سواد زندگی/  احترام یکی از بنیادی‌ترین ارزش‌هایی است که باید از سنین کودکی در ذهن و رفتار فرزندان نهادینه شود. اما چگونه می‌توانیم این مفهوم عمیق و مهم را به آن‌ها آموزش دهیم؟ در این مقاله، به بررسی روش‌ها و تکنیک‌هایی خواهیم پرداخت که به والدین کمک می‌کند تا با ایجاد یک محیط مثبت و محترمانه، فرزندان خود را به یادگیری احترام به خود و دیگران ترغیب کنند.
 
هر حرکت و نشانه کوچکی که نشان دهد دیگری وجود دارد، در ساده ترین و نمادین ترین حالت خود یعنی احترام! هر کسی باید به دیگری را محترم بداند و هر کس حق دارد مورد احترام قرار گیرد.

احترام چیست؟
دومینیک دو سنت مار، نویسنده فرانسوی معروف ادبیات کودکان و نوجوانان،فیلمنامه نویس کمیک و نیز مادر موفق دو فرزند، در باب اینکه چگونه به کودکان مان احترام‌گذاشتن به خود و دیگری را آموزش دهیم می گوید:«احترام هم حق و هم وظیفه است. ما همه متفاوت هستیم: دختران، پسران، کوچک‌ها، بزرگ‌ها، چاق‌ها، لاغرها، سیاه‌پوستان، سفیدپوستان، افراد دارای معلولیت، زیرک‌ها، آسیب‌پذیرها، عضلانی‌ها… و همه و همه ما حق داریم مورد احترام قرار بگیریم. همچنین به عنوان یک فرد، وظیفه داریم دیگران را محترم بدانیم».

حرمت گذاشتن یعنی ادب، «سلام»، «متشکرم»، «لطفاً»… این ها نشانه‌های کوچکی اند که حضور و وجود دیگری را ارزشمند می داند و محترم می شمرد.

احترام به ما اجازه می‌دهد به رسم خوشایندی با هم زندگی کنیم. هر کس حق دارد مورد محبت و توجه قرار گیرد. هر کس وظیفه دارد دیگران را محترم بدارد و مورد توجه قرار دهد.»
احترام به خود
احترام از خود آغاز می‌شود. ابتدا مهم است که به بدن خود را محترم بدانیم: به‌خوبی تغذیه کنیم، به اندازه کافی آب بنوشیم، خواب کافی داشته باشیم، با ورزش بیش از حد به بدن خود آسیب نزنیم، و تمیز بمانیم.
برای زندگی خوب با دیگران، همچنین مهم است که بتوانیم ویژگی‌های خود را شناسایی کنیم تا به خود اعتماد داشته باشیم و بتوانیم به‌طور قاطع و با لبخند «نه» بگوییم تا تحت فشار دیگران قرار نگیریم یا کاری را انجام ندهیم که نمی‌خواهیم انجام دهیم.

احترام به دیگران
چون ما تنها زندگی نمی‌کنیم، باید با احترام با دیگران رفتار کنیم و نگرشی مودبانه و مهربان داشته باشیم: به آنچه دیگران می‌گویند علاقه‌مند باشیم، به چیزهایی که خوشحال یا ناراحت شان می‌کند توجه کنیم، حتی اگر شخصی را دوست نداشته باشیم.
 
سلام کنیم، با دیگران بد برخورد نکنیم، جای خود را به یک فرد مسن بدهیم، در میز غذا آداب را رعایت کنیم، دوستی که می‌رود را تا درب همراهی کنیم و قبول کنیم که دیگران نظر متفاوتی دارند یا چیز دیگری را دوست دارند.

احترام به مقامات رسمی
یک کودک باید به مقام والدین و دیگر بزرگ‌ترها احترام بگذارد. آن‌ها قصد ندارند کودکان را بیازارند. آن‌ها فقط تجربه بیشتری دارند و می‌توانند قوانینی را وضع کنند که به کودک کمک می‌کند تا رشد کند و تربیت یابد.

در مدرسه، کودک باید همه بزرگ‌ترهایی را که مسئول آموزش و امنیت او هستند محترم بدارد: باید به دستورات گوش دهد، با معلم خود مانند یک دوست صحبت نکند، در برابر او پچ‌پچ نکند، به دیگران صحبت نکند، وقتی می‌خواهد صحبت کند دستش را بالا ببرد، در کافه‌تریا رفتار خوبی داشته باشد و هنگام غذا خوردن دهانش را پر نکند.


احترام به اشیا و مکان‌ها
کودک باید بفهمد که هیچ شیئی به طور معجزه‌آسا از هیچ جا ظاهر نمی‌شود. کسی زمان زیادی را صرف طراحی و ساخت آن کرده است، شخص دیگری آن را به بازار آورده و فردی دیگر آن را نگهداری می‌کند تا کار کند. نگه داشتن حرمت اشیا یعنی حرمت گذاشتن به تمام زحماتی که دیگران کشیده اند.

در مدرسه، باید مراقب اشیا بود: صفحات کتاب‌ها را خراب نکرد، قلم ها الکی نتراشیم. بی رویه مصرف نکنیم. شیر آب مدرسه را باز نگذاریم، با احتیاط با کامپیوتر مدرسه کار کنیم. در شهر، باید مدفوع سگ خود را جمع کنیم، از سطل‌های زباله استفاده کنیم و روی دیوارها ننویسیم.

7 توصیه درباره احترام: راهنمایی برای والدین
 1. وقتی خودتان را محترم می دارید و برای خودتان ارزش قائل هستید، این موضوع قابل مشاهده است و دیگران نیز به شما احترام خواهند گذاشت.کودکان هم از شما الگو می‌گیرند.
2. چه دختر باشید چه پسر، باید حرمت خود را نگه دارید، بدون استفاده از زور یا تحقیر، و یاد بگیرید که خودتان را بشناسید.اگر مادر هستید به خودتان احترام بگذارید و به فرزند دختر و پسرتان نشان دهید که زن بودن، مادر بودن قابل احترام است. به پدر خانواده احترام بگذارید و به فرزندان تان نشان دهید که پسر بودن، مرد بودن، پدر بودن یا برادر بودن همگی محترمند.
3. کودکان حق دارند که از والدین و معلمان خود احترام دریافت کنند، اما آن‌ها نیز باید به آن‌ها احترام بگذارند.
4. در ورزش، باید بازیکن خوبی باشید. چه برنده باشید چه بازنده، احترام دیگری را به دست خواهید آورد.
5. مشکلات با دعوا یا توهین حل نمی‌شوند، بلکه با احترام و گوش دادن به یکدیگر حل می‌شوند.
6. اگر شاهد یا قربانی بی‌عدالتی هستید، باید اعتراض کنید و در مورد آن صحبت کنید.
7. بزرگ‌ترها نباید از ضعف کوچک‌ترها سوءاستفاده کنند. این بر عهده آن‌هاست که الگو باشند و به آن‌ها کمک کنند.