بالاخره روز موعود فرا رسید و گروه تروریستی پ.ک.ک حاضر شد به شکلی نمادین و در برابر دوربین رسانه‌ها، بخشی از سلاح‌های خود را در یک آتشدان بزرگ، به آتش بسپارد. 

در نمایش و شُوی پ.ک.ک برای اجرای فرامین رهبر زندانی این گروه، چند تن از نمایندگان پارلمان ترکیه از جمله سیاستمداران مشهوری مانند احمد ترک، سری ساکک و مرال دانش بشتاش وکیل مدافع اوجالان به دامنه‌های کوهستان قندیل در نزدیکی سلیمانیه عراق رفتند و مراسم اجرا شد. 

بسیاری از روزنامه‌های چاپ آنکارا، امروز در تیتر و عکس صفحه نخست، نشان دادند که ترکیه خود را برای یک روز مهم آماده کرده است. در نتیجه حریت، صباح، قرار و بسیاری دیگر از جراید آنکارا، امروز جمعه را به عنوان یک روز تاریخی توصیف کردند. روزی که قرار است به عنوان پایان دوران سیاهی باشد که از سال 1984 میلادی آغاز شده و پ.ک.ک از آن زمان تاکنون، به مهمترین معضل امنیتی ترکیه تبدیل شده بود.

به باور کارشناسان امنیتی ترکیه، انتظار می‌رود روند کامل خلع سلاح پ.ک.ک که پس از 47 سال سلاح‌های خود را زمین گذاشت، تا ماه سپتامبر تکمیل شود.

دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی گرا و شریک اردوغان، در تماس تلفنی با پروین بولدان از سران دمپارتی و از اعضای کُرد هیات ملاقات با اوجالان، از او تشکر کرده و اعلام کرد: «این یک تحول تاریخی است. کشور ما از یک سو و مناطق اطراف آن از سوی دیگر در حال پیشرفت تدریجی و گذار به دورانی کاملاً جدید و امیدوار کننده هستند. ترکیه در آستانه نجات از بلای تروریسم جدایی‌طلب است، تروریسمی که تاریخ آن نزدیک به نیم قرن با خشونت و وحشیگری گره خورده است. بنیانگذار پ.ک.ک به وعده خود عمل کرد و تهدیدات را به موقع دید. علاوه بر این، حزب دمپارتی (DEM) با پایبندی صادقانه به هدف ترکیه‌ای عاری از تروریسم، خط سیاسی معقول و مسئولانه‌ای را حفظ کرده و با بیانیه‌ها و ارزیابی‌های متوازن و دقیق، جایگاه خود را در برادری هزار ساله ترک و کُرد تثبیت کرد».

باغچلی در ادامه به این اشاره کرده که سوزاندن سلاح‌های پ.ک.ک، خاطرات تلخ را از ذهن مردم خواهد زدود. 

چه شد پ.ک.ک سلاح‌ها را کنار نهاد؟

گروه تروریستی پ.ک.ک در سال 1978 میلادی تاسیس شد و مبارزه مسلحانه را در سال 1984 میلادی آغاز کرد. عبدالله اوجالان تا سال 1999 میلادی هم، از ایده تاسیس دولت مستقل کُردی حمایت می‌کرد. اما پس از آن که در کنیا دستگیر و به ترکیه منتقل شد، به کل نیروهای پ.ک.ک دستور عقب نشینی از مرزهای ترکیه را داد.

با این حال، در یک بازه زمانی 26 ساله، پایان دادن به فعالیت مسلحانه، با نشیب و فراز فراوانی روبرو شد. تا این که امسال و با پادرمیانی دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی گرای ترکیه و شریک اردوغان در ائتلاف جمهور، یک بار دیگر سخن از مذاکره به میان آمد و اوجالان دستور داد که علاوه بر خلع سلاح، انحلال حزب نیز به شکل رسمی اعلام شود.

درباره دلایل عمده انحلال پ.ک.ک نظریات فراوانی وجود دارد. خود اوجالان گفته است که این حزب دلیل وجودی خود را از دست داده و با اقدامات تکراری و بی‌اثر، به یک موجود اضافی تبدیل شده است.

او همچنین اعلام کرده که هدف اصلی پ.ک.ک، تثبیت هویت کردها و مبارزه با انکار این قوم بود و حالا که دولت ترکیه موجودیت کردها را قبول دارد، دلیلی برای ادامه مبارزه مسلحانه وجود ندارد.

اما فاتح آلتایلی از روزنامه نگاران مشهور ترکیه که در سال 1993 میلادی در لبنان، مصاحبه تلویزیونی مفصلی با اوجالان انجام داده، امروز می‌گوید: «پ.ک.ک سلاح‌هایش را زمین می‌گذارد چون آمریکا چنین دستوری داده است. اما نهادهای اقماری پ.ک.ک در سوریه، برخلاف برخی تصورات ابلهانه، همچنان باقی خواهند ماند و در بودجه 2025 پنتاگون، سهم دارند».

فاتح آلتایلی که این روزها با اتهام توهین به رئیس جمهور ترکیه زندانی شده، در ادامه گفته است: «به خاطر پ.ک.ک، ترکیه توانست ی.پ.گ را تروریست بنامد. اما حالا دیگر چنین چیزی وجود ندارد و در نتیجه، ی.پ.گ می‌تواند همچنان برای ترکیه دردسرساز باشد. تکیه کشور عجیبی است! خود دولت با دمپارتی و پ.ک.ک مذاکره می‌کند اما برخی از شهرداران حزب جمهوری خلق را به خاطر گفتگوی رسمی با دمپارتی به زندان فرستاده‌اند!»

همچنین مراد یتکین از تحلیلگران مشهور ترکیه می‌گوید: «خلع سلاح پ.ک.ک نمادی از پایان درگیری مسلحانه 47 ساله این گروه است که برای ترکیه ده‌ها هزار کشته، تریلیون‌ها دلار خسارت اقتصادی و از دست دادن غیرقابل محاسبه قدرت سیاسی به بار آورده است. این تحول یکی از مهمترین نقاط عطف در تاریخ معاصر ترکیه است. حالا باید دید اردوغان درباره راه‌حل سیاسی برای مسئله کردها، چه خواهد گفت».

او درباره ضرورت اعلام عفو سیاسی نیز گفته است: «وقتی از عفو سیاسی صحبت می‌کنم، درباره شرایط انسانی 100 نفر از بیماران و سالمندانی که از 5000 زندانی پ.ک.ک هستند، حرف نمی‌زنم. من در مورد آزادی شهرداران کُرد صحبت می‌کنم که هیچ حکم قطعی برای آنها وجود ندارد. اگر دولت بخواهد آنها را آزاد کند، ناچار است در مورد عثمان کاوالا، اکرم امام اوغلو و دیگران نیز، چنین رویه‌ای در پیش بگیرد».

بسیاری از کارشناسان سیاسی و تحلیلگران امنیتی ترکیه معتقدند که اصلی ترین دلیل اعلام انحلال پ.ک.ک و بر زمین نهادن سلاح، این است که در چند سال گذشته، دستیابی ترکیه به تسلیحات رصد هوایی، پهپادهای مسلح و تجهیزات شناسایی مرزی، باعث شده بود که این گروه تروریستی عملاً زمینگیر شود و توان و قابلیت عملیاتی خود را از دست دهد.

سرنوشت رهبران و فرماندهان چه خواهد بود؟

مقامات سیاسی و امنیتی ترکیه درباره فرجام و سرنوشت سران و اعضای پ.ک.ک، اطلاعات و جزئیات روشنی منتشر نکرده‌اند. اما تحلیلگران نزدیک به نهاد ریاست جمهوری ترکیه می‌گویند، ترتیبات امنیتی به این شکل خواهد بود:
الف) بین 30 تا 40 نفر از رهبران و فرماندهان رده نخست پ.ک.ک، تحت هیچ شرایطی اجازه ورود به ترکیه را نخواهند داشت و باید در اقلیم کردستان عراق بمانند.
ب) برخی از اعضای پ.ک.ک که در عملیات تروریستی حضور داشته و اجازه بازگشت به ترکیه را ندارند، با هماهنگی و صلاحدید سرویس اطلاعاتی میت ترکیه و دولت دمشق، اجازه خواهند یافت که به مناطق کردنشین شمال سوریه رفته و در آنجا ساکن شوند.
ج) بخشی از اعضای پ.ک.ک که جرایم سنگینی مرتکب نشده‌اند، اجازه خواهند داشت به ترکیه بازگردند. 
د) انتظار می‌رود بخشی از زندانیان سیاسی پ.ک.ک آزاد شوند اما خود اوجالان، در جزیره ایمره آلی خواهد ماند و ترتیبات حبس او به شکل حبس خانگی تغییر خواهد کرد.
ه) انتظار اعلام عفو عمومی وجود ندارد.
و) انتظار می‌رود صلاح الدین دمیرتاش از مشهورترین سیاستمداران کُرد وابسته به پ.ک.ک با حکم جدید دادگاه حقوق بشر اروپا آزاد شود. اما از آنجایی که آزادی او می‌تواند ضرورت اجرای حکم آزادی عثمان کاوالا را نیز به میان بکشد، فعلاً در این مورد جمعبندی روشنی شکل نگرفته است. 

برنده کیست؟

حزب عدالت و توسعه اعلام کرده که قرار نیست هیچ امتیاز خاصی به کردها و پ.ک.ک داده شود و خلع سلاح و انحلال این گروه تروریستی، شرط و مابه ازای خاصی نداشته است. اما قرار است با تاسیس کمیسیونی در پارلمان ترکیه، برخی مسائل حقوقی از جمله تغییر قانون اساسی ترکیه و به رسمیت شناختن موجودیت کردها در ترکیه، در دستور کار قرار بگیرد.

این در حالی است که آورده و سود اردوغان و حزب او در این ماجرا در سطح بالایی است و در شرایطی که بحران اقتصادی ترکیه را فراگرفته و همه از ناکارآمدی دولت و حزب حاکم حرف می‌زنند، اردوغان می‌تواند با استفاده تبلیغاتی اغراق‌آمیز، انحلال پ.ک.ک و جشن خلع سلاح را به عنوان یک دستاورد تاریخی به مردم ترکیه معرفی کند