ایسنا/ در حالی‌ که کشور خود را برای تابستانی کم‌سابقه از نظر گرما و مصرف آماده می‌کند، کاهش شدید ظرفیت تولید نیروگاه‌های برق‌آبی و رشد بی‌سابقه مصرف برق، بار اصلی تولید را به دوش نیروگاه های حرارتی انداخته است. صنعت برق ایران با شتابی بی‌وقفه در حال توسعه ظرفیت، بهینه‌سازی عملکرد و عبور از چالش‌های فنی و اقلیمی است تا تابستان پیش‌رو را بدون خاموشی پشت سر بگذارد.

نخستین نشانه‌های هشدار دهنده، از همان ماه‌های ابتدایی سال آشکار شد؛ فروردینی که مصرف برق در آن برای نخستین بار دو رقمی شد و دمای هوا ۵.۵ درجه بیشتر از میانگین سال گذشته بود.

افزایش دما علاوه‌ بر بالا بردن مصرف، باعث کاهش راندمان برخی نیروگاه‌ها نیز می‌شود. در این شرایط، تولید برق نیروگاه‌های برق‌آبی که در سال‌های گذشته تا ۷۰۰ مگاوات در پیک تابستان را تأمین می‌کردند، حالا به کمتر از ۲۵۰۰ مگاوات رسیده است؛ افتی چشمگیر که ضرورت تکیه بیشتر بر نیروگاه های حرارتی را اجتناب‌ناپذیر کرده است.

در پاسخ به این وضعیت، صنعت برق برنامه‌ای فشرده برای آماده‌سازی نیروگاه‌های حرارتی تدوین و اجرا کرده است. از مجموع ۱۰۲ هزار مگاوات برنامه تعمیراتی، بیش از ۹۷ درصد تا اواخر اردیبهشت به پایان رسیده و انتظار می‌رود پیش از خردادماه این عدد به بالای ۹۹ درصد برسد. تعمیرات نوروزی با رشد ۶۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته همراه بوده و ظرفیت تازه‌ای معادل ۱۱ هزار و ۵۰۰ مگاوات را وارد مدار کرده است. این حجم از فعالیت بی‌وقفه، ضریب آمادگی واحدهای حرارتی را به بالای ۹۸ درصد رسانده است؛ رقمی که نقش کلیدی در عبور موفق از پیک تابستان خواهد داشت.

در بخش توسعه ظرفیت نیز گام‌های بلندی برداشته شده است. طبق اعلام مسئولان، بیش از ۴۷۰۰ مگاوات ظرفیت جدید از طریق احداث نیروگاه‌های تازه، ارتقای توان واحدهای موجود و رفع محدودیت‌های فنی، در دستور کار قرار گرفته است. تنها بخشی از این افزایش ظرفیت ( حدود ۱۴۳۰ مگاوات) از محل بهینه‌سازی عملکرد واحدهای قدیمی حاصل شده است.

در مجموع، توان تولید نیروگاه‌های حرارتی در مقایسه با تابستان گذشته از حدود ۴۸ هزار مگاوات به بیش از ۵۲ هزار مگاوات خواهد رسید.

اما موضوع فقط کمیت نیست؛ کیفیت تولید نیز در اولویت قرار گرفته است. میانگین راندمان نیروگاه‌های حرارتی ایران اکنون به ۳۹.۶۸ درصد رسیده که جایگاه پانزدهم جهان را برای کشور به همراه داشته است، رتبه‌ای بالاتر از چین و کانادا.

این پیشرفت حاصل تمرکز بر تکمیل بخش بخار در نیروگاه‌های سیکل ترکیبی است؛ پروژه‌هایی که بدون نیاز به سوخت مازاد، ظرفیت تولید را افزایش می‌دهند. با وجود بیش از ۸۰۰۰ مگاوات ظرفیت قابل بهره‌برداری در این زمینه، اقدامات اجرایی برای استفاده از این پتانسیل نیز با سرعت دنبال می‌شود.

در کنار توسعه فنی، کاهش تلفات شبکه، بهینه‌سازی مصرف داخلی نیروگاه‌ها و طراحی نیروگاه‌های جدید با راندمان بالا، از دیگر رویکردهای کلیدی صنعت برق در سال جاری است. همزمان، تجربه پرباری که در عبور از زمستان با محدودیت سوخت به‌دست آمد، به برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای مقابله با چالش‌های پیک تابستان کمک کرده است. هماهنگی میان شرکت‌های برق منطقه‌ای، نیروگاه‌ها و نهادهای بالادستی نیز نقشی مهم در افزایش تاب‌آوری شبکه ایفا کرده است.

در نهایت، صنعت برق ایران در حالی به استقبال تابستان می‌رود که تمام ظرفیت‌های انسانی، فنی و مدیریتی خود را برای پایداری شبکه به میدان آورده است. با وجود چالش‌هایی چون خشکسالی، گرمای کم‌سابقه و رشد سریع مصرف، عملکرد نیروگاه‌های حرارتی در ماه‌های اخیر نشان داده که این بخش می‌تواند تکیه‌گاه اصلی عبور از روزهای داغ پیش‌رو باشد. تابستان ۱۴۰۴، نه‌تنها آزمونی برای تاب‌آوری صنعت برق، که معیاری برای سنجش موفقیت در مدیریت منابع انرژی خواهد بود.