تاریخ از یک دولت خارجی به رئیس‌جمهور آمریکا محسوب می‌شود.
 
نخست‌وزیر قطر، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، در مجمع اقتصادی قطر تأکید کرد که این هدیه «رشوه» نیست و بخشی از یک معامله شفاف بین وزارت دفاع قطر و پنتاگون است. او گفت: «این یک اقدام عادی بین متحدان است و نمی‌فهمم چرا برخی آن را تلاش برای خرید نفوذ می‌دانند». با این حال، دموکرات‌ها و حتی برخی جمهوری‌خواهان، از جمله سناتور جاش هاولی، این هدیه را به دلیل نگرانی‌های اخلاقی، امنیتی و نقض احتمالی بند پاداش‌های خارجی قانون اساسی آمریکا (Emoluments Clause) محکوم کردند. این بند دریافت هدایا از دولت‌های خارجی بدون تأیید کنگره را ممنوع می‌کند.ترامپ در مصاحبه با فاکس نیوز این انتقادات را رد کرد و گفت: «فقط یک احمق چنین هدیه‌ای را به نمایندگی از کشورش رد می‌کند. این هدیه به من نیست، به نیروی هوایی آمریکا اهدا شده و من فقط مثل هر رئیس‌جمهور دیگه‌ای ازش استفاده می‌کنم». او همچنین از تأخیر بوئینگ در تحویل ناوگان جدید ایر فورس وان ابراز نارضایتی کرد و افزود: «هواپیماهای کشورهای خلیج مثل قطر و عربستان خیلی مدرن‌تر از هواپیمای ۴۰ ساله ما هستند».

هدایای عربستان سعودی: از تسلیحات تا تشریفات مجلل

عربستان سعودی در جریان سفر ترامپ به ریاض در ۱۳ مه ۲۰۲۵، با استقبالی بی‌نظیر از او پذیرایی کرد. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، شخصاً در فرودگاه از ترامپ استقبال کرد و گارد تشریفات اسب‌سوار و پرواز جنگنده‌های نظامی به افتخار او ترتیب داده شد. علاوه بر این، عربستان متعهد به سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد دلاری در آمریکا و خرید تسلیحاتی به ارزش ۱۴۲ میلیارد دلار شد که بزرگ‌ترین معامله تسلیحاتی تاریخ آمریکا لقب گرفت.
 
هدایای صدها میلیون دلاری عربستان به ترامپ

در کنار قراردادهای اقتصادی، گزارش‌هایی از هدایای شخصی به ترامپ وجود دارد. هرچند جزئیات دقیق این هدایا در سفر اخیر اعلام نشده، اما منابع غیررسمی در شبکه اجتماعی X ادعا کردند که عربستان هدایایی به ارزش صدها میلیون دلار، از جمله اشیای لوکس، به ترامپ اهدا کرده است. این ادعاها تأیید رسمی نشده‌اند، اما سابقه عربستان در اهدای هدایای گران‌قیمت، مانند شمشیر، خنجر و ردای تزئین‌شده با خز ببر و یوزپلنگ در سفر ۲۰۱۷ ترامپ، نشان‌دهنده تمایل این کشور به جلب رضایت اوست. آن هدایا بعداً به دلیل مسائل قانونی به اداره خدمات عمومی آمریکا تحویل داده شد.

امارات متحده عربی: نشان زاید و سرمایه‌گذاری کلان در ابوظبی

محمد بن زاید، رئیس امارات متحده عربی، در ۱۵ مه ۲۰۲۵ بالاترین نشان غیرنظامی این کشور، یعنی «نشان زاید»، را به ترامپ اهدا کرد. این نشان به نشانه قدردانی از روابط استراتژیک دو کشور اعطا شد. امارات همچنین متعهد به سرمایه‌گذاری ۱.۴ تریلیون دلاری در آمریکا طی یک دهه آینده شد و قراردادهایی به ارزش ۲۰۰ میلیارد دلار، از جمله خرید ۲۸ هواپیمای بوئینگ ۷۸۷ و ۷۷۷x به ارزش ۱۴.۵ میلیارد دلار، امضا کرد.علاوه بر این، امارات و آمریکا توافق‌نامه‌ای برای همکاری در زمینه هوش مصنوعی امضا کردند که شامل دسترسی امارات به ۵۰۰,۰۰۰ تراشه پیشرفته H100 شرکت انویدیا در سال است. این قراردادها و اهدای نشان زاید، نشانه‌ای از تلاش امارات برای تقویت روابط با دولت ترامپ و کسب جایگاه ویژه در سیاست خارجی آمریکا بود.
 
نگرانی‌های اخلاقی و قانونی

دایای اهدایی از سوی قطر، عربستان و امارات نگرانی‌های جدی درباره نقض بند پاداش‌های خارجی قانون اساسی آمریکا ایجاد کرده است. کارشناسان مانند ریچارد پینتر، مشاور اخلاقی کاخ سفید در دولت بوش، هشدار دادند که این هدایا می‌توانند سیاست خارجی آمریکا را تحت تأثیر قرار دهند و تصور خرید نفوذ را تقویت کنند. سناتور چاک شومر، رهبر اقلیت سنا، این هدیه را «فسادی آشکار» خواند و گفت: «هیچ‌چیز مثل ایر فورس وانی که قطر خریده، شعار 'اول آمریکا' رو فریاد نمی‌زنه».برخی کارشناسان معتقدند که چون جت قطر به وزارت دفاع آمریکا اهدا می‌شود، ممکن است به‌طور مستقیم بند پاداش‌ها را نقض نکند، اما همچنان سؤالاتی درباره شفافیت و تأثیرات آن بر تصمیم‌گیری‌های ترامپ مطرح است. به‌ویژه، روابط تجاری خانواده ترامپ با کشورهای خلیج فارس، از جمله پروژه ۵.۵ میلیارد دلاری گلف در قطر و سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد دلاری صندوق ثروت عربستان در شرکت جرد کوشنر، داماد ترامپ، این نگرانی‌ها را تشدید کرده است.

سابقه هدایای خارجی به روسای جمهور آمریکا

دریافت هدایای گران‌قیمت از دولت‌های خارجی برای روسای جمهور آمریکا سابقه‌ای طولانی دارد. آبراهام لینکلن در سال ۱۸۶۲ پیشنهاد فیل‌هایی از پادشاه سیام (تایلند امروزی) را رد کرد، اما شمشیر و عاج فیل را پذیرفت. ریچارد نیکسون در سال ۱۹۷۲ دو پاندا از چین دریافت کرد که به باغ‌وحش ملی واشنگتن اهدا شد. اما هدیه قطر به دلیل ارزش بی‌سابقه و استفاده مستقیم توسط رئیس‌جمهور، در کانون توجه قرار گرفته است.