شرق/ «اذن مذاکره (1)» عنوان یادداشت روز در روزنامه شرق به قلم محسن هاشمی رفسنجانی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

حال که ایران به هر دلیل و شاید برای اتمام حجت با طرفداران مذاکره تصمیم گرفته از برخی مطالبات خود در طول 45 سال عبور کرده و فعلا وارد مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا شده و احیانا در صورت پیشرفت مناسب مذاکرات می‌تواند حداقل در بخش فنی منجر به مذاکرات مستقیم شود و در نهایت به مذاکرات مستقیم در سطح بالاتر برسد، حال که تصمیم گرفته شد تا بندهای خانما‌ن‌سوز تحریم‌ها از پای ایران باز شود تا امکان حل ناترازی‌ها و معیشت و رفاه مردم در قله فراهم شود، مناسب است به این حرکت مهم و جدید ساده‌انگارانه و با دفع‌الوقت و با حل بخش کوچکی از محدودیت‌ها که همانا غنی‌سازی 3.67 درصد و رفع تحریم‌های هسته‌ای است، نگاه نشود و نگاه عمیق‌تری به آن شود تا ان‌شاءالله باعث تحول جدی در زندگی مردم و حکمرانی دولتمردان و مسئولیت‌پذیری مسئولان و مدیران شود، نه اینکه مشکل برای اداره حداقلی حل شود.
 
می‌دانیم که تحریم‌ها علیه ایران شامل تحریم‌‌های اقتصادی، تجاری، علمی و نظامی از سوی آمریکا و متحدان اروپایی و شورای امنیت سازمان ملل، با ماجرای گروگان‌گیری در سفارت آمریکا در 13 آبان 1358 و بعد به بهانه حمایت ایران از جنبش‌های منطقه از جمله حزب‌الله، انصارالله، حشدالشعبی، برنامه هسته‌ای، حقوق‌بشری، حقوق اقلیت‌ها، موشکی، مشکل FATF و عملیات های خارج از کشور، قتل‌های زنجیره‌ای وضع شده است. با این تحریم‌ها ارتباطات تجاری و اقتصادی مختل شده و درآمدهای خارجی کاهش یافته و روشی جدید از فعالیت‌های اقتصادی و تجاری به بهانه تحریم‌ها بر ایران حاکم شده که با نام کاسبان تحریم از آن یاد می‌شود و ضررهای قابل لمس و پنهانی را به کشور تحمیل کرده و در صورت اجازه تهیه گزارش جامع و دقیق می‌تواند به صدها میلیارد دلار مستقیم و غیرمستقیم و عدم نفع بالغ شود.

از مشکلات تولید و فروش نفت و مشتقات تا به تاراج رفتن ذخایر مشترک و عدم امکان صادرات بدون سربار ایجادشده برای انتقال پول و تجارت به دلیل استفاده از روش‌ تهاتر و استفاده‌نکردن از اقتصاد بازار و رکود توسعه زیربنایی که موجب ناترازی‌ها و کمبود درآمد دولت شده که منجر به چاپ پول و استقراض و در نتیجه تورم کمرشکن تا مرز 40 درصد سالانه و ممتد هم شد.

مجموع موارد مطرح‌شده باید به میز بحث فرهیختگان، کارشناسان، سیاست‌مردان، حاکمان و تصمیم‌گیران براساس واقعیت آمده و برای رفع تمامی آنها اقدام لازم انجام شود. نه اینکه به دریافت اجازه غنی‌سازی در حد NPT و پروتکل الحاقی و رفع تحریم‌های مربوطه قانع شد و در نتیجه مشکلی از مردم حل نشود.

حال که مذاکرات داغ شده و قرار است در سال 2025 به نتیجه برسد، ابتدا باید از بانک مرکزی و دارایی‌های ایران در خارج از کشور شروع کرد و به بحث کارشناسی گذاشت که واقعا حجم منابع بلوکه‌شده ایران در خارج چه مبلغی است. آیا آمار دقیقی در اختیار است و اگر هست، چه عدی است و چگونه آزاد می‌شود.

با جست‌وجو در اسناد و مطبوعات و اینترنت این عدد از 20 میلیارد تا 200 میلیارد گفته می‌شود، واقعا چه عددی است؟ و چه کسی می‌داند و لیست آن چیست؟! از دارایی‌ها در آمریکا، اروپا، انگلیس، عراق، کره، چین و قطر، چه بخشی از اموال بانک مرکزی است، چه بخشی مربوط به بانک‌های عامل، چه بخشی مربوط به دولت، چه بخشی مربوط به مردم و تجار، سرمایه‌گذاران، چه بخشی از درآمد نفت و اوراق قرضه و چه بخشی از ذخایر و چه بخشی کالاهای نظامی و غیرنظامی است، به نظر در تعداد زیادی از کشورها درآمد دلاری نتوانسته است منتقل شود و فعلا بلوکه است. وجوه متعلق به نمایندگی‌ها و شرکت‌های دولتی، به دلار، یا یورو و... در چه وضعیتی است.

اگر مذاکرات خوب پیش برود و بعد از آن روابط با آمریکا برقرار شود، طبیعی است که امکان ایجاد پروژه‌های زیربنایی با استفاده از فاینانس‌های درازمدت یا از منابع مالی ناشی از سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز، توسط سرمایه‌گذاران، پیمانکاران داخلی و خارجی، فراهم می‌شود. امکان تبادل کالا، خدمات، تکنولوژی و ارز سرمایه بین کشورها آسان‌تر می‌شود و سرمایه‌های ایرانی‌های خارج از کشور و نیروهای ایرانی خارج از کشور به کشور سرازیر شده و در طول 20 سال آینده این سرمایه‌‍‌گذاری می‌تواند به سالانه 50 میلیارد دلار رسیده و به هزار میلیارد دلار بالغ شود.

آنچه مهم می‌شود، چالاکی و انسجام دولت در بخش خصوصی برای جذب این تحول است. بنابراین لازم است نسبت به حرکات افراطیون در دو طرف و کاسبان تحریم که نفع خود را در این وضعیت نمی‌بینند، با حساسیت بیشتری نگاه شود.