رژیم‌های سم‌زدایی (دتاکس)، مانند آب‌میوه‌درمانی، روزه‌داری متناوب، یا مصرف مکمل‌های خاص، بدن را از سموم پاکسازی کرده و سلامت را بهبود می‌بخشند. این رژیم‌ها در شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات به‌عنوان راهی سریع برای بازسازی بدن ترویج می‌شوند. اما آیا شواهد علمی این ادعاها را تأیید می‌کنند؟

رژیم‌های دتاکس چه وعده‌ای می‌دهند؟

طرفداران دتاکس ادعا می‌کنند این رژیم‌ها سموم محیطی، فلزات سنگین و مواد زائد را از بدن دفع می‌کنند، انرژی را افزایش می‌دهند و سلامت گوارش را بهبود می‌بخشند. رژیم‌های رایج شامل آب‌میوه‌درمانی، چای‌های دتاکس، یا رژیم‌های مایع کم‌کالری‌اند که معمولاً چند روز تا یک هفته طول می‌کشند. اما آیا بدن به این مداخلات نیاز دارد؟ شواهد علمی چه می‌گویند؟
بدن انسان مجهز به سیستم‌های طبیعی برای دفع سموم است:

• کبد و کلیه‌ها: کبد مواد مضر را متابولیزه کرده و کلیه‌ها آن‌ها را از طریق ادرار دفع می‌کنند. هیچ شواهد علمی نشان نمی‌دهد رژیم‌های دتاکس این فرآیند را تسریع می‌کنند.
• عدم تعریف سموم: رژیم‌های دتاکس اغلب «سموم» را مشخص نمی‌کنند، که ادعای آن‌ها را مبهم و غیرقابل آزمایش می‌کند.
• اثرات کوتاه‌مدت: کاهش وزن موقت در دتاکس معمولاً به دلیل از دست دادن آب یا محدودیت کالری است، نه دفع سموم.
• خطرات احتمالی: رژیم‌های مایع یا کم‌کالری ممکن است کمبود مواد مغذی، خستگی، یا اختلالات گوارشی ایجاد کنند.

چرا دتاکس محبوب است؟

محبوبیت دتاکس به عوامل روان‌شناختی و اجتماعی برمی‌گردد:

• حس کنترل: رژیم‌های دتاکس احساس پاکسازی و شروع دوباره را القا می‌کنند.
• تبلیغات گسترده: اینفلوئنسرها و برندها دتاکس را به‌عنوان راهی سریع برای سلامت ترویج می‌کنند.
• تأثیر روانی: رژیم‌های کوتاه‌مدت حس موفقیت سریع ایجاد می‌کنند، حتی اگر نتایج پایدار نباشند.

جایگزین‌های سالم برای دتاکس

به‌جای رژیم‌های دتاکس، این اقدامات علمی توصیه می‌شوند:

• مصرف رژیم متعادل غنی از فیبر، میوه‌ها، و سبزیجات برای حمایت از کبد و کلیه‌ها.
• نوشیدن آب کافی برای تسهیل دفع طبیعی مواد زائد.
• ورزش منظم برای بهبود متابولیسم و گردش خون.
• مشاوره با متخصص تغذیه برای رژیم‌های شخصی‌سازی‌شده.

به طور کلی، رژیم‌های سم‌زدایی شواهد علمی معتبری برای پاکسازی بدن از سموم ندارند. کبد و کلیه‌ها به‌طور طبیعی این وظیفه را انجام می‌دهند و رژیم‌های دتاکس اغلب غیرضروری یا حتی مضرند. به‌جای دنبال کردن ترندها، تمرکز بر سبک زندگی سالم و متعادل کلید سلامت پایدار است.