دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

 وزیر خارجه قطر در تازه‌ترین اظهارات خود گفت با همتایان ایرانی و عمانی به دنبال ایده‌هایی هستیم که بتواند شکاف بین واشنگتن و تهران را پر کند. «دنیای اقتصاد» روز سه‌شنبه در گزارشی با عنوان «یار کمکی مذاکرات» به نقش در حال افزایش قطر در مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا اشاره کرده بود.
 
در همین ارتباط محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر، روز سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت (۲۰ مه) در سخنرانی افتتاحیه «فروم اقتصادی قطر» (Qatar Economic Forum) با اشاره به مذاکرات دوحه با رئیس‌جمهور آمریکا گفت که اراده دولت ترامپ عدم گسترش تنش با ایران است. ما امیدوار هستیم تلاش‌های دیپلماتیک بین ایران و آمریکا جواب بدهد. آل ثانی با اشاره به مذاکرات پشت پرده قطر تاکید و تصریح کرد که با همتایان خود در ایران و عمان به دنبال ایده‌هایی هستیم که بتواند شکاف بین واشنگتن و تهران را پر کند.

پیش‌تر سید‌عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز دوشنبه در نشست پایانی مجمع گفت‌وگوی تهران گریزی به این نقش قطر زد و گفت: با وزیر خارجه عمان صحبت مفصلی را درباره ادامه مذاکرات داشتیم و وزیر خارجه قطر هم به ما ملحق شد و ایشان هم نظرات و ایده‌هایی دارد که در جلسه سه‌‌جانبه مطرح شد. خیلی خوشحال هستم که نگاه منطقه به‌ویژه منطقه خلیج فارس به ایران نسبت به گذشته متفاوت شده است. نشانه آن را ما در نگاه مثبت آنها به مذاکرات ایران و آمریکا می‌بینیم.

عراقچی روز یکشنبه هم نشست سه‌جانبه‌ای با وزرای خارجه عمان و قطر در حاشیه نشست مجمع گفت‌وگوی تهران در نیاوران برگزار کرد. در این نشست طرفین آخرین تحولات و وضعیت مذاکرات غیرمستقیم ایران-آمریکا را که به وساطت سلطان‌نشین عمان برگزار می‌شود مورد بحث و بررسی قرار دادند؛ نشستی که خروجی آن در ارتباط با فعال شدن قطر در مذاکرات ایران و آمریکا به‌ویژه در شرایطی است که پیچیدگی‌های غنی‌سازی و مواضع حداکثری و غیرسازنده دولت ترامپ، چشم‌انداز موفقیت این روند را با ابهاماتی مواجه ساخته است. پایداری این وضعیت می‌تواند باعث طرح پیشنهادهای مذاکراتی از سوی دیگر بازیگرانی شود که در این وضعیت منافعی برای خود تعریف کرده‌اند و به دنبال تقویت دیپلماسی و به سرانجام رساندن مذاکرات‌اند.

قطر از جمله این بازیگران محسوب می‌شود؛ کشوری که هم با ایران و هم با آمریکا روابط بسیار ممتازی دارد و این مساله انگیزه‌های این کشور را برای میانجی‌گری افزایش می‌دهد. با توجه به نقش قطر در مذاکرات سابق ایران و آمریکا در دوره جو بایدن و همچنین میانجی‌گری بر سر زندانیان که به آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی نزد بانک‌های قطری در مرداد ۱۴۰۲ انجامید، فعال شدن نقش دوباره قطر به موازات نقش میزبانی عمان بسیار محتمل شده است.

در گزارش «دنیای اقتصاد» اشاره شد که پیچیدگی‌های غنی‌سازی، باعث طرح پیشنهادهای مذاکراتی از سوی دیگر بازیگرانی که در این وضعیت منافعی دارند، خواهد شد، به‌ویژه با توجه به اظهارات ترامپ در دوحه، محتمل است قطر طرحی را برای خروج از این وضعیت پیشنهاد دهد. با‌‌این‌حال مشخص نیست ابعاد این طرح چیست و دوحه قرار است چه نقشی را در چه سطحی بر عهده گیرد؟ آیا می‌توان از آن تعبیر یار کمکی مذاکرات را به دست داد؟

ترامپ روز پنج‌شنبه ۲۵ اردیبهشت در جریان سفر به خلیج فارس و در ایستگاه دوحه مدعی شد که ایران باید از امیر قطر خیلی تشکر کند، زیرا او با حمله به ایران مخالفت می‌کند در‌حالی‌که دیگران می‌خواهند حمله شدیدی به ایران انجام دهیم. ترامپ در ادامه مدعی شد: امیر قطر در حال مبارزه برای دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران و عدم حمله به این کشور است. ایران خوش‌شانس است که امیری در قطر حضور دارد که برای جلوگیری از حمله مبارزه می‌کند. از امیر قطر تشکر می‌کنم زیرا او به ما کمک‌های زیادی کرده است و از نظر سرمایه‌گذاری می‌توانیم به نفع دو کشورمان همکاری کنیم. ما به توافق با ایران، نزدیک هستیم.

سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه در نشست خبری در واکنش به نقش قطر و برگزاری نشست سه‌جانبه در تهران گفت: نقش قطر مهم و سازنده است. قدردان این نقش هستیم، همان‌طور که عمان نقش داشت و این یکی از نشانه‌های رویکرد اثرگذار ایران در نگاه به منطقه و توجه به همسایگان به‌عنوان شرکای مهم ایران در امر تلاش برای حفظ و صیانت منطقه در برابر هرگونه ناامنی و چالش‌هایی که ممکن است از سوی برخی اعمال شود، است.

نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر در ادامه اظهارات خود در فروم اقتصادی قطر که روزهای ۲۰ تا ۲۲ مه ‌به میزبانی دوحه و با حمایت بلومبرگ برگزار می‌شود، سفر دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا به این کشور را مهم و مثبت ارزیابی و تاکید کرد که در این سفر امنیت منطقه‌ای و آینده همکاری‌های اقتصادی بین دو کشور بررسی شد. وی مناسبات بین قطر و آمریکا را مهم دانست و تاکید کرد که این مناسبات با روی کار آمدن دولت‌های متوالی آمریکا قوی باقی مانده است.