فارس/ عراق واردات هندوانه از ایران را متوقف کرده و سالانه تا ۱۵۰ میلیون دلار از ارزآوری ایران تحت تاثیر این تصمیم است.

در روزهای اخیر، تصمیم دولت عراق برای توقف واردات هندوانه و دیگر صیفی‌جات از ایران، واکنش‌های گسترده‌ای را در میان فعالان حوزه کشاورزی و رسانه‌های دو کشور به‌دنبال داشته است. مسئولان عراقی گفته‌اند که این ممنوعیت وارداتی با هدف تقویت تولیدکنندگان داخلی این کشور اعمال شده است. عراق در سال‌های اخیر تلاش کرده با وضع محدودیت‌هایی مشابه برای واردات گوجه، خیار، سیب‌زمینی و دیگر محصولات، سهم بازار داخلی خود را به نفع تولیدکنندگان بومی حفظ کند. برخی منابع غیررسمی به جنبه‌های سیاسی و رقابتی این تصمیم اشاره می‌کنند. از نگاه آن‌ها، عراق با استفاده از ابزارهای تجاری، تلاش می‌کند وابستگی خود به واردات محصولات کشاورزی را کاهش داده و تعاملات تجاری با دیگر کشورها (از جمله ترکیه و اردن) را هم افزایش دهد.

صادراتی که باید هموار شودایران سالانه حجم قابل‌توجهی از محصولات صیفی به عراق صادر می‌کند. بر اساس آمار رسمی، سالانه بیش از ۷۰۰ هزار تن هندوانه از ایران به عراق صادر می‌شود که بخش عمده‌ای از آن از استان‌های خوزستان، کرمان، بوشهر و فارس تأمین می‌گردد.

این صادرات سالانه ارزآوری بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار برای کشور به همراه دارد.اکنون با مسدود شدن این مسیر، بخش بزرگی از تولیدات کشاورزان با خطر فساد، کاهش قیمت یا نابودی روبه‌رو شده است. دولت باید مسیرهای جایگزین صادراتی به کشورهای دیگر مانند کشورهای حوزه خلیج فارس، آسیای میانه یا حتی روسیه را بررسی و فعال کند.

تقویت دیپلماسی اقتصادی کارشناسان معتقدند که در شرایطی که بازارهای سنتی محدود می‌شوند، نبود توافقات بلندمدت، زیرساخت‌های حمل‌ونقل مطمئن، و عدم هماهنگی میان نهادهای مسئول، صادرات محصولات کشاورزی ایران را با چالش جدی مواجه کرده است.

از این رو تقویت رایزنی‌های اقتصادی با کشورهای همسایه، ایجاد مشوق‌های صادراتی، و توسعه برندینگ محصولات ایرانی در بازارهای منطقه‌ای از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به ثبات صادرات کمک کند.

چشم‌انداز پیش‌روتوقف واردات هندوانه از سوی عراق تنها یک نشانه از روند پیچیده‌تری است که در آینده می‌تواند به سایر محصولات نیز تسری یابد. چنانچه ایران نتواند با برنامه‌ریزی دقیق، تنوع در بازارهای صادراتی و توسعه روابط تجاری پایدار، بر این روند غلبه کند، کشاورزان بیش‌ازپیش تاوان سیاست‌های بی‌ثبات اقتصادی را خواهند داد.