اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

مهدی بیک اوغلی| یک سال از فعالیت‌های دولت چهاردهم گذشت؛ درست سال قبل در یک چنین روزهایی بود که مردم رای به حضور مسعود پزشکیان در پاستور دادند؛ یکسالی که سرعت و تعدد رخدادها در آن به اندازه‌ای بالا بود که انگار خروجی انباشت رخدادهای چند دهه‌ای در این یکسال نمایان شده است. از همان روز نخست حضور پزشکیان و مراسم تحلیف او، دشمن صهیونی نشان داد که تاب یک دولت اصلاح‌طلب و توسعه‌خواه در ایران را ندارد؛ برای اسراییل دولت‌های پوپولیستی ایران که شعارها و وعده‌های بدون پشتوانه سر دهند و هولوکاست را انکار کنند، آورده بیشتری داشت تا دولتی که شعار تنش‌زدایی و وفاق و توسعه سر دهد و مذاکره و گفت‌وگو را در دستور کار قرار دهد. از همان روز تیر کین دشمن به سمت گفتمان دولتی پرتاب شد که تنش‌زدایی را در عین اقتدار سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده بود. مسعود پزشکیان اما علی‌رغم همه خصومت‌ها هرگز حاضر نشد، تغییری در گفتمان خود ایجاد کند. او معتقد بود، ایران مقتدر ایرانی است که در آن، میدان و دیپلماسی در یک مسیر فعالیت کرده باشد. پزشکیان با ارایه تز«وفاق» برخلاف همه دولت‌های قبلی، مدیرانی را از منتهی‌الیه راست و جبهه پایداری گرفته تا گروه‌های میانه و معتدل را در کنار اصلاح‌طلبان به کار گماشت. با یک چنین ترکیبی او شلاق نقد دوستان را نیز به جان خرید اما برای تحقق ایده وفاق لازم بود تا رقبا و مخالفان هم سهمی از کابینه داشته باشند. مردم اما از رییس‌جمهور تازه بر صدر نشسته‌شان حمایت کرده و ایده وفاق او را جالب توجه ارزیابی می‌کردند. پس از ترکیب کابینه، پزشکیان تلاش کرد دو بال نفوذ ایران در منطقه و جهان را تقویت کند. برای پزشکیان که سال‌ها در جبهه‌های جنگ، شاهد حملات ظالمانه دشمن بعثی بود، «میدان» به همان اندازه واجد اهمیت بود که دیپلماسی. رییس‌جمهور و اعضای کابینه‌اش بدون اینکه کشور را معطل مذاکرات بیرونی کنند، برنامه‌ریزی‌های اصلاحی در درون را در دستور کار قرار دادند. اولویت اول دولت، اصلاح اقتصاد و بهبود وضعیت معیشتی بود. مذاکرات دوجانبه ایران و امریکا با هدف برداشتن تحریم‌ها در 23 فروردین 1404 آغاز شد. اما جنگ‌افروزان اسراییلی و نئوکان‌های امریکایی با شلیک به میز مذاکرات جنگ 12 روزه‌ای را به ایران تحمیل کردند تا به خیال خود کار جمهوری اسلامی را یکسره کنند. در این مرحله هم دولت با درک درست شرایط تلاش کرد کمترین تکانه و نوسانی در جامعه ایجاد نشود. تامین اقلام اساسی و سوخت مورد نیاز مردم در کنار تامین امنیت عمومی، اقتدار کشور را ارتقا داد. پایان جنگ 12 روزه اما هنگامه پیروزی دولت و ملت بود. دولتی که از پا ننشست و خود را سپر مردمش قرار داد، پس از جنگ 12 روزه میوه شیرین وفاق را نیز برداشت کرد. امروز در پایان یک سالگی دولت اتحاد ملی و انسجام اجتماعی در بالاترین سطح طی دهه‌های اخیر قرار دارد. دولت و رییس‌جمهور نیز آماده است تا پروژه توسعه کشور را مبتنی بر همان ایده وفاق و با تکیه بر دو بال میدان و دیپلماسی در کنار ملت اجرایی سازد. «اعتماد» اما به همین بهانه سراغ فعال سیاسی رفته تا ارزیابی دقیقی از عملکرد دولت در یک سال گذشته به دست آورد.

محمدعلی ابطحی: جنگ 12 روزه سطح وفاق مورد نظر دولت را به‌شدت ارتقا داد
محمد‌علی ابطحی رییس‌دفتر رییس‌جمهور اصلاحات که سال‌ها با مسعود پزشکیان به عنوان وزیر بهداشت دولت اصلاحات از نزدیک کار کرده درباره عملکرد دولت طی یک سال گذشته می‌گوید: « فکر می‌کنم آقای پزشکیان بدشانس‌ترین رییس‌جمهور و مدیر اجرایی کشور بود. مدیری که برای تزریق آرامشی آمد اما بستر رخدادها و حوادث کشور به سمتی رفت که فشارهای انباشت شده 20 تا 30سال را پشت سر گذاشت. به چنین رییس‌جمهوری باید خسته نباشید گفت، چرا که در سخت‌ترین شرایط و بحران‌های تاریخ پس از انقلاب، آمد و مدیریت مناسبی کرد. مهم‌ترین بحران، جنگ 123 روزه اخیر بود که باعث رویارویی مستقیم امریکا و اسراییل با ایران شد.» او ادامه می‌دهد: «آنچه به دولت و تدابیر دولت باز می‌گشت، پزشکیان کارنامه مناسبی از خود به جای گذاشت. در بحث‌هایی چون تامین اقلام اساسی مردم، امنیت، تامین سوخت و زندگی عادی اجتماعی دچار تلاطم نشد. البته که مردم هم همراهی خوبی با دولت کردند. نه شاهد احتکار بودیم، نه غارت مغازه‌ها و نه طمع و زیاده‌خواهی. البته که همراهی مردم به دلیل همدلی بود که با رییس‌جمهور و کلیت نظام حس می‌کردند. مردم می‌دانستند که رییس‌جمهور با جنگ مخالف است و تمام تلاش خود را برای مذاکره و توافق صورت داده است.» ابطحی یادآور می‌شود: « اینها نکات مثبتی هستند که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت و طی یکسال زمامداری آقای پزشکیان رخ داده است. طی یکسال اخیر علی‌رغم همه این بحران‌ها، مسعود پزشکیان محبوبیت خود را حفظ کرد. کمتر ایرانی را می‌توان پیدا کرد که معتقد باشد، پیشامدهای اخیر ناشی از عملکرد دولت چهاردهم و مسعود پزشکیان باشد. ایرانیان از عملکرد پزشکیان علی‌رغم همه فشارها و تکانه‌های بین‌المللی راضی هستند. » این فعال سیاسی می‌گوید: «رییس‌جمهور تلاش بسیاری صورت داد تا مذاکرات شکل عینی بگیرد. این تنش‌زدایی از شعارهای دوران انتخابات پزشکیان بود و بیشتر هواداران او خواستار انجام مذاکرات با طرف اصلی یعنی امریکا بودند. طرف مقابل اما روی میز مذاکرات موشک زدند. پزشکیان طی یکسال اخیر با توجه به اتفاقاتی که برای ایران رخ داد، بیشتر از حد امکان ظاهر شد.» او در مورد اولویت‌های دولت در سال دوم فعالیت‌هایش می‌گوید: « برای سال دوم معتقدم پزشکیان باید شعارهای انتخاباتی‌اش را جدی‌تر و عملیاتی‌تر دنبال کند. پس از اینکه مشخص شد که از یک طرف، نفوذی‌ها در ایران به اندازه‌ای قدرت یافته‌اند که کارخانه پهپادسازی تاسیس کرده و از سوی دیگر مردم عادی که حامی کشورند و پشت سر نظام و دولت ایستاده‌اند با مشکلات ارتباطی مواجهند، ضرورت انجام اصلاحات بیشتر احساس می‌شود. حاکمیت و دولت باید به دنبال جبران برخی رفتارهای گذشته باشند. در این مسیر رفع فیلترینگ، تلاش برای رفع تحریم‌ها و بهبود معیشت، ایجاد آرامش و ترسیم چشم‌انداز روشن برای جامعه، تزریق مهربانی به جامعه و... باید در دستور کار قرار بگیرد.» ابطحی در پاسخ به این پرسش اعتماد که ایده وفاق دولت چهاردهم پس از یکسال چه شرایطی را در کشور ایجاد کرده است؟ می‌گوید: « وفاقی که دولت استارت آن را زد، یک وفاق یک‌طرفه بود. دولت با حسن نیت وفاق می‌کرد اما تندروها دولت را تخریب می‌کردند. جنگ 12‌روزه سطح وفاق مورد نظر دولت را به‌شدت ارتقا داد و وفاق اجتماعی ایجاد کرد. کسی گمان نمی‌کرد، ملتی که تا این اندازه از تصمیمات حکومت آسیب دیده، درک کند که در مواجهه با دشمن خارجی باید متفاوت عمل کنند. بسیاری از کسانی که در خیابان‌ها علیه اسراییل تظاهرات کردند همان افرادی بودند که در جیبشان پیامک توقیف خودرو به دلیل حجاب را داشتند! اما با همه این مسائل باز هم برای حفظ کشورشان وارد میدان شده‌اند.» او ادامه می‌دهد: «مردم باید از حکومت ملاطفت ببینند و به مبانی ایرانی که اصل این اتحاد بود توجه کنند. همچنان که نخستین دیدار رهبری پس از جنگ 12‌روزه که در جامعه آرامش ایجاد کرد و رهبری تذکر دادند که از ایران یاد شود. چون هر وقت ایران‌دوستی شکل گیرد، مردم هم نشاط بیشتر پیدا کرده و حتی دیانت آنها هم عمق بیشتری پیدا می‌کند.»

محمد گلزاری: روحیه شخص دکتر پزشکیان مانع تشدید بحران شد
محمد‌گلزاری فعال‌رسانه‌ای . دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت‌ در خصوص برداشتش از عملکرد دولت در سال نخست یادآور می‌شود: « یک‌سال از انتخاب مردم و آغاز به کار دولت رییس‌جمهور پزشکیان گذشت. در این مدت، هرچند دولت دستاوردها و توفیقاتی داشته، اما از همان ابتدا با بحران‌های سنگینی مواجه شد؛ بحران‌هایی که هرکدام به‌تنهایی می‌توانستند کشور را دچار حاشیه و التهاب کنند. آن‌چه مانع از تشدید این بحران‌ها شد، روحیه شخصی دکتر پزشکیان، پیوند صمیمی‌اش با مردم و در کنار آنها بودن، هماهنگی کامل با رهبر انقلاب و سایر قوا بود. در دفاع وطنی پس از حمله رژیم صهیونی علیه ایران، رییس‌جمهور و مجموعه دولت با تلاش شبانه‌روزی و مدیریت میدانی و دیپلماسی فعال، اجازه ندادند کشور وارد بحران‌های بزرگ‌تر شود.» او ادامه می‌دهد: « پزشکیان هم به دفاع آشناست، هم به گفت‌وگو؛ برای او میدان، محل دفاع از خاک ایران است و دیپلماسی، راهی برای کاهش تنش با جهان. اگر بخواهم این یک‌سال را در یک جمله خلاصه کنم: برق و باد نبود؛ تندباد حوادث بود و با وفاق و همبستگی مثال‌زدنی مردم از آن عبور کردیم.» و اما نکته پایانی؛  سال‌ها رسم بوده است که دولت‌ها در سالگرد پیروزی‌شان در انتخابات، مراسمی برای تبیین گفتمان و دستاوردها و تجلیل از مردم برگزار کنند. اما اخلاق شخصی و رویکرد دکتر پزشکیان با برگزاری چنین برنامه‌هایی سازگار نیست. این دولت باور دارد که بهترین تقدیر از مردم، عمل به وعده‌ها و عبور موفق از بحران‌هاست.
تقدیر نهایی را بگذاریم برای روزی که با هم، از این مسیر پرحادثه در راه اعتلای ایران عبور کرده‌ایم.

علی باقری: دولت وفاق نمره قبولی می‌گیرد
علی باقری فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با اعتماد در خصوص یک سال فعالیت دولت می‌گوید«ارزیابی عملکرد دولت طی یک سال گذشته باید با مورد توجه قرار دادن این اصل باشد که طی این مدت شرایط اضطراری و غیر قابل پیش‌بینی در کشور جریان داشت و بخش قابل توجهی از رخدادها خارج از اختیارات دولت بود. با این پیش فرض، در خصوص ارزیابی ایده محوری و مرکزی دولت که بحث وفاق است، من نمره قبولی به دولت می‌دهم. آقای پزشکیان وفاق را در لایه‌های مختلف محقق کردند. ایده وفاق هم در لایه‌های بالای حاکمیتی، همچنین در سطوح مدیریتی کشور بین قوا در قوه مجریه و... همچنین بین مردم به خوبی پیش رفت. » باقری ادامه می‌دهد: « این وفاق البته جلوه‌هایی هم داشت که همراهی و هم‌افزایی بود که نهادهای حاکمیتی در بخش‌ها و رده‌های مختلف در مقایسه با گذشته نشان دادند. هرچند تحقق وفاق به صورت مطلق و کاملا ایده‌آل نبود، اما در کل این ایده به خوبی پیش رفت. ایجاد وحدت در بالا و سطوح مدیریتی، زمینه‌ساز بهبود وضعیت وفاق و همگرایی در بدنه جامعه هم شد. گام‌های خوبی توسط دولت برای تحقق وفاق انجام شد.» او یادآور می‌شود: « افزایش نسبی امید نسبت به حل مشکلات کلان کشور در دولت چهاردهم شکل گرفت. راه‌هایی که پیش از امکان پیمودن آنها وجود نداشت در این دولت پیموده شد. در سطح سیاست خارجی آغاز مذاکرات جدی با امریکا برای حل و فصل مسائل اساسی در این دوره ممکن شد. من نقش دولت را در این زمینه بسیار قابل توجه می‌دانم. توافق‌سازی که دولت انجام داد باعث تحقق این مذاکرات شد.» باقری تاکید می‌کند: « البته در همین دوره جنگ 12 روزه ایران و اسراییل هم شکل گرفت. اما نوع پیشرفت جنگ و مواجهه با آن، آثار مثبت سیاست‌های دولت در نتایج و نوع مدیریت جنگ تحمیلی را نمایان کرد. این روزها روشن است که برخی افراد و گروه‌ها، مزیت نسبی دولت در خصوص تنش‌زدایی را به بهانه جنگ 12 روزه به عنوان نقطه ضعف دولت قلمداد می‌کنند. در حالی که معتقدم نوع عملکرد دولت طی 12‌ماه گذشته به گونه‌ای بود که اجازه نداد دامنه مخرب جنگ بیشتر شود.»

او ادامه می‌دهد: «می توان به 2شاخص در این زمینه اشاره کرد، یکی داشتن دست بالای ایران در عرصه سیاسی وقوع جنگ که مذاکره دولت یک چنین شرایطی را فراهم کرد. یعنی رفتار آشتی‌جویانه و صلح‌طلبانه دولت طی یکسال گذشته با هدایت رهبری این دست بالا را برای ایران حتی با وقوع جنگ ایجاد کرد. این روند باعث شد ایران در جنگ در جایگاه طرف محق بنشیند. از سوی دیگر رفتار همگرایانه دولت در خصوص جنگ 12‌روزه، باعث شد تا انسجام اجتماعی نیز در عالی‌ترین سطح ایجاد شود. » باقری می‌گوید: «دولت توانست خود را با مطالبات بخش‌های اصلی جامعه هم‌نوا نشان دهد. نقش راهبردها و سیاست‌های دولت در شکل‌گیری این اتحاد و همراهی ملی در دوره اخیر برجسته است. در خصوص نوع حکمرانی و ساخت و پرداخت سامانه مدیریتی کشور نمره متوسطی به دولت می‌دهم. تصور می‌کنم با توجه به توانمندی‌های مدیریتی کشور می‌شد در این زمینه بهتر کار کرد. البته می‌دانم که دست دولت در بسیاری از زمینه‌ها بسته بود و برخی افراد و گروه‌ها با ساز و کارهای قانونی و فراقانونی، امکان استفاده از همه ظرفیت‌های مدیریتی را محدود ساختند.» این فعال سیاسی یادآور می‌شود: «با توجه به شرایط جدید کشور، دولت در سال دوم فعالیت‌های خود که مخاطرات بیشتری متوجه کشور می‌شود، باید تجدید نظر و تجدید قوایی را در برخی حوزه‌های اجرایی و مدیریتی صورت دهد. در مورد پاسخگویی به مطالبات اجتماعی و فرهنگی مردم، از جمله مساله سبک زندگی که دولت وعده‌هایی هم داده بود، علی‌رغم مقاومت‌های ناموجه برخی جریانات باید کار بیشتری صورت گیرد. با توجه به اتحاد ملی قابل توجه مردم، دست دولت برای مجاب کردن سطوح بالای حاکمیتی باز‌تر شده و دولت می‌تواند با شتاب بیشتری برای پاسخگویی به مطالبات مردم حرکت کنند. امیدوارم که دولت با تمرکز بر این حوزه و با دستمایه‌هایی که از وحدت ملی دارد، بتواند در یکساله دوم فعالیت‌های خود، کارنامه موفق‌تری از سال اول نشان دهد.»