مهر/متن پیش رو در مهر منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

انتشار تصاویر جنازه قربانیان در رسانه‌های بین‌المللی با پروتکل‌های سختگیرانه و تقریباً ممنوعیت کامل همراه است و اصولی جدی در این زمینه وجود دارد اتفاقی که در ایران کمتر جدی گرفته می‌شود.

«محمد صرفی» در یادداشتی درباره محدودیت و ممنوعیت سختگیرانه انتشار تصاویر جنازه قربانیان در رسانه‌های بین‌المللی نوشته است که در ادامه می‌آید:

انتشار تصویر جنازه قربانیان در رسانه‌های بین المللی دارای پروتکل‌های خاصی است و درباره آن بسیار سختگیرانه عمل می‌شود.بطوری که می‌توان گفت عملاً بنا بر ممنوعیت انتشار است. اصولی جدی در این باره وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از؛

- پرهیز از خشونت غیرضروری؛ تنها در صورت اهمیت بالا منتشر می‌شود.
- سانسور یا محو اطلاعات هویتی؛ برای حفظ حرمت خانواده‌ها و قربانیان.
- هشدار به مخاطب؛ با عناوینی مثل «هشدار: تصویر دلخراش».
- نظارت سطح بالا؛ تصمیم انتشار توسط تیم ارشد یا سردبیر اصلی انجام می‌شود.
- ضرورت توجیه انتشار؛ باید خدمت‌رسان به آگاهی عمومی باشد، نه شوکه کردن.
- رضایت خانواده قربانی؛ به ویژه در مواردی که هویت قربانی مشخص است.
- رعایت ملاحظات فرهنگی و قانونی؛ شامل قوانین کشور مربوطه و سنت‌های فرهنگی.
در ادامه پروتکل‌های برخی از رسانه‌های مهم جهان را مرور می‌کنیم؛

۱- رویترز:
پرهیز از خشونت بی‌دلیل: تصاویر اجساد تنها در صورت ضرورت خبری منتشر می‌شوند.
موازنه میان ضرورت خبری و حساسیت انسانی: تصاویر صرفاً در صورتی منتشر می‌شوند که اطلاعات حیاتی به مخاطب ارائه دهند.

۲- آسوشیتدپرس:
پرهیز از تصاویر شدیداً دلخراش: تصاویر گرافیکی فقط در صورت اهمیت خبری بالا منتشر می‌شوند و اغلب کراپ یا تار می‌شوند.

۳- آژانس خبری فرانسه (AFP):
استفاده اخلاق‌محور از تصاویر: فقط در صورت اهمیت برای درک عمومی منتشر می‌شوند.
احترام به کرامت فردی قربانی: چهره و نشانه‌های هویتی محو یا سانسور می‌شوند.
توجیه انتشار: هر تصویر باید دلیل روشنی برای انتشار داشته باشد.

۴- سی‌ان‌ان:
هشدارهای محتوای گرافیکی: تصاویر اجساد با هشدار «تماشای با احتیاط» همراه‌اند.
استفاده از تصاویر از راه دور یا تار شده: از نمای نزدیک پرهیز می‌شود.
رعایت مقررات پخش: تابع قوانین ایالات متحده درباره‌ی حریم خصوصی و اخلاق پخش عمومی است.

۵- الجزیره:
رعایت حساسیت فرهنگی و مذهبی: در انتشار تصاویر کشته‌شدگان بسیار با احتیاط عمل می‌شود.
هشدار برای بینندگان و رضایت خانواده در صورت امکان.
توجیه انسان‌دوستانه: انتشار تصاویر باید در خدمت آگاهی و افشای حقیقت باشد.

۶- نیویورک تایمز:
تصاویر دلخراش فقط در صورت اهمیت بسیار زیاد منتشر می‌شوند.
تلاش برای کسب رضایت خانواده در موارد قابل شناسایی.
پرهیز از تحریک احساسات: انتشار تصاویر صرفاً برای اهداف اطلاع‌رسانی واقعی.

حال باید پرسید؛

قبل از هر چیز این فیلم چگونه منتشر شده و مسئولیت آن با کیست؟
انتشار آن فیلم هولناک از جسد مرحوم حسین نژاد در بیابان‌های اطراف تهران بر چه اساس و ضرورتی انجام شده؟
آیا منتشرکنندگان از خانواده مقتول اجازه گرفته بودند؟
منتشرکنندگان این فیلم می‌دانند با روان خانواده مقتول و هزاران هزار بیننده آن فیلم چه کرده‌اند؟
با رسانه‌های بی هویت (و گاه با هویت معلوم) که دست به چنین اقداماتی می‌زنند چه می‌توان و باید کرد؟
و چندین و چند سوال دیگر…