مهر/ بانزدیک شدن به آغاز سال تحصیلی جدید، فرآیند ثبت‌نام در مدارس خراسان جنوبی با چالش‌هایی همچون ظرفیت محدود، سخت‌گیری در پذیرش میان‌پایه‌ها و سردرگمی خانواده‌ها همراه شده است.

بانزدیک شدن به آغاز سال تحصیلی جدید، فرآیند ثبت‌نام در مدارس به‌ویژه مدارس دولتی، نمونه دولتی، شاهد و غیردولتی به یکی از دغدغه‌های اصلی خانواده‌ها و دانش‌آموزان تبدیل می‌شود. در حالی‌که انتظار می‌رود روند ثبت‌نام با برنامه‌ریزی دقیق، شفافیت و عدالت آموزشی همراه باشد، واقعیت نشان می‌دهد که در بسیاری از موارد، این فرآیند با مشکلات، محدودیت‌ها و ناهماهنگی‌های جدی مواجه است.

یکی از معضلات مهم، وضعیت ثبت‌نام برای دانش‌آموزان میان‌پایه است. برخلاف تصور عموم که فکر می‌کنند ثبت‌نام در این مقطع باید ساده‌تر باشد، بسیاری از مدارس به دلایل مختلف از ثبت‌نام دانش‌آموزان میان‌پایه (مانند پایه‌های دوم تا پنجم ابتدایی یا هشتم و یازدهم) امتناع می‌کنند.

مدارس معمولاً ظرفیت خود را به دانش‌آموزان ورودی جدید (سال اولی‌ها) اختصاص می‌دهند و از پذیرش میان‌پایه‌ها به بهانه تکمیل ظرفیت یا به‌دلیل سیاست‌های داخلی خودداری می‌کنند. در نتیجه، دانش‌آموزانی که قصد تغییر مدرسه به دلایلی مانند جابجایی محل سکونت، نارضایتی از مدرسه قبلی یا شرایط خانوادگی دارند، با درهای بسته و نبود گزینه‌های مناسب روبه‌رو می‌شوند.

از سوی دیگر، خانواده‌هایی که فرزندشان وارد پایه اول ابتدایی یا هفتم و دهم می‌شود، نیز با پیچیدگی‌های خاصی مواجه هستند. ظرفیت محدود مدارس، تفاوت در شهریه‌ها و خدمات، نبود سازوکار مشخص در مدارس غیردولتی، و ثبت‌نام‌های زودهنگام در برخی مراکز آموزشی باعث بروز نابرابری و ایجاد رقابت‌های ناسالم میان خانواده‌ها می‌شود.

در این گزارش تلاش خواهد شد تا ضمن بررسی دقیق مشکلات موجود در فرآیند ثبت‌نام دانش‌آموزان به‌ویژه در مقاطع میان‌پایه و ورودی، عوامل مؤثر بر این چالش‌ها شناسایی شود و راهکارهایی برای بهبود این وضعیت ارائه گردد. امید است که با نگاه کارشناسی و اصلاحات ساختاری، بتوان به سمت ثبت‌نامی عادلانه‌تر و ساده‌تر برای تمامی دانش‌آموزان کشور حرکت کرد.

فاطمه رضایی از شهروندان خراسان جنوبی با اشاره به اینکه فرزندم قبلاً در مدرسه‌ای در محله شعبانیه بیرجند تحصیل می‌کرد و حالا قصد تغییر مدرسه را داریم.

مشکلات ثبت نام میان پایه‌ای در مدارس

وی افزود: هر مدرسه‌ای می‌روم مدیران مدارس می‌گویند ثبت نام میان پایه نداریم و کلاس‌ها همگی پر است و آنقدر خسته شده‌ام که دوست دارم بروم آموزش و پرورش که بگویم اسم فرزندم را به عنوان بازمانده از تحصیل بنویسید.

این شهروند خراسان جنوبی با اشاره به اینکه در چهار مدرسه این نکته رو به من گفتند، بیان کرد: فقط یک جا جا رفتم که ثبت نام کنم گفتند که تو تیرماه بیایید ثبت نام کنید که به نظرم این هم تیری در تاریکی است.

خدابخشی از دیگر شهروندان خراسان جنوبی نیز در بیان کرد: من فرزندم را در نزدیکی محل زندگی پدر و مادرم ثبت نام کردم چرا که به واسطه شاغل بودن من پدر بزرگم دخترم او را از مدرسه به خانه می‌آورد.

مصائب ثبت نام در مدرسه نزدیک خانه پدربزرگ

وی بیان کرد: ولی مدرسه می‌گوید که باید سندی ارائه دهید که خانه شما در نزدیکی مدرسه است و یا اگر مستأجر هستند برگه اجاره نامه را بیاورید و هر چه برای آنها توضیح می‌دهم که قصه چگونه است قانع نمی‌شوند.

این شهروند خراسان جنوبی گفت: مورد دیگر بوده که فرد در طبق بالای خانه پدری سکونت داشته و نه مستأجر بوده و نه خانه‌ای به نامش و حال برای ثبت نام فرزند مدرسه از او یا سند خانه در نزدیکی مدرسه و یا برگه اجاره نامه خانه‌ای در نزدیکی مدرسه را می‌خواهد.

ثبت نام پایه اول تا دهم تیرماه ادامه دارد

مهدی مرتضوی، مدیر کل آموزش و پرورش خراسان جنوبی در این زمینه اظهارکرد: پیش ثبت نام پایه اول از ابتدای خرداد به صورت الکترونیکی آغاز شده و تا ۱۰ تیر ادامه دارد.

وی بیان کرد: مورد مهم بعدی، محدوده بندی مدارس بر اساس محل سکونت است و بهترین مدرسه نزدیک‌ترین مدرسه است.

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان جنوبی ادامه داد: طبق آمار موجود، هزار و ۸۰۱ دانش آموز اتباع دارای مجوز اقامت در ۵۴۱ مدرسه در بیرجند و خوسف در حال تحصیل هستند؛ ثبت نام کلاس اولی‌های اتباع مجاز آغاز شده و تاکنون بالغ بر ۲۰۰ نفر سنجش شدند و می‌بایست بعد از تأیید به مدارس مراجعه کنند.

مرتضوی بیان کرد: در سایر شهرستان‌های استان مشکل خاصی در زمینه کمبود فضا نداریم و بیشتر طرح‌ها تخریبی هستند، اما در مرکز استان با عددِ ۴/۶۷ در سرانه آموزشی، بیشترین کمبود فضا را داریم که اخیراً خیرین بیشتری برای ساخت مدارس پای کار آمدند.

پاسخ به گلایه‌ها در مورد ثبت نام میان پایه

وی در پاسخ به برخی گلایه‌ها در زمینه عدم ثبت نام میان پایه‌ای گفت: هیچ عرف و قانونی برای عدم ثبت نام میان پایه وجود ندارد بلکه همه چیز بسته به ظرفیت مدرسه و کلاس درسی دارد که فرد برای ثبت نام فرزندش به آنجا مراجعه می‌کند.

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان جنوبی یادآور شد: اگر مدرسه ظرفیت داشته باشد که ثبت نام می‌شود و گرنه از آنها عذرخواهی شده و درخواست می‌شود به مدرسه دیگری که ظرفیت دارند بروند.

مرتضوی با اشاره به اینکه ثبت نام باید در نزدیکترین مدرسه به محل زندگی صورت گیرد، گفت: اثبات این موضوع هم راه حل خاصی ندارد که بگوییم منحصر در ارائه سند یا اجاره نامه است.

وی گفت: به عنوان مثال اگر کسی در طبقه بالای خانه پدری زندگی می‌کند می‌تواند که همان سند خانه پدری را برای ثبت نام ارائه کند و در مجموع شیوه اثبات را مدیر مدرسه تشخیص می‌دهد.

با وجود تلاش‌ها و اقدامات صورت‌گرفته در جهت تسهیل روند ثبت‌نام مدارس، واقعیت‌های موجود همچنان نشان‌دهنده پیچیدگی‌ها و چالش‌هایی است که دانش‌آموزان و خانواده‌ها با آن مواجه هستند.

به نظر می‌رسد که با اصلاحاتی در ساختار و فرآیندهای مربوط به ثبت‌نام، از جمله شفاف‌سازی سیاست‌های مدارس و ایجاد هماهنگی بیشتر بین بخش‌های مختلف آموزش و پرورش، می‌توان به سمت یک سیستم ثبت‌نام منصفانه‌تر و عادلانه‌تر حرکت کرد. امیدواریم که با همکاری همه‌جانبه، از جمله مشارکت خیرین و نهادهای دولتی، روندی منظم‌تر و بدون دغدغه برای تمامی دانش‌آموزان در سراسر کشور فراهم شود.