کیهان/متن پیش رو در کیهان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

تحلیلگر ارشد آمریکایی پس از سفر به سرزمین‌های اشغالی هشدار داد که با فرسایشی شدن جنگ، افکار عمومی در اسرائیل به‌سرعت در حال چرخش علیه ادامه جنگ غزه است و صدای اعتراض بالا گرفته است. فروپاشی مشروعیت سیاسی در اسرائیل با بحران‌های اجتماعی مثل خودکشی و فروپاشی خانواده‌ها ترکیب شده و نتانیاهو مورد اعتراضات گسترده قرار دارد.
توماس فریدمن در روزنامه نیویورک تایمز نوشت: هفته گذشته را در اسرائیل سپری کردم. در نگاه نخست، شاید به‌نظر برسد که تغییری رخ نداده و جنگ فرسایشی همچنان ادامه دارد. اما برای نخستین بار از ۷ اکتبر، طیفی رو‌ به‌ گسترش، از چپ تا میانه و حتی برخی راست‌ها به این باور رسیده‌اند که ادامه جنگ، فاجعه‌ای اخلاقی، دیپلماتیک و راهبردی است.
ایهود اولمرت، نخست‌وزیر پیشین‌، در مقاله‌ای تند در روزنامه ‌هاآرتص، با صراحتی کم‌سابقه، از دولت نتانیاهو و ائتلاف حاکمش انتقاد کرد و نوشت: «دولت اسرائیل در حال پیش‌بردن جنگی بی‌هدف، بی‌برنامه و عاری از هرگونه چشم‌انداز پیروزی است. آنچه در غزه رخ می‌دهد، جنگی ویرانگر است؛ کشتاری کور، بی‌حدومرز و جنایت‌آمیز علیه غیرنظامیان. بله، اسرائیل در حال ارتکاب جنایات جنگی است.»
آمیت ‌هالوی، عضو حزب لیکود به رهبری نتانیاهو، با وجود حمایتش از جنگ، اجرای آن را فاجعه‌بار توصیف کرده است. او به روزنامه یدیعوت آحارونوت گفت: «این جنگ، یک فریب است؛ دروغی درباره دستاوردهایی که هرگز محقق نشدند. اسرائیل ۲۰ ماه است با طرح‌هایی شکست‌خورده، درگیر جنگی بی‌سرانجام شده و نتوانسته حماس را نابود کند.»
در جناح چپ نیز صدای اعتراض بلند شده است. یائیر گولان، رهبر ائتلاف لیبرال «دموکرات‌ها» و از چهره‌های نظامی در گفت‌وگو با رادیو اسرائیل هشدار داد: «اگر مانند یک کشور عاقل رفتار نکنیم، اسرائیل در مسیر تبدیل شدن به کشوری مطرود نظیر آفریقای جنوبی دوران آپارتاید قرار خواهد گرفت. یک کشور عاقل با غیرنظامیان نمی‌جنگد، نوزادان را برای تفریح نمی‌کشد و اخراج جمعیت‌ها را هدف خود قرار نمی‌دهد.» این اظهارنظر جنجالی به‌ویژه بخش مربوط به «کشتن نوزادان برای سرگرمی»، واکنش‌های تندی برانگیخت.
اگرچه شاید یائیر گولان می‌توانست در انتخاب واژگان دقت بیشتری به خرج دهد تا بهانه‌ای برای حمله درست نکند، اما واقعیت را نمی‌توان انکار کرد: تقریباً هیچ خبرنگار خارجی مستقلی تاکنون اجازه نیافته به‌صورت میدانی و بدون نظارت ارتش اسرائیل از غزه گزارش تهیه کند. اما این وضعیت تا ابد ادامه نخواهد داشت. روزی که جنگ پایان یابد و خبرنگاران و عکاسان آزادانه در غزه رفت‌وآمد کنند، ابعاد کامل مرگ، ویرانی و آنچه در این ماه‌ها روی داده، نمایان خواهد شد  و آن روز، برای اسرائیل و جامعه یهود، به‌شدت سنگین، تلخ و بحرانی خواهد بود.
یائیر گولان تلخ اما واقع‌بینانه هشدار داد: «زمان توقف است. وقتی در گودال افتاده‌ای، باید بیل‌زدن را متوقف کنی.» اما نتانیاهو بر کندن اصرار دارد. متحدان او تهدید کرده‌اند که در صورت توقف جنگ، دولت را ساقط خواهند کرد.
افزایش شمار قربانیان غیرنظامی در غزه، اگرچه عاملی مهم، اما اصلی‌ترین دلیل تغییر تدریجی افکار عمومی اسرائیل علیه ادامه جنگ نیست. واقعیت تلخ‌تر این است که جنگ، شیره جان جامعه اسرائیل را کشیده و آن را به مرز فرسودگی رسانده است. آموس ‌هارل، تحلیلگر ارشد ‌هاآرتص می‌نویسد: «نشانه‌های بحران همه‌جا دیده می‌شود از افزایش خودکشی‌ها گرفته تا فروپاشی خانواده‌ها و کسب‌وکارهایی که یکی‌یکی از پا درمی‌آیند.» با این حال، دولت چشم بر این نشانه‌های هشدارآمیز می‌بندد و همچنان با وعده‌هایی پوچ از «پیروزی»، به انکارمی پردازد.
هربار که تلاش می‌کردم برای اسرائیلی‌ها توضیح دهم که نتانیاهو در آستانه ارتکاب یک خطای تاریخی است؛ پاسخ‌ها یکدست بود: «فکر می‌کنی ترامپ می‌تواند ما را نجات بدهد؟» و همین، به‌تنهائی گویای پایان یک دموکراسی است. تماشای شباهت‌های هولناک میان شیوه‌هایی که ترامپ و نتانیاهو برای تضعیف نهادهای دموکراتیک به‌کار می‌برند، چیزی جز هشدار نیست. تنها پرسشی که باقی مانده، این است: کدام‌یک زودتر، ماشه یک بحران تمام‌عیار قانون اساسی را خواهد کشید؟