در عصری که جهان با چالش‌های فزاینده‌ای چون تغییرات اقلیمی، بحران انرژی و شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی دست به گریبان است، رویکردهای نوآورانه برای توسعه پایدار بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته‌اند. یکی از این راهبردهای هوشمندانه، بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه انرژی خورشیدی است که علاوه‌بر تأمین انرژی پاک و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، می‌تواند به محرومان جامعه توان اقتصادی و حتی عزت معیشتی ببخشد.

استان گلستان با دارا بودن تابش مطلوب خورشید، ظرفیت گسترده‌ای برای توسعه انرژی خورشیدی دارد. در این میان، طرح احداث نیروگاه‌های خورشیدی خانگی با محوریت مشارکت مددجویان کمیته امداد امام خمینی(ره) و همراهی شرکت توزیع برق و استانداری، نمونه‌ای موفق از پیوند سیاست‌های حمایتی و زیست‌محیطی با راهکارهای فنی و اقتصادی است. این طرح، نه‌تنها نگاهی نو به مسئله عدالت انرژی دارد، بلکه با ایجاد درآمد پایدار برای خانواده‌های کم‌برخوردار، گامی موثر در جهت توانمندسازی اجتماعی برداشته است.

در حالی که بسیاری از مناطق کشور درگیر مشکلات مزمن بیکاری و کمبود فرصت‌های تولیدی هستند، راه‌اندازی 700 نیروگاه خانگی در گلستان، نشان‌دهنده اراده‌ای جهادی و برنامه‌ریزی هدفمند برای بهره‌برداری از منابع طبیعی در خدمت عدالت اجتماعی و توسعه سبز است. این طرح می‌تواند الگویی ملی برای سایر استان‌ها باشد؛ مدلی که با استفاده از ظرفیت‌های بومی، هم معیشت را سامان می‌دهد و هم محیط‌زیست را از تهدیدهای جدی نجات می‌بخشد.

در گزارش پیش رو، به ابعاد مختلف این طرح موفق در استان گلستان پرداخته شده؛ از میزان تولید و درآمدزایی خانوارها گرفته تا آثار مثبت زیست‌محیطی و چشم‌انداز توسعه آن تا افق 1405. این طرح، مصداقی روشن از حکمرانی مؤثر در سطح محلی و همکاری نهادهای دولتی، حمایتی و مردمی در راستای پیشرفت همه‌جانبه است.

تاکنون 700 نیروگاه خورشیدی خانگی با مشارکت شرکت توزیع برق و کمیته امداد در استان گلستان به بهره‌برداری رسید؛ طرحی که علاوه بر تأمین انرژی پاک و کاهش بار شبکه برق، اشتغال‌زایی پایدار و درآمد ماهیانه تضمینی را برای اقشار محروم به‌همراه دارد.

 سیداحمد موسوی با اشاره به اجرای گسترده طرح توسعه انرژی خورشیدی در مناطق محروم استان اظهارکرد: با توجه به ظرفیت بالای تابش آفتاب در استان گلستان و ضرورت حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر، تاکنون 700 نیروگاه خورشیدی پنج کیلوواتی با مشارکت مددجویان کمیته امداد امام خمینی(ره) راه‌اندازی شده است.

مدیرعامل شرکت توزیع برق گلستان افزود: این طرح در قالب تفاهم‌نامه‌ای سه‌جانبه بین شرکت توزیع برق استان، کمیته امداد و استانداری گلستان اجرا شده و هدف آن تأمین برق پاک، کاهش تلفات شبکه، اشتغال‌زایی و ایجاد درآمد پایدار برای خانوارهای کم‌درآمد است.

وی با بیان اینکه نیروگاه‌های مذکور هر کدام ظرفیت تولید 5 کیلووات برق دارند، گفت: این میزان تولید سالانه به‌طور میانگین حدود 8 هزار کیلووات‌ساعت خواهد بود که با نرخ جدید خرید تضمینی، درآمدی بالغ بر 20 میلیون تومان در سال برای هر خانوار به همراه دارد.

موسوی ادامه داد: شرکت توزیع برق گلستان طبق قرارداد، به مدت 20 سال تضمین خرید انرژی تولیدی این نیروگاه‌ها را بر عهده دارد و مبلغ آن ماهیانه به‌حساب مالک نیروگاه که مددجوی کمیته امداد است، واریز می‌شود.

وی با اشاره به مزایای زیست‌محیطی این طرح خاطرنشان کرد: هر نیروگاه خورشیدی پنج کیلوواتی در طول سال از انتشار بیش از 4 تن گاز گلخانه‌ای جلوگیری می‌کند. همچنین این پروژه کمک شایانی به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، کاهش بار شبکه در ساعات پیک و پایداری تأمین انرژی در مناطق دورافتاده می‌کند.

مدیرعامل شرکت توزیع برق گلستان همچنین از افزایش 20 درصدی نرخ خرید تضمینی برق خورشیدی در سال جاری خبر داد و گفت: این اقدام در راستای حمایت از توسعه انرژی‌های نو و ترغیب خانواده‌ها به مشارکت در احداث نیروگاه‌های خورشیدی صورت گرفته است.

توسعه نیروگاه‌ها تا مرز 1500 واحد در افق 1405

موسوی با اشاره به چشم‌انداز این طرح افزود: طبق برنامه‌ریزی صورت‌گرفته، ظرفیت نصب نیروگاه‌های خورشیدی خانگی در استان تا پایان سال 1405 به 1500 واحد خواهد رسید که این میزان می‌تواند برق بیش از 11 هزار خانوار را تأمین کند و سالانه بیش از 12 میلیون کیلووات‌ساعت انرژی پاک وارد شبکه سراسری نماید.

در این طرح، تسهیلات بدون بهره از طریق منابع بانکی یا صندوق قرض‌الحسنه امداد ولایت در اختیار مددجویان قرار می‌گیرد. شرکت توزیع برق نیز با معرفی پیمانکاران مورد تأیید، خدمات طراحی، نصب، بهره‌برداری و اتصال به شبکه را تسهیل می‌کند.

طرح نیروگاه‌های خورشیدی خانگی در گلستان، به‌عنوان الگویی موفق در هم‌افزایی میان سیاست‌های اجتماعی و زیست‌محیطی، می‌تواند به‌عنوان مدلی قابل تعمیم در سایر استان‌های کشور مطرح شود؛ مدلی که اشتغال، درآمد پایدار، امنیت انرژی و محیط‌زیست را توأمان تأمین می‌کند.