روزنامه سازندگی/متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

وزیر نیرو در تبیین یکی از عوامل اصلی ایجادکننده ناتزاری برق در کشور گفته: «از سال گذشته ۲۴۸ هزار ماینر کشف کردیم که عدد بسیار بزرگی است.» در سال‌های گذشته که میان تولید و مصرف برق، شکاف بزرگی ایجاد شده، همواره درباره برق‌دزدی ماینرها سخن گفته می‌شود. برخی معتقدند بیش از ۲۰ درصد ناترازی برق مربوط به ماینرهاست اما برخی این عدد را اغراق شده، می‌دانند. ماینرها دستگاه‌هایی هستند که برای استخراج ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین استفاده می‌شوند و به دلیل مصرف بالای برق، می‌توانند فشار قابل‌توجهی به شبکه برق وارد کنند. هر ماینر بسته به نوع و توان مصرفی، می‌تواند چندین کیلووات برق در ساعت مصرف کند که معادل مصرف چندین خانوار است.

مصرف برق ماینرها به مدل و مشخصات دستگاه بستگی دارد اما به طور متوسط یک ماینر مدرن مانند Antminer S19 Pro حدود ۳۲۵۰ وات (۳.۲۵ کیلووات) در ساعت مصرف می‌کند. دستگاه‌های قدیمی‌تر یا کم‌قدرت‌تر ممکن است بین ۱ تا ۲ کیلووات در ساعت مصرف کنند، درحالی ‌که ماینرهای پیشرفته‌تر می‌توانند تا ۵ کیلووات یا بیشتر مصرف داشته باشند. این میزان مصرف با توجه به فعالیت مداوم ماینرها (اغلب ۲۴ ساعته) می‌تواند به مصرف روزانه ۷۸ کیلووات‌ ساعت برای یک دستگاه برسد که معادل مصرف برق چندین خانوار در روز است.

براساس شاخص‌ها، انجام هر تراکنش بیت‌کوین یک هزار و ۵۴۴ کیلووات ساعت یا معادل تقریباً ۵۳ روز انرژی مصرفی یک خانه متوسط در ایالات‌متحده برق مصرف می‌کند. از نظر مقدار پولی، متوسط هزینه مصرف هر کیلووات ساعت در آمریکا ۱۳ سنت است. این یعنی هر تراکنش بیت‌کوین بیش از ۲۰۰ دلار هزینه برق دارد. به استناد تحلیل‌های دانشگاه کمبریج، صنعت استخراج رمزارز BTC بیشتر از کشور آرژانتین برق مصرف کرده است. فرآیند ماینینگ مستلزم مصرف مقادیر زیادی برق است که اغلب از منابع انرژی غیرقابل تجدید تامین می‌شود. همچنین تجهیزات استخراج به سرعت قدیمی می‌شوند و حجم زیادی از زباله‌های الکترونیکی را تولید می‌کنند. به طور کلی این موارد منجر به افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای و تخریب محیط زیست می‌شود.

استفاده غیرمجاز از ماینرها به ‌ویژه در مناطقی که برق به‌صورت غیرقانونی یا یارانه‌ای مصرف می‌شود به‌ عنوان «برق‌دزدی» شناخته می‌شود. این فعالیت‌ها اغلب بدون مجوز و با اتصال غیرقانونی به شبکه برق انجام می‌گیرند که باعث افزایش بار شبکه، کاهش پایداری آن و ایجاد ناترازی در تامین برق می‌شود. کشف ۲۴۸ هزار ماینر که وزیر نیرو مطرح کرده، نشان‌دهنده حجم گسترده این فعالیت غیرقانونی است که می‌تواند یکی از عوامل اصلی کمبود برق و اختلال در تامین انرژی برای مصارف خانگی و صنعتی باشد.

به‌خصوص اینکه مقامات دولتی مدعی‌اند که ماینرها حدود ۲ هزار مگاوات برق مصرف می‌کنند که این میزان چیزی معادل برق مصرفی کلانشهر مشهد و حومه است. در حالت معمول میانگین مصرف برق خانگی یک خانواده ۳ تا ۴‌ نفره حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلووات‌ ساعت در ماه است. این درحالی است که هر ماینر ۷۸ کیلووات ‌ساعت در روز برق مصرف می‌کند. اگر این میزان برق مصرفی را در تعداد ماینرهای کشف شده ضرب کنیم، معادل ۱۹.۳۴۴ گیگاوات‌ ساعت در روز به دست می‌آید. این میزان مصرف روزانه برابر با مصرف برق چند میلیون خانوار یا بخش قابل‌توجهی از یک شهر بزرگ است. برای مقایسه، یک خانوار متوسط در ایران روزانه حدود ۸ تا ۱۰ کیلووات ‌ساعت مصرف می‌کند بنابراین مصرف ۲۴۸,۰۰۰ ماینر معادل مصرف روزانه حدود ۲ تا ۲.۵ میلیون خانوار است. این حجم عظیم مصرف، تأثیر جدی بر ناترازی برق در شبکه دارد.

در همین زمینه رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران به روزنامه «ایران» گفته:«اساساً ماینرها به علت اینکه محاسبه انجام می‌دهند و مکانی که در آن قرار دارند باید خنک باشد، مصرف برق بالایی دارند. بنابراین نباید فراموش کنیم که بخش زیادی از مصرف برق ماینرها مربوط به خنک‌سازی محیط آنهاست. به همین دلیل می‌گویند، مصرف برق ماینرها در مقایسه با سایر وسایل برقی قابل توجه است. زیرا این دستگاه‌ها علاوه بر برقی که برای محاسبات خود استفاده می‌کنند برای خنک کردن محیط نیز برق زیادی صرف می‌کنند. در واقع مصرف برق خود دستگاه در فصول مختلف تفاوتی ندارد اما با توجه به اینکه در تابستان دمای هوا افزایش می‌یابد، حجم برق بیشتری برای خنک کردن محیط مصرف می‌شود».

اخیراً عباس علی‌آبادی با اشاره به اینکه با فناوری رمزارز مخالف نیست، گفته: هر ماینر در حد یک کولر گازی مصرف برق دارد که به‌ طور ۲۴ ساعته کار می‌کند؛ یعنی حدود ۲ کیلووات ساعت. ما فقط در این بخش حدود ۱۰۰۰ مگاوات برق کشف کرده‌ایم».
وزیر نیرو گفته:« ماینرهای غیرمجاز به‌صورت مخفیانه افزایش پیدا کرده‌اند. به همین دلیل مخالف گسترش غیرقانونی و غیرمجاز استخراج رمزارز در کشور هستم».
درحال حاضر دو گروه ماینر در کشور وجود دارد؛ یکی ماینرهایی هستند که از وزارت نیرو مجوز دارند. به عقیده تحلیلگران، این بخش در واقع بخشی است که وزارت نیرو به آنها انشعاب فروخته و اگر توان تأمین برق آنها را نداشت نباید چنین کاری می‌کرد. در نتیجه فردی که مجوز گرفته برای این کار همانند مشترکان عادی می‌تواند از برق با مبلغی که توافق کرده‌اند، استفاده کند.