پدال/ فورد اکسکرژن ۱۹۹۹ شاسی‌بلند غول‌پیکری با موتور ۶.۸ لیتری ۱۰ سیلندر بود که حتی از شورلت سابربن و فورد اکسپدیشن زمان خود هم ابعاد بزرگ‌تری داشت.

سال‌هاست که خانواده‌های آمریکایی برای تردد روزمره از شاسی‌بلندها استفاده می‌کنند. از دید آمریکایی‌ها، این خودروها هرچه بزرگ‌تر بودند بهتر بود اما حتی بزرگ‌ترین و قوی‌ترین شاسی‌بلندهای خانوادگی به موتورهای هشت سیلندر بسنده می‌کردند تا اینکه یک خودروساز تصمیم گرفت پا را فراتر بگذارد و بزرگ‌تر عمل کند و به‌جای هشت سیلندر سراغ ده سیلندر رفت. این یک مدل مفهومی یا شاسی‌بلند پرفورمنس نبود بلکه خودرویی تولید انبوه با نیروگاه V10 محسوب می‌شد.

فورد اکسکرژن، شاسی‌بلند غول‌پیکر V10
فورد اکسکرژن V10 با هیچ شاسی‌بلند دیگری قابل‌مقایسه نبود. این خودرو در سال ۱۹۹۹ معرفی شد و پاسخ فورد به تقاضای روزافزون برای خودروهای کاربردی بزرگ بود که بتوانند وظایف سنگین را به‌راحتی انجام دهند. اکسکرژن (Excursion) درواقع یک پیکاپ سوپر دیوتی F250 در لباس شاسی‌بلند روی پلتفرم F250 سوپر دیوتی بود که بزرگ‌ترین شاسی‌بلند تاریخ فورد محسوب می‌شد. طول این شاسی‌بلند عظیم بیش از ۵,۷۵۰ میلی‌متر بود، وزن آن به حداکثر ۳۱۷۵ کیلوگرم می‌رسید و ظرفیت یدک‌کشی آن بسته به نوع موتور بیش از ۴.۵ تن بود. این خودرو فضای کافی برای ۹ سرنشین و محفظه بار بزرگی داشت که می‌توانست تجهیزات کامل کمپینگ را در خود جای دهد. برای مقایسه، دیگر شاسی‌بلند فول سایز فورد یعنی اکسپدیشن در آن زمان تنها ۵,۲۲۷ میلی‌متر و شورلت سابربن ۵,۵۷۰ میلی‌متر طول داشت.

اما ستاره واقعی این شاسی‌بلند، پیشرانه بود. درحالی‌که گزینه دیزلی برای کسانی که به گشتاور بالا نیاز داشتند جذاب بود و موتور V8 هم به‌صورت استاندارد ارائه می‌شد، فورد چیزی را عرضه کرد که اکثر خریداران شاسی‌بلند هرگز ندیده بودند، یک موتور ۶.۸ لیتری تریتون V10. این تصمیم، اکسکرژن را به تنها شاسی‌بلند تولید انبوه آمریکایی با موتور V10 تبدیل کرد. هدف فورد ساده بود. ساخت شاسی‌بلندی که بتواند با شورلت سابربن رقابت کند اما در اندازه، ظرفیت یدک‌کشی و ابهت از آن پیشی بگیرد. اکسکرژن برای خانواده‌های بزرگ با نیازهای بزرگ طراحی شده بود اما ابعاد عظیمش نظراتی دوقطبی را به دنبال داشت. منتقدان آن را بیش‌ازحد بزرگ می‌دانستند که به محیط‌زیست آسیب میزند درحالی‌که طرفداران آن را ابزاری کارآمد می‌دیدند.

موتور V10 تنفس طبیعی
قلب تپنده اکسکرژن V10، موتور ۶.۸ لیتری تریتون V10 بود. این موتور بخشی از خانواده ماژولار فورد بود که شامل موتورهای محبوب ۴.۶ و ۵.۴ لیتری V8 نیز می‌شد. V10 با میل‌سوپاپ تکی و دو سوپاپ به ازای هر سیلندر، در سال‌های آخر تولید ۳۱۰ اسب بخار و ۵۷۵ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد. این پیشرانه برای سرعت طراحی نشده بود، بلکه برای گشتاور ساخته شده بود و نیروی لازم برای حمل بارهای سنگین را در دورهای پایین فراهم می‌کرد. این موتور ابتدا به گیربکس چهار سرعته اتوماتیک و بعدها به گیربکس پنج سرعته اتوماتیک متصل شد که هر دو برای یدک‌کشی و قابلیت اطمینان تنظیم شده بودند.

سیستم تعلیق اکسکرژن ، مانند شاسی آن، برای کارهای سنگین طراحی شده بود. با محورهای صلب در جلو و عقب و فنرهای تخت، رانندگی این خودرو بیشتر شبیه بود تا خودرویی سواری. اکسکرژن چابک نبود، اما نیازی هم به چابکی نداشت این ماشینی پایدار، بادوام و قادر به تحمل جاده‌های ناهموار بود. مصرف سوخت، همان‌طور که انتظار می‌رفت، بالا بود. در دنیای واقعی، مصرف سوخت به‌ویژه هنگام یدک‌کشی حتی از ۲۵ لیتر در هر صد کیلومتر هم فراتر می‌رفت اما خریداران V10 به دنبال صرفه‌جویی در سوخت نبودند. آن‌ها این موتور را انتخاب کردند چون می‌توانست تریلری را در مسیرهای کوهستانی بدون زحمت بکشد. اکسکرژن همچنین با سیستم چهارچرخ محرک سفارشی عرضه می‌شد که کارایی آن را افزایش می‌داد.

موتورهای V8 فورد اکسکرژن
درحالی‌که V10 بیشترین توجهات را جلب کرد، فورد چند موتور دیگر را نیز برای اکسکرژن ارائه داد. موتور پایه ۵.۴ لیتری تریتون V8 بود که بسته به سال تولید، بین ۲۵۵ تا ۳۱۰ اسب بخار تولید می‌کرد و برای خریدارانی بود که به شاسی‌بلند بزرگ نیاز داشتند، اما ظرفیت یدک‌کشی بالا نمی‌خواستند. علاوه بر این، موتورهای دیزلی هم وجود داشتند. فورد ابتدا موتور ۷.۳ لیتری پاور استروک V8 دیزل را عرضه کرد که به‌عنوان یکی از قابل‌اعتمادترین موتورهای دیزل فورد شناخته می‌شود و با ۶۷۸ نیوتن متر گشتاور گزینه‌ای ایده‌آل برای یدک‌کشی بارهای سنگین بود. در سال ۲۰۰۳، فورد این موتور را با یک نمونهٔ ۶ لیتری V8 دیزلی جایگزین کرد که هرچند روی کاغذ قوی‌تر بود اما قابلیت اطمینان کمتری داشت و نیاز به نگهداری بیشتری داشت.

سرانجام اکسکرژن
اکسکرژن با وجود این ویژگی‌های فوق‌العاده و منحصربه‌فرد، به دلایلی مثل مصرف سوخت بالا، ابعاد بزرگ و بحران انرژی دههٔ ۲۰۰۰، فروش چندان بالایی را تجربه نکرد. بیشترین فروش این خودرو در سال ۲۰۰۰ با ۵۰ هزار دستگاه رقم خورد و پس‌ازآن به‌طور مداوم کاهش یافت و به تنها ۲۰ هزار دستگاه در سال ۲۰۰۴ رسید. برای مقایسه، اکسپدیشن در سال ۲۰۰۳ فروشی بیش از ۲۱۳ هزار دستگاهی را تجربه کرد. به همین دلیل، اکسکرژن عمر کوتاهی داشت و فورد در سال ۲۰۰۵ به تولید آن پایان داد.