زومیت/ بستن دهان با چسب در شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان راهکاری برای بهبود کیفیت خواب و سلامت کلی معرفی شده؛ اما واقعیت چیز دیگری است.
 
روال شبانه‌ی اغلب افراد شامل مسواک زدن، شستن صورت و گاهی رسیدگی به پوست می‌شود. با‌این‌حال، در چند سال گذشته، شبکه‌های اجتماعی ما را با افزوده‌ای عجیب و غیرمنتظره روبه‌رو کرده‌اند: چسب زدن روی دهان. این کار در نگاه اول خطرناک به‌نظر می‌رسد، گرچه، طرفداران آن معتقدند فواید متعددی برای سلامت دارد. اما حقیقت ماجرا چیست؟

چسب  زدن به دهان چیست؟
در این روش،  فرد پیش از خواب، با استفاده از نوار چسب مخصوص، دهان خود را می‌بندد تا در طول خواب ازطریق بینی تنفس کند. طرفداران این روش معتقدند چسب زدن دهان نه تنها به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند، بلکه برای سلامت دهان و دندان مفید است، از ایجاد چین و چروک جلوگیری می‌کند و حتی ممکن است شکل فک را تغییر دهد. مزیت جانبی دیگری که ذکر می‌کنند این است که در صورت نیاز، فرد می‌تواند به‌راحتی نقش گروگان را در سریال‌های جنایی بازی کند.

ترند استفاده از چسب دهان کوچک نیست. آن طور که آی‌اف‌ال ساینس می‌نویسد، در زمان نگارش این مطلب، بیش از ۹۶٬۵۰۰ پست با هشتگ‌های  «#mouthtaping» و «#mouthtape» در تیک‌تاک منتشر شده است. برخی از این پست‌ها حالت طنز دارند، اما بسیاری دیگر به تبلیغ فواید ظاهری این روش می‌پردازند.
 
آیا استفاده از چسب دهان حین خواب برای سلامتی مفید است؟
دکتر برایان روتنبرگ، پژوهشگر موسسه تحقیقاتی لاوسون، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی لندن و دانشکده پزشکی و دندانپزشکی شولیچ، به همراه همکارانش مطالعه‌ای مروری درباره پژوهش‌های مربوط به ایمنی و اثربخشی چسب زدن دهان در افراد دچار تنفس دهانی، اختلالات تنفسی در خواب  و آپنه انسدادی خواب انجام داده‌اند. روتنبرگ در بیانیه‌ای اظهار داشت: «از دید کاربران شبکه‌های اجتماعی این موضوع کمی مشکوک به نظر می‌رسید، بنابراین تصمیم گرفتیم ببینیم علم درباره این ترند چه می‌گوید و آیا انجام آن با خطراتی همراه است یا نه».

روتنبرگ و همکارانش با بررسی دقیق ۱۰ مطالعه شامل ۲۱۳ بیمار، درمجموع شواهد اندکی مبنی بر اثربخشی چسب زدن دهان در درمان تنفس دهانی، اختلالات تنفسی حین خواب یا آپنه انسدادی خواب یافتند. آن‌ها همچنین نتیجه گرفتند که این روش می‌تواند برای افرادی که به این شرایط مبتلا هستند خطرناک باشد، زیرا چسب زدن دهان ممکن است باعث محدودیت جریان هوا، واردآمدن فشار اضافی بر سیستم تنفسی و حتی خفگی در مواردی شود که انسداد بینی نیز وجود دارد.

نویسندگان اذعان کردند مطالعه مروری آن‌ها دارای محدودیت‌هایی نیز است. تعداد کم مطالعات مورد بررسی، تفاوت‌های گسترده بین آن‌ها و کیفیت پایین تمامی آن‌ها، محققان را به این نتیجه رساند که این حوزه به شدت نیازمند انجام مطالعات بیشتر با کیفیت بالاتر است تا بتوان به شواهد قاطع و مطمئن درباره ایمنی و اثربخشی این روش دست یافت. بااین‌حال آن‌ها باور دارند که خطرات احتمالی به اندازه‌ای جدی است که بتواند دلیل کافی برای خودداری از چسب زدن به دهان باشد.

روتنبرگ اظهار داشت: «مطالعه ما نشان می‌دهد چسب زدن دهان در زمان خواب، به‌ویژه برای کسانی که از ابتلای خود به آپنه خواب بی‌اطلاع‌اند، می‌تواند بسیار خطرناک باشد. این افراد به‌طور ناخواسته علائمشان را تشدید می‌کنند و خود را در معرض خطر بالاتر عوارض جدی مانند بیماری‌های قلبی قرار می‌دهند.»

در زمینه سلامت دهان، تنفس نکردن ازطریق دهان می‌تواند مزایایی داشته باشد؛ زیرا تنفس دهانی موجب خشکی دهان می‌شود و ممکن است باعث بوی نامطبوع دهان شود. با‌این‌حال، راه‌های فراوان و کم‌خطری برای رفع مشکلاتی مانند بوی بد دهان وجود دارد که همه آن‌ها به شناسایی علت اصلی مشکل وابسته‌اند. چنانچه بهداشت دهان و دندان رعایت نشود، حتی چسب زدن دهان نیز تاثیر چندانی نخواهد داشت.

در مورد اینکه آیا چسب زدن دهان می‌تواند از ایجاد چین و چروک جلوگیری کند، ممکن است برخی افراد در شبکه‌های اجتماعی تصاویر و تجربیات شخصی نامعتبر ارائه دهند، اما شواهد علمی موثقی وجود ندارد که این ادعا را تایید کند.
 
نتیجه نهایی
چسب زدن دهان به‌هیچ‌وجه ارزش امتحان کردن ندارد. این روش ممکن است خطرناک باشد، شواهد علمی قوی درباره فواید آن بسیار کم است.

توجه به این نکته ضروری است که محبوبیت یک روش در شبکه‌های اجتماعی به معنای مفید بودن یا ایمن بودن آن نیست. جس ری، یکی از نویسندگان مطالعه می‌گوید: «اطلاعات نادرست در شبکه‌های اجتماعی به‌سرعت منتشر می‌شود. این موضوع را بارها در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم. ما باید تصمیمات مربوط به سلامت را براساس شواهد علمی قوی اتخاذ کنیم. امیدواریم مردم دست از چسب زدن به دهان هنگام خواب بردارند و به خطرناک بودن این کار پی ببرند».

اگر نگران خواب، سلامت دهان یا مشکلات دیگری هستید که ادعا می‌شود چسب زدن دهان می‌تواند آن را برطرف کند، بهتر است با پزشک مشورت کنید. او می‌تواند راه‌حل‌هایی پیشنهاد کند که برایتان خطر کمتری دارند و با شواهد علمی حمایت می‌شوند.