فرارو/متن پیش رو در فرارو منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

مذاکرات ایران و آمریکا زیر سایه این قطعنامه، تحلیل‌ها مبنی بر اقدام اسرائیل علیه تاسیسات ایران، لفاظی ترامپ علیه ایران، سکوت ویتکاف، پاسخ مکتوب آمریکا به پیشنهادات ایران و آغاز فاز جدید غنی‌سازی برگزار خواهد شد. ۲۵ خرداد، تاریخ دور ششم مذاکرات است. این یعنی اگر مذاکرات برگزار شود، ۲۳ روز بین دو دور گفتگوها فاصله وجود دارد.

قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپا و ایالات متحده آمریکا علیه ایران، در شورای حکام آژانس با ۱۹ رای مثبت در برابر سه رای منفی و ۱۱ رای ممتنع به تصویب رسید. این قطعنامه در شرایطی به تصویب رسید که دور ششم مذاکرات ایران و آمریکا، یکشنبه هفته آینده در مسقط برگزار خواهد شد.

صدور قطعنامه در شورای حکام اگر چه پرونده ایران را در مقطع زمانی کنونی به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع نمی‌دهد، اما مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم ایران و آمریکا را پیچیده‌تر از قبل می‌کند. علت آن نیز، واکنش طبیعی ایران بعد از صدور این قطعنامه است. چین، روسیه و بورکینافاسو به این قطعنامه رای منفی دادند.

یکشنبه در مسقط
مذاکرات ایران و آمریکا زیر سایه این قطعنامه، تحلیل‌ها مبنی بر اقدام اسرائیل علیه تاسیسات ایران، لفاظی ترامپ علیه ایران، سکوت ویتکاف، پاسخ مکتوب آمریکا به پیشنهادات ایران و آغاز فاز جدید غنی‌سازی برگزار خواهد شد. ۲۵ خرداد، تاریخ دور ششم مذاکرات است. این یعنی اگر مذاکرات برگزار شود، ۲۳ روز بین دو دور گفتگوها فاصله وجود دارد.

به رغم این که مذاکرات فعلی ایران و آمریکا به صورت ذاتی به خاطر غیرمستقیم بودن کند پیش می‌رود، اما موضوع حق و نه میزان غنی‌سازی خیلی زود به یک چالش اساسی تبدیل شد. شرایط جدید و افزایش فشار غرب، نقش منفی اروپایی‌ها، خواسته‌های حداکثری آمریکا و کند بودن این روند، شرایط را پیچیده‌تر نیز کرده است. اگر چه پنج دور مذاکره میان ایران و آمریکا از ابتدای امسال انجام شده، اما با در نظر گرفتن متوسط سه ساعت گفتگو در هر دور، فقط ۱۵ ساعت گفتگو میان دو طرف اتفاق افتاده که ناچیز است.

حسین موسویان، محقق دانشگاه پرینستون آمریکا و عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای اخیراً گفته است: «ویتکاف و عراقچی در دوره اول تا سوم مذاکرات عمان به توافق شفاهی برای کاهش سطح غنی سازی ایران به زیر ۵٪ و صدور یا تبدیل ذخائر اورانیوم غنی شده ۶۰٪ ایران دست یافته بودند که ظاهرا اسراییل مانع نهایی کردن این توافق شد و ترامپ را وادار به عقب نشینی کرد. اما آمریکا هنوز این فرصت را دارد که عقل بخرج داده و در نشست یکشنبه آتی با عراقچی همین فرمول را توافق و از بروز یک بحران غیر ضروری پیشگیری کند.»

بنابراین، مذاکره‌کنندگان ایران و آمریکا در حالی روز یکشنبه پای میز مذاکره غیرمستقیم با وساطت عمان می‌روند، که مسائل بین دو طرف و متغیرهای تاثیرگذار، پیچیده‌تر شده‌اند. قطعنامه امروز اگرچه ایران را به شورای امنیت ارجاع نمی‌دهد، اما یک قدم در مسیر فعالسازی مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل ذیل فصل ۷ محسوب می‌شود.

رحمن قهرمانپور، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی در مورد شرایط پس از تصویب این قطعنامه نوشت: «تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس با رای گیری و بدون اجماع نشان می‌دهد نگرانی‌ها درباره عواقب این قطعنامه جدی است. با این قطعنامه دیپلماسی اجبار آمریکا علیه برنامه هسته‌ای ایران وارد مرحله جدیدی خواهد شد که در آن اجبار پر رنگ‌تر از دیپلماسی می‌شود.»

قطعنامه چه می‌گوید؟
این قطعنامه که صبح امروز به وقت وین تصویب شد، از ایران می‌خواهد که «فوراً نقض تعهدات خود» تحت معاهده عدم اشاعه را برطرف کند. آن‌ها ایران را به عدم پایبندی به تعهدات در قبال آژانس به عنوان بازوی نظارتی سازمان ملل در حوزه مسائل هسته‌ای متهم می‌کنند. علت آن نیز گزارش مدیرکل آژانس به شورای حکام مبنی بر وجود برخی ابهامات در برنامه ایران و همچنین تاکید بر این نکته است که آژانس با توجه به این ابهامات نمی‌تواند تائید کند که فعالیت‌های ایران صرفاً صلح‌آمیز است. در ادامه نیز این موضوع در قطعنامه مورد توجه قرار گرفته که «ناتوانی آژانس در ارائه اطمینان از صلح‌آمیز بودن کامل برنامه هسته‌ای ایران، سؤالاتی را مطرح می‌کند که در حوزه صلاحیت شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار دارد.» موضوعی که یک هشدار به ایران تلقی می‌شود.

افزایش چشم‌گیر غنی‌سازی
ایران واکنش خود را به حوزه‌های فنی محدود کرده است. به گفته بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، ایران ماشین‌های پیشرفته نسل ۶ را جایگزین ماشین‌های قدیمی نسل ۱ در تاسیسات غنی‌سازی فردو خواهد کرد. 

همچنین یک سایت غنی‌سازی جدید نیز که مکان آن ساخته شده، تجهیز و غنی‌سازی در آن آغاز می‌شود. هر دوی اقدامات ایران که در واکنش به قطعنامه ضدایرانی شورای حکام آژانس انجام شده، فاکتور غنی‌سازی در مذاکرات ایران و آمریکا را پیچیده‌تر می‌کنند.

با راه‌اندازی یک سایت غنی‌سازی جدید که احتمالاً ماشین‌های پیشرفته‌تر در آن‌ها راه‌اندازی خواهد شد و همچنین جایگزینی ماشین‌های نسل ۱ با نسل ۶، ظرفیت غنی‌سازی ایران چندبرابر خواهد شد. یا آنطور که سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت «غنی‌سازی به شکل چشم‌گیری افزایش خواهد یافت.»