باور به فواید دسر برای گوارش ریشه در سنت‌های فرهنگی و مشاهدات تجربی دارد. در برخی فرهنگ‌ها، شیرینی‌های حاوی موادی مثل رازیانه، نعناع، یا زنجبیل پس از غذا سرو می‌شوند، با این ادعا که این ترکیبات گوارش را تسهیل می‌کنند. همچنین، تصور می‌شود قند موجود در دسرها با تحریک ترشح آنزیم‌های گوارشی، هضم را تسریع می‌کند. اما آیا این باورها با علم همخوانی دارند؟

شواهد علمی چه می‌گویند؟

بررسی‌ها نشان می‌دهند که تأثیر خوردن دسر بر هضم به نوع دسر و ترکیبات آن بستگی دارد:

• دسرهای حاوی فیبر یا گیاهان گوارشی: شیرینی‌هایی که شامل موادی مانند زنجبیل، نعناع یا رازیانه هستند، می‌توانند به گوارش کمک کنند. زنجبیل با تحریک حرکات روده و کاهش نفخ، اثرات مثبتی بر گوارش دارد. نعناع نیز می‌تواند اسپاسم‌های روده را آرام کند.
• دسرهای پرقند و سنگین: دسرهای غنی از شکر ساده یا چربی، مانند کیک‌های خامه‌ای، می‌توانند هضم را کند کنند. قند زیاد باعث تخمیر در روده شده و ممکن است نفخ یا ناراحتی ایجاد کند.
• تأثیر بر معده: مصرف شیرینی بلافاصله پس از غذا می‌تواند معده را بیش از حد پر کند، که تخلیه معده را به تأخیر می‌اندازد و احساس سنگینی به همراه دارد.
• شاخص گلیسمی: دسرهای با قند بالا می‌توانند باعث افزایش سریع قند خون و سپس افت آن شوند، که بر خلق‌وخو و انرژی اثر منفی می‌گذارد.

آیا باید بعد از غذا دسر بخوریم؟

شواهد نشان می‌دهند که خوردن دسر به خودی خود به هضم کمک نمی‌کند، مگر اینکه حاوی ترکیبات گوارشی خاص باشد. در واقع، دسرهای سنگین ممکن است گوارش را مختل کنند.

با این حال، حذف کامل دسر نیز ضروری نیست، به شرطی که انتخاب‌ها هوشمندانه باشند:

• دسرهای سبک انتخاب کنید: میوه‌های تازه (مثل آناناس یا پاپایا) که آنزیم‌های گوارشی مانند بروملین دارند، گزینه‌های بهتری هستند.
• زمان‌بندی مناسب: بهتر است دسر را ۱-۲ ساعت پس از غذا مصرف کنید تا فشار بر معده کاهش یابد.
• اندازه مناسب: مقدار کم دسر (مثل یک تکه شکلات تلخ یا شیرینی گیاهی) می‌تواند بدون ایجاد بار گوارشی لذت‌بخش باشد.
• توجه به ترکیبات: دسرهای حاوی فیبر (مثل شیرینی‌های تهیه‌شده با جو) یا گیاهان گوارشی (مثل رازیانه) را در اولویت قرار دهید.

چرا این باور رایج شده است؟

باور به کمک دسر به هضم احتمالاً از مشاهدات نادرست یا تأثیر روانی ناشی می‌شود. پایان دادن به غذا با طعم شیرین می‌تواند حس رضایت ایجاد کند، که به اشتباه به بهبود گوارش نسبت داده می‌شود. همچنین، در برخی فرهنگ‌ها، دسرهای سنتی حاوی موادی مثل زیره یا هل بوده‌اند که واقعاً گوارش را تسهیل می‌کنند، اما این اثر به ترکیبات خاص مربوط است، نه طعم شیرین آنها.

به عبارتی خوردن دسر به‌طور کلی به هضم کمک نمی‌کند و در مواردی (مثل دسرهای پرچرب یا پرقند) ممکن است گوارش را مختل کند.

با این حال، دسرهای سبک و حاوی مواد گوارشی مانند زنجبیل یا نعناع می‌توانند در مقادیر کم مفید باشند. بهتر است به‌جای تکیه بر دسر برای هضم، رژیم غذایی متعادلی داشته باشیم که شامل فیبر، پروتئین، و چربی‌های سالم باشد. اگر هوس دسر کردید، انتخاب‌های هوشمندانه و زمان‌بندی مناسب کلید لذت بردن بدون ضرر است.