فارس/ تحلیلگر خبرگزاری رویترز می‌گوید که «سلاح نادر چین» معادلات میدان جنگ تجاری با آمریکا را تغییر می‌دهد، جنگی که توسط رئیس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ آغاز شده است.

دونالد ترامپ با بازگشت به کاخ سفید تحریم‌های گسترده‌ای علیه دوست و دشمن آمریکا اعمال کرد که جدی‌ترینِ آن‌ها سهم چین بود، اما اکنون پکن با الهام از ایالات متحده پاسخ تحریم‌های واشنگتن را داده است.
به گفته تحلیلگر رویترز، چین از استراتژیی «کنترل‌هایی صادراتی آمریکا» درس عبرت گرفته و به دنبال استفاده از بخش‌هایی از زنجیره تأمین جهانی برای پاسخ به واشنگتن است. تلاش‌های هفته‌های اخیر برای به دست آوردن مجوزهای صادرات عناصر نادر، از جمله تماس تلفنی پنج‌شنبه دونالد ترامپ و رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ، نشان می‌دهد که پکن پاسخی درخور و دقیق برای جنگ تجاری طراحی کرده است.
به گفته این خبرگزاری، «سیستم مجوز صادرات» چین که از مدل آمریکا الگوبرداری شده است، پکن را از نقاط حساس زنجیره تأمین، از موتور خودروهای برقی گرفته تا سیستم‌های کنترل پرواز برای موشک‌ها، مطلع می‌کند.پژوهشگر مؤسسه گرندویو در پکن ژو جون‌وی که در حوزه بین‌الملل فعالیت می‌کند، در این باره گفت: «چین ابتدا از رژیم جامع تحریم‌های آمریکا الهام گرفت و از آن زمان سعی کرده سیستم‌های کنترل صادرات خود را بسازد تا در مواقع اضطراری از آن استفاده کند.»
پس از تماس پنج‌شنبه، ترامپ گفت که هر دو رهبر «برخی نکات را که عمدتاً مربوط به عناصر نادر و چند موضوع دیگر بود، روشن کردند.»
اما او توضیح نداد که آیا چین متعهد شده مجوزهای صادرات عناصر نادر را تسریع کند یا خیر. واشنگتن به بهانه تأخیر در صدور مجوز‌ها صادرات نرم‌افزار طراحی تراشه و موتورهای جت به پکن را محدود کرده است.
چین تقریباً انحصار آهن‌رباهای خاکی کمیاب را در اختیار دارد که جزئی حیاتی در موتورهای خودروهای برقی است.خودروسازان آمریکایی هشدار داده‌اند که کمبود این مواد، تولید کارخانه‌ها را طی هفته‌های آینده متوقف و صنایع دفاعی را نیز با «اختلال جدی» مواجه خواهد کرد.
در آوریل چین برخی از پیشرفته‌ترین انواع این آهنرباها را به فهرست کنترل صادرات در جنگ تجاری با آمریکا افزود و همه صادرکنندگان را مجبور کرد برای دریافت مجوز به پکن مراجعه کنند.این اقدام باعث شد که دفتری نسبتاً ناشناخته در وزارت بازرگانی چین با حدود ۶۰ کارمند، مسئول بخش حساسی از تولید جهانی شود.چندین تأمین‌کننده اروپایی خودرو این هفته خطوط تولید خود را پس از تمام شدن موجودی متوقف کردند. محدودیت‌های چین در آوریل هم‌زمان با بسته گسترده‌تری از اقدامات تلافی‌جویانه علیه تعرفه‌های واشنگتن بوده است که در سطح جهانی اعمال می‌شوند.مشاور ارشد گروه رودیم (یک اندیشکده متمرکز بر چین در آمریکا) نوح بارکین در این باره گفت: «هیچ‌کس نمی‌تواند ثابت کند چین عمداً این کار را انجام می‌دهد. اما نرخ تأییدها سیگنال واضحی است که چین پیامی ارسال می‌کند و فشار می‌آورد تا از رسیدن مذاکرات تجاری با آمریکا به کنترل‌های بیشتر در حوزه فناوری جلوگیری کند.»چین حدود ۷۰ درصد از عناصر نادر جهان را استخراج می‌کند، اما تقریباً انحصار کامل تصفیه و پردازش آن‌ها را در اختیار دارد.
یک مدیر آمریکایی در شرکتی که به دنبال ایجاد زنجیره تأمین جایگزین است، در مصاحبه با رویترز درباره سیستم نظارتی چین گفت: «این روش نظارت بر صادرات آهنربا نیست، بلکه راهی برای کسب نفوذ و برتری نسبت به آمریکا است.»
چین از سال‌های دور قدرت تحریمیِ خود را ایجاد و برای یافتن راه‌حل‌های جایگزین در پاسخ به سیاست‌های آمریکا میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری کرده است. در ۲۰۲۲ آمریکا محدودیت‌های گسترده‌ای بر فروش تراشه‌های پیشرفته و ابزارها به چین اعمال کرد که مانع از افزایش قدرت چین شود، اما تحلیلگران گفته‌اند این اقدام نتوانست توسعه تراشه‌های پیشرفته و هوش مصنوعی چین را متوقف کند.پکن یک سال پس از آن با معرفی مجوزهای صادرات برای گالیم و ژرمانیوم و برخی محصولات گرافیتی پاسخ داد. صادرات این دو فلز حیاتی به آمریکا در دسامبر گذشته ممنوع شد.
در فوریه چین صادرات پنج فلز دیگر کلیدی برای صنایع دفاعی و انرژی پاک را محدود کرد. تحلیلگران در رصد سرعت صدور مجوز‌ها توسط چین پس از تماس ترامپ و شی کار سختی دارند. کوری کومبس، تحلیلگر مواد معدنی حیاتی در شرکت مشاوره تریویوم، در این باره تشریح کرد: «عملاً غیرممکن است بدانیم چه درصدی از درخواست‌ها برای کاربران نهایی غیرنظامی تأیید می‌شود، چون داده‌ها عمومی نیست و شرکت‌ها هم نمی‌خواهند به طور علنی تأیید یا رد کنند.»
پیش از این پولیتیکو در گزارشی اعلام کرد که تحریم‌های چین بر صادرات مواد معدنی کمیاب، بخش خودروسازی و صنایع دفاعی آمریکا را با «بحران بی‌سابقه‌ای» مواجه کرده است. مقام سابق وزارت بازرگانی آمریکا نازک نیک‌اختر نیز در گفت‌وگو با رویترز این وابستگی را «پاشنه آشیل آمریکا» توصیف کرده و افزود که چین با استفاده از آن توانسته آمریکا را در معرض نوعی «فشار حداکثری»، مشابه آنچه سال‌ها واشنگتن علیه کشورهای دیگر اعمال کرده، قرار دهد.
مقام سابق آمریکایی افزود چنانچه آمریکا راه‌هایی برای افزایش تولید داخلی این مواد حیاتی و کاهش وابستگی به واردات پیدا نکند با خطرات راهبردی گسترده‌ای در زمینه امنیت ملی مواجه خواهد شد.