خراسان/ روز جهانی بازی فرصتی است تا توجه بزرگ‌ترها به تأثیرات مثبت آن بر رشد جسمی، عاطفی شناختی و اجتماعی کودکان جلب شود 
بازی برای کودکان تنها یک سرگرمی نیست بلکه زبانی است برای بیان احساسات، ابزاری برای کشف دنیای پیرامون و تمرینی برای زندگی. در دنیای بازی، کودک می‌تواند خودِ واقعی‌اش باشد، بدون ترس از قضاوت، بدون دغدغه اشتباه. بازی، فرصتی است برای رشد خلاقیت، تقویت هوش هیجانی و پرورش مهارت‌های اجتماعی. کودک در حین بازی، یاد می‌گیرد که چگونه با دیگران تعامل کند، چگونه مشکلات را حل کند و چگونه احساسات خود را مدیریت کند. روز جهانی بازی در ۱۱ ژوئن هر سال گرامی داشته می‌شود. این روز از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد تعیین شده است و به منظور تأکید بر اهمیت بازی برای رشد کودکان و به عنوان یک حق اساسی برای آن‌ها شناخته شده است. این روز فرصتی است تا توجه به بازی در زندگی کودکان و تأثیرات مثبت آن بر رشد جسمی، عاطفی، شناختی و اجتماعی آن‌ها جلب شود؛ روزی برای یادآوری یک حقیقت ساده اما مهم: کودکان برای رشد سالم، نیاز به بازی دارند.  
 ​​​​​
بازی کردن یک اتفاق لوکس نیست!
در دنیایی که پر از کلاس‌های آموزشی، برنامه‌های فشرده و صفحات دیجیتال شده، گاهی بازی‌کردنِ کودک به یک اتفاق لوکس یا حتی بی‌اهمیت تبدیل می‌شود. اما واقعیت این است که بازی کردن، فقط سرگرمی نیست، بلکه یک نیاز حیاتی و یک «حق فراموش‌شده» برای کودکان است. کودک از طریق بازی دنیا را می‌شناسد، نقش‌ها را تجربه می‌کند، احساساتش را می‌فهمد، با دیگران ارتباط می‌گیرد و ذهنش را رشد می‌دهد. بازی، زبان طبیعی کودک است؛ زبانی که با آن فکر می‌کند، خیال پردازی می‌کند و با خودش و دیگران گفت و گو می‌کند. یونیسف در گزارشی اعلام کرده: «بازی، نه یک تجمل بلکه یک ضرورت است. برای رشد ذهنی، جسمی، عاطفی و اجتماعی کودک، بازی حیاتی است».
چرا بازی این‌قدر مهم است؟
۱- رشد ذهنی| بازی‌های ساختنی، پازل‌ها، داستان‌سازی‌ها، همه ذهن کودک را فعال و قدرت تمرکز، خلاقیت و حل مسئله را در آن‌ها تقویت می‌کنند.
۲- رشد عاطفی| در بازی‌های تخیلی، کودک نقش مادر، دزد، حیوان یا قهرمان را بازی می‌کند؛ در واقع دارد احساساتش را تمرین می‌کند.
۳- رشد اجتماعی| بازی گروهی، کودک را با مفاهیمی چون نوبت، همکاری، مذاکره و حل اختلاف آشنا می‌کند.
۴- رشد جسمی| بازی‌های حرکتی، تعادل، قدرت عضلات و هماهنگی چشم و دست را افزایش می‌دهند.
۵- رشد اخلاقی| کودک با قوانین آشنا می‌شود. بردن و باختن را می‌آموزد و یاد می‌گیرد چگونه قوانین را رعایت کند.
همه بازی‌ها مفید نیستند
سازمان جهانی بهداشت تأکید می‌کند که کودکان برای سلامت روانی و فیزیکی خود نیاز به فرصت‌های آزاد برای بازی کردن دارند. بنابراین والدین  باید بدانند چه بازی‌هایی  برای فرزندشان مناسب و مفیدند؟ چراکه همه بازی‌ها مفید نیستند. برخی بازی‌های دیجیتالی، تکراری یا رقابتی می‌توانند باعث اضطراب و انزوای کودک  شوند. یک بازی خوب با کودک باید دارای ویژگی هایی باشد که در ادامه بیان می‌شود‌‌:
۱- آزادانه و بدون اجبار باشد.
۲- متناسب با سن و توان کودک طراحی شود.
۳- امکان خیال‌پردازی و خلاقیت را فراهم کند.
۴- همراه با شادی، خنده و نشاط باشد.
۵- با دیگر کودکان یا بزرگ‌ترها قابل انجام باشد( تعامل در آن وجود داشته باشد ).
۶- امن و بدون خطر باشد.
اگر کودک بازی نکند چه می‌شود؟
ماریا مونته‌سوری یکی از مربیان و محققان در حوزه پرورش کودکان می‌گوید: «بازی کار کودک است». بنابراین ما به عنوان والدین یا مربیان باید بدانیم نقش ما بزرگ‌ترها چیست و چقدر زمان برای این کار باید اختصاص دهیم؟ لازم نیست همیشه با کودک بازی کنیم، ولی باید برای بازی کردن او، فضا، زمان و امنیت را فراهم کنیم. بازی باید بخشی از زندگی روزمره کودک باشد، نه فقط جایزه‌ای برای وقتی که خوب درس می‌خواند. به یاد داشته باشیم اگر کودکی از بازی محروم باشد، فقط سرگرمی را از دست نمی‌دهد؛ بلکه بخشی از رشد روانی و اجتماعی‌اش دچار اختلال می‌شود. روان شناسان حوزه کودک توصیه می‌کنند بازی به کودکان کمک می‌کند تا انعطاف‌پذیری ذهنی پیدا کنند، با استرس کنار بیایند و مهارت‌های اجتماعی را در محیطی امن تمرین کنند». بیایید امسال و هر سال، در روز جهانی بازی به جای خریدن اسباب‌بازی های گران‌قیمت،  برای بازی کردن با کودکانمان زمانی را اختصاص دهیم و با عشق در کنارشان بازی کنیم، با آن ها بخندیم، خیال‌بافی کنیم، قایم‌باشک بازی کنیم و بگذاریم «بازی»، دوباره به جایگاه اصلی‌اش  باز گردد.
نویسنده: سمانه تعلیم‌دهنده | کارشناس‌ارشد مشاوره توان‌بخشی