ایرنا/ متخصصان مغز و اعصاب معتقدند «بی‌تفاوتی» ممکن است نشانه خاموش زوال عقل باشد که سال‌ها قبل از شروع سایر علائم این بیماری، بروز می‌کند.

وبگاه پرِید در گزارشی آورده است:

مشاهدات متخصصان مغز و اعصاب نشان می‌دهد که بیماران معمولاً علائم اولیه زوال عقل را به مسائلی غیر از این بیماری نسبت می‌دهند.

عادل عزیز (Adel Aziz)، متخصص مغز و اعصاب مرکز پزشکی دانشگاه جان‌ اِف کِنِدی، توضیح می‌دهد: بسیاری از تغییرات شناختی اولیه مانند کاهش سرعت پردازش و کاهش فهم، معمولاً به عنوان بخشی از روند طبیعی پیری در نظر گرفته می‌شود؛ نه به‌عنوان نشانه‌های زوال عقل.

از دست‌دادن حافظه، تنها نشانه زوال عقل نیست

تارا کارلایل (Tara Carlisle)، متخصص مغز و اعصاب رفتاری در دانشگاه کلرادو هلث، می‌گوید: فهم علائم کمتر شناخته‌شده اختلالات عصبی می‌تواند به تشخیص و شناسایی زودهنگام این بیماری توسط پزشک کمک کند.

هیچ درمانی برای زوال عقل وجود ندارد؛ اما گاهی می‌توان روند زوال شناختی را کُند کرد؛ به‌خصوص اگر زود تشخیص داده شود.

متخصصان مغز و اعصاب هشدار می‌دهند که بی‌تفاوتی (apathy) نشانه خاموش زوال عقل است. عزیز می‌گوید: بی‌تفاوتی، یا از دست‌دادن تفکر و رفتار هدفمند، یکی از اولین علائم در برخی از انواع زوال عقل، به‌ویژه زوال عقل پیشانی‌گیجگاهی است؛ اما معمولاً نادیده گرفته می‌شود، زیرا به صورت پریشانی فعال (ناراحتی یا اضطراب شدید) بروز نمی‌کند. زوال عقل پیشانی‌ گیجگاهی اغلب در سنین پایین (بین ۴۵ تا ۶۵ سالگی) تشخیص داده می‌شود.

عزیز توضیح می‌دهد: افراد معمولاً بی‌تفاوتی (برخلاف فراموش‌کردن نحوه بازگشت به خانه) را به‌عنوان علاقه به تنهایی، خستگی، کم‌رویی یا روند طبیعی پیری توجیه می‌کنند. وی می‌گوید: فردی که زمانی برای بیرون‌رفتن برنامه‌ریزی می‌کرد یا تماس‌های اجتماعی برقرار می‌کرد، ممکن است به سادگی از برقراری ارتباط با دیگران دست بکشد و متأسفانه، خانواده و عزیزان این افراد ممکن است بدون اینکه چیزی بگویند، از این تغییرات، ناراحت شوند.

کاترین دی. آمودئو (Katherine D. Amodeo)، استادیار مغز و اعصاب کالج پزشکی نیویورک، خاطرنشان می‌کند: ممکن است این‌طور به نظر برسد که فرد به چیزی اهمیت نمی‌دهد یا افسرده است؛ در صورتی که این‌طور نیست.

ارتباط میان بی‌تفاوتی و زوال عقل

متخصصان مغز و اعصاب معتقدند که دلایل احتمالی متعددی برای بی‌تفاوت‌شدن فرد مبتلا به زوال عقل وجود دارد. آمودئو می‌گوید: تغییرات شیمیایی و از دست‌دادن سلول‌ها در بخش‌هایی از مغز که با انگیزه مرتبط هستند، می‌تواند بر تمایل فرد برای شرکت در فعالیت‌هایی که زمانی انجام آن‌ها را دوست می‌داشت، تأثیر بگذارد.

دِنیل لِسلی (Daniel Lesley)، متخصص مغز و اعصاب، می‌گوید: عوامل موقعیتی نیز ممکن است در بی‌تفاوتی نقش داشته باشند. افراد ممکن است احساس کنند همه‌چیز بسیار سخت‌تر شده و به نظرشان برسد که چیزی ارزش تلاش‌کردن را ندارد؛ ضمن اینکه ممکن است احساس کنند «بی‌فایده» یا «بار گران» هستند.

نشانه‌های رایج «بی‌تفاوتی» کدام‌اند؟

نشانه‌های رایج بی‌تفاوتی عبارت‌اند از:

از دست‌دادن علاقه یا شادی از انجام چیزهایی که قبلاً سرگرم‌کننده بودند؛
کاهش انگیزه برای انجام کارها (حتی کارهایی که برای بقا مهم هستند مانند پرداخت قبوض یا غذاخوردن)؛
کاهش فعالیت‌های هدفمند؛
از دست‌دادن انگیزه برای مراقبت از خود، از جمله رعایت‌نکردن بهداشت شخصی (مثل مسواک‌نزدن) و بهداشت منزل (تمیزنکردن منزل).
آیا هرکسی بی‌تفاوت است، به زوال عقل دچار شده؟

آمودئو می‌گوید: اینکه فردی بی‌تفاوت به نظر می‌رسد، لزوماً به این معنا نیست که به زوال عقل مبتلا شده یا در معرض خطر ابتلا به آن است. بی‌تفاوتی ممکن است در سایر بیماری‌ها مانند افسردگی نیز مشاهده شود. تشخیص زوال عقل صرفاً بر اساس داشتن این ویژگی خاص نیست.

به گفته آمودئو، علائم دیگری که نشان می‌دهند بی‌تفاوتی ممکن است با زوال عقل مرتبط باشد عبارت‌ند از:

تغییرات تدریجی و پیشرونده در عملکرد شناختی، از جمله حافظه، زبان، توجه و تمرکز؛
توهم یا هذیان؛
تغییرات خواب، مانند بی‌خوابی یا اجرای رویا (فرد در حالی که خواب است، حرکاتی را انجام می‌دهد که با رویدادهای رویاهایش مطابقت دارد)؛
تغییرات در گیجی یا هوشیاری (دکتر آمودئو توضیح می‌دهد که ممکن است فرد در اواخر روز گیج شود، که به آن «سندروم غروب آفتاب» می‌گویند)؛
تغییرات خلقی یا شخصیتی.