مهر/ مشاور امنیت ملی رئیس جمهور پیشین آمریکا در مصاحبه‌ای اذعان کرد: خواسته خلاف NPT «ترامپ» پیرامون حق غنی‌سازی اورانیوم، در مذاکرات هسته‌ای ایران- آمریکا بن‌بست ایجاد کرد.

به گزارش وبگاه دانشگاه هاروارد، «جیک سالیوان» از ژانویه ۲۰۲۱ تا ژانویه ۲۰۲۵ مشاور امنیت ملی رئیس جمهور جو بایدن بود. در دولت باراک اوباما نیز وی به عنوان مشاور امنیت ملی معاون رئیس جمهور وقت، بایدن، فعالیت داشت.
مشاور امنیت ملی رئیس جمهور پیشین آمریکا در مصاحبه‌ای در خصوص تنش آفرینی‌های دولت جدید کشورش و رژیم صهیونیستی در تجاوز آشکار به خاک ایران بر خلاف منشور ملل متحد، اعلام کرد: در طول سال ۲۰۱۲ و تا سال ۲۰۱۴، ما درگیر مجموعه‌ای از مذاکرات مخفی بودیم که در نهایت راه را برای برجام در سال ۲۰۱۵ هموار کرد. مذاکرات هسته‌ای به طور خاص چالش برانگیز هستند، زیرا هم بسیار سیاسی هستند و هم بسیار فنی هستند؛ زیرا شامل درک چرخه سوخت هسته‌ای، نحوه تأیید، نحوه انجام ذخایر هسته‌ای، و نیز نحوه کار سانتریفیوژها می‌شوند. و شما باید چشم خود را به تصویر بزرگی بدوزید.
این مقام سابق آمریکا در خصوص دورنمای مذاکرات هسته‌ای با ایران گفت: ما در تلاش بودیم تا برنامه هسته‌ای ایران را در یک چارچوب قرار دهیم تا آنها هرگز نتوانند برای ساخت سلاح هسته‌ای اقدام کنند. ایران در تلاش بود تا ظرفیت هسته‌ای غیرنظامی را حفظ کند، ولی بدبینان می‌گفتند که اگر در آینده (تهران) بخواهد اقدام به فرار هسته‌ای کند، در تلاش برای حفظ برخی از این قابلیت‌ها نیز است. بنابراین، هر طرف اهداف خود را در مذاکرات داشت. فقط ایالات متحده و ایران نبودند که در تمام این مذاکرات دخیل بودند. چندین کشور دیگر نیز درگیر بودند، از جمله برخی از نزدیک ترین متحدان ما مانند انگلیس، فرانسه و آلمان. در مقاطع مختلف، حتی برخی از سرسخت‌ترین رقبا و دشمنان ما در چین و روسیه نیز در این موضوع حضور داشتند.
وی درباره مذاکره با کشوری که هیچ روابط رسمی با واشنگتن ندارد، نیز گفت: مؤثرترین راه برای پیشرفت، انجام این کار کاملاً مخفیانه، پنهان نگه داشتن آن از مطبوعات و جهان و تلاش برای نشستن مستقیم پشت میز مذاکره با همتایان ایرانی و مذاکره در مورد چارچوب کلی یک توافق هسته‌ای بود. اما ما همچنین تشخیص دادیم که این توافق نمی‌تواند برای همیشه مخفی بماند، زیرا این توافق باید به متحدان و شرکا و جهان ارائه شود. بعد از اینکه مذاکرات مخفی انجام دادیم، به مذاکرات علنی و عمومی به ریاست وندی شرمن روی آوردیم، که به نظر من یک گذار چند حلقه‌ای را اداره می‌کرد، نه فقط از طرف ایالات متحده، بلکه از طرف اعضای شورای امنیت به علاوه آلمان به علاوه اتحادیه اروپا، که همه آنها در این فرآیند حضور داشتند.
«جیک سالیوان» در خصوص خواسته‌های ترامپ از مذاکره هسته‌ای با ایران افزود: فکر می‌کنم چیزی که رئیس جمهور ترامپ هنگام روی کار آمدن به دنبال آن بود، توافقی بود که بتواند بگوید از برجام بهتر است، و فراتر از آن، فکر می‌کنم او واقعاً اعتقاد راسخی به مفاد آن توافق (برجام) نداشت. به عنوان رئیس جمهور، او به موضع بسیار سختگیرانه‌تری روی آورد: برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران. طبق توافق هسته‌ای ایران که رئیس جمهور اوباما مذاکره کرد، ایران ظرفیت هسته‌ای محدودی را برای استفاده در اهداف غیرنظامی با راستی‌آزمایی بلندمدت حفظ کرد. رئیس جمهور ترامپ اساساً می‌گفت که ایران نمی‌تواند هیچ نوع ظرفیت هسته‌ای داشته باشد. وقتی صحبت از فعالیت اصلی یک برنامه هسته‌ای - غنی‌سازی اورانیوم - می‌شود، تمام غنی‌سازی اورانیوم باید در خارج از ایران انجام شود. ایران در برابر این موضع مقاومت کرد و گفت که طبق پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) حق غنی‌سازی اورانیوم را دارد و باید بتواند این کار را تحت نظارت و راستی‌آزمایی آژانس انجام دهد. رئیس جمهور (ترامپ) گفت نه، و این باعث ایجاد نوعی بن‌بست یا اختلاف بین طرف ایرانی و طرف آمریکایی شد.

در همین بن‌بست بود که نخست‌وزیر نتانیاهو وارد عمل شد و گفت: ما باید این موضوع را از طریق نظامی حل کنیم. حتی در حالی که مذاکرات ادامه داشت، طرف اسرائیلی رئیس‌جمهور ترامپ را متقاعد کرد که دیگر ارزش ندارد منتظر بماند: ایران قرار نیست از این خواسته‌های سختگیرانه کوتاه بیاید و ما باید برنامه هسته‌ای آنها را از طریق اقدام نظامی از بین ببریم