با فصل بهار، یکی از اولین گیاهانی که به بازارهای محلی وارد می‌شود، ریواس است؛ گیاهی ترش‌مزه با رنگ صورتی تا قرمز و ساقه‌های ضخیم که طعمی منحصربه‌فرد دارد. این گیاه، هرچند که عمر کوتاهی در بازار دارد، اما تأثیرات بلندمدتی بر سلامت بدن می‌گذارد.

ریواس که در طب سنتی ایران و چین از گذشته‌های دور مورد استفاده بوده، به‌عنوان یک داروی طبیعی برای پاکسازی بدن، کاهش تب و درمان مشکلات گوارشی شناخته می‌شود. قسمت خوراکی این گیاه، ساقه‌های گوشتی و قرمز رنگ آن است که طعمی ترش دارد و اغلب در تهیه خورشت، مربا و شربت مصرف می‌شود.

سرشار از آنتی‌اکسیدان و ترکیبات ضدالتهابی

یکی از مهم‌ترین خواص ریواس، وجود ترکیباتی مانند آنتوسیانین‌ها، پلی‌فنول‌ها و ویتامین C است. این مواد با کاهش استرس اکسیداتیو، به تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از آسیب‌های سلولی کمک می‌کنند و پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مصرف منظم ریواس می‌تواند به کاهش التهاب در بدن و پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت و سرطان کمک کند.

تأثیر مثبت بر کبد و دستگاه گوارش

ریواس خاصیت صفرابر و پاک‌کننده کبد دارد. در طب سنتی برای درمان کبد چرب از آن استفاده می‌شود. همچنین این گیاه به دلیل وجود فیبر و ترکیبات ملین، عملکرد روده را بهبود می‌بخشد و در رفع یبوست مؤثر است و ریواس به پاک‌سازی معده و روده کمک می‌کند و در کنار تغذیه سالم، می‌تواند سلامت گوارشی را تقویت کند.

کمک به کاهش قند خون و کنترل وزن

برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ریواس ممکن است به کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند. فیبر موجود در ساقه‌های ریواس سرعت جذب قند را کاهش داده و از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری می‌کند. همچنین این گیاه کم‌کالری، باعث ایجاد احساس سیری شده و به افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند توصیه می‌شود.

هشدار درباره مصرف برگ‌های ریواس

در حالی که ساقه ریواس فواید بسیاری دارد، برگ‌های آن به دلیل داشتن اسید اگزالیک در مقادیر بالا، سمی بوده و مصرف آن می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند. بنابراین، باید از مصرف برگ‌ها خودداری شود و تنها ساقه‌های آن به‌صورت پخته یا فرآوری‌شده مصرف گردد.

ریواس از جمله گیاهان فصلی است که در اقلیم‌های کوهستانی ایران، به‌ویژه استان‌های آذربایجان، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و لرستان می‌روید. بسیاری از خانواده‌ها از آن برای تهیه غذاهایی چون خورشت ریواس، آش، ترشی یا حتی مربا استفاده می‌کنند. با اینکه در نگاه اول فقط یک چاشنی یا افزودنی به حساب می‌آید، اما در واقع ترکیبی مغذی و درمانی است که در همان وعده‌های معدود مصرفی، مقادیر قابل توجهی فیبر، پتاسیم، منگنز، و ویتامین‌های گروه B را وارد بدن می‌کند.

نقش ریواس در تنظیم کلسترول و سلامت قلب

تحقیقات علمی نشان داده‌اند که ریواس می‌تواند سطح کلسترول بد (LDL) را کاهش دهد. آنتی‌اکسیدان‌های قوی موجود در این گیاه، مانند کاتچین و کورستین، به پاک‌سازی رگ‌ها و کاهش چربی خون کمک می‌کنند. مصرف منظم ریواس (در حد اعتدال) می‌تواند بخشی از یک رژیم غذایی مناسب برای سلامت قلب و عروق باشد.

مناسب برای گیاه‌خواران و رژیم‌های پاک‌سازی

ریواس یکی از انتخاب‌های محبوب در رژیم‌های گیاه‌خواری، خام‌گیاه‌خواری و رژیم‌های سم‌زدا است. خاصیت ادرارآور طبیعی، عملکرد کبد و کلیه‌ها را بهبود می‌دهد و از تجمع سموم در بدن جلوگیری می‌کند. همچنین به دلیل کالری بسیار پایین و فیبر بالا، در برنامه‌های کاهش وزن نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.

یک هشدار جدی؛ زیاده‌روی نکنید

گرچه ریواس خواص زیادی دارد، اما مصرف بیش از اندازه آن ممکن است برای برخی افراد به‌ویژه کسانی که سنگ کلیه دارند، مشکل‌ساز شود. اسید اگزالیک موجود در ساقه ریواس، در مصرف طولانی‌مدت یا بیش‌ازحد می‌تواند در بدن تجمع یافته و منجر به بروز سنگ کلیه شود. به همین دلیل، پزشکان مصرف متعادل و همراه با مایعات فراوان را توصیه می‌کنند.

ریواس گیاهی است که تنها در مدت کوتاهی از سال در دسترس است، اما در همین فرصت کم، می‌تواند به بخشی مؤثر از تغذیه سالم تبدیل شود. چه آن را در قالب غذا مصرف کنید، چه به صورت مربا یا حتی نوشیدنی، ریواس می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی، پاکسازی بدن و کاهش التهاب کمک کند. کافی‌ست آن را به موقع، به اندازه و آگاهانه استفاده کنید.