آخرین خبر/ آشنایی با ابزار «زبان بدن» که تاثیر زیادی بر ارتباط کارآمد ما با دیگران و درک معانی مخفی در رفتارشان دارد 

در دنیای امروزی که پر از واژه و اصطلاح و کنایه و استعاره و... است، گاهی آن‌چه گفته نمی‌شود، بیش از هر چیزی معنا دارد. «زبان‌های خاموش» یا «ارتباط غیرکلامی»؛ مجموعه‌ای از نشانه‌ها، رفتارها و حتی فضاهاست که بدون نیاز به سخن گفتن، پیام‌های عمیق منتقل می‌کنند. از اعتماد تا ترس، از علاقه تا نفرت، از شوخی تا جدی، از تبریک تا تسلیت و... . در جهانی که از کلمات اشباع شده، برگشتن به زبان‌های خاموش فرصتی برای عمق‌بخشیدن به ارتباطات انسانی ا‌ست. این زبان بی‌کلام، لطافت و معنایی را منتقل می‌کند که واژگان از آن ناتوان‌ هستند. اگر بیاموزیم شنونده‌ این صداهای خاموش باشیم، سبک زندگی‌مان انسانی‌تر، ارتباطات‌مان واقعی‌تر و جهان درون‌مان آرام‌تر خواهد شد. در این پرونده با این زبان پنهان بیشتر آشنا می‌شویم و نگاهی آموزنده و کاربردی داریم برای تقویت سبک زندگی روزمره‌مان.
چند زبان خاموش کاربردی
بشر از ابتدای زندگی اجتماعی خود از زبان حرکات بدن استفاده کرده است. ولی فقط چند سال است که این موضوع مورد‌ توجه خاص و موشکافانه‌ پژوهشگران و متخصصان حوزه‌ ارتباطات قرار گرفته‌ است. چند حرکت و رفتار را که به عنوان زبان بدن شناخته می‌شوند، توضیح می‌دهیم.

ارتباط چشمی   نگاهت حرف می‌زند
ارتباط چشمی در فرهنگ‌های مختلف معناهای متفاوتی دارد. در غرب نگاه مستقیم نشانه صداقت و اعتماد به نفس است، در حالی که در برخی فرهنگ‌های آسیایی، ممکن است نشانه‌ بی‌احترامی تلقی شود. تصور کنید در جلسه‌ای کاری نشسته‌اید و دو نفر وارد می‌شوند. یکی با نگاه پراکنده و سر پایین، دیگری با چشمانی که با احترام به چشم حضار نگاه می‌کند. بدون این که حرفی زده شود، حس حرفه‌ای‌ بودن نفر دوم قابل درک است.
زبان بدن   بدن تو صدای دوم توست
نحوه ایستادن، نشستن، راه رفتن، حرکت دادن یا جمع کردن دست‌ها، روش گذاشتن یا تکان دادن پاها و... همگی نشانه‌هایی از درون‌ ما هستند. در سبک زندگی آگاهانه، شناخت و کنترل زبان بدن می‌تواند به بهبود روابط اجتماعی، کاهش سوءتفاهم‌ها و افزایش اعتماد به نفس کمک کند. مثلا زمانی که با کسی صحبت می‌کنید، بدن خود را به سمت او متمایل کنید. این حرکت ساده، علاقه و توجه را منتقل می‌کند، حتی اگر در لحظه سخنی نگویید.
حرکات دست   آهنگ‌سازی پنهان گفتار
دست‌ها اغلب در سکوت سخن می‌گویند. حرکات دست هنگام صحبت کردن یا حتی قراردادن آن‌ها پشت کمر یا در جیب، می‌توانند احساساتی مانند اضطراب، اشتیاق، بی‌علاقگی یا تسلط را منتقل کنند. جالب است بدانیم سیاستمداران و سخنرانان حرفه‌ای از تکنیک‌های مشخصی برای حرکات دست استفاده می‌کنند تا پیام‌شان تاثیرگذارتر شود. مثلا نمایش کف دست به‌عنوان نشانه‌ صداقت و صلح است و مشت کردن آن‌ها، نشانه عصبی بودن و قدرت‌طلبی.
سکوت   فریادی که شنیده می‌شود
سکوت همیشه نشانه‌ ضعف یا بی‌پاسخی نیست. گاهی سکوت ژرف‌ترین حالت ابراز احساسات است. وقتی در مواجهه با یک فقدان یا موقعیت احساسی قرار می‌گیریم، سکوت می‌تواند نشانه احترام، اندوه یا تامل باشد. مثلا وقتی دو دوست بعد از سال‌ها همدیگر را می‌بینند و فقط لبخند می‌زنند، سکوت‌شان از هزار جمله گرم‌تر است.
فاصله فیزیکی   زبان فضا
مقدار فاصله‌ای که با دیگران حفظ می‌کنیم، نوع رابطه‌مان را بازتاب می‌دهد. فاصله زیاد ممکن است نشان‌دهنده غریبگی یا بی‌اعتمادی باشد. در حالی که نزدیکی بیش از حد می‌تواند تهاجمی یا صمیمانه تلقی شود (بسته به زمینه و فرهنگ). مثلا در دیدار با کسی که برای نخستین‌ بار ملاقات می‌کنید، فاصله‌ای در حدود ۱.۵ متر مناسب است.
 
چطور در زندگی از زبان‌های خاموش استفاده کنیم؟
آگاهانه مشاهده کن   به رفتار و نشانه‌های بدنی دیگران بیشتر توجه کن. اگر از آن رفتارها حس خوب گرفتی، می‌توانی در خودت تقویت و با تمرین، در برخوردهای آینده از آن‌ها استفاده کنی.
تمرین آینه‌ای   جلوی آینه حالت‌های صورت و بدنت را بررسی کن. چه پیامی منتقل می‌کنی؟ خودت اولین نفری هستی که می‌توانی این رفتارها را تفسیر کنی.
سکوت فعال را یاد بگیر   همیشه نیازی به پاسخ فوری نیست. سکوت علاوه بر آن که سرشار از ناگفته‌هاست، به شخص فرصت می‌دهد تا سنجیده‌تر و بدون بروز پشیمانی سخن بگوید.
فضا و فاصله را مدیریت کن   به فضای شخصی خود و دیگران احترام بگذار. وارد شدن به حریم شخصی افراد، آن هم بدون اجازه و درخواست خودشان، حس و انرژی منفی به شخص مقابل منتقل می‌کند.
با بدن حرف بزن   در فضای مجازی، کلمات به تنهایی نمی‌توانند احساسات و درونیات گوینده را بیان کنند. در شبکه‌های اجتماعی با تصویر، رنگ یا ایموجی و استیکر، احساساتت را منتقل کن.

فرهنگ و زبان‌های خاموش
با معناهایی متغیر و متفاوت
نباید فراموش کرد که زبان‌های خاموش، مانند واژگان، در بستر فرهنگی خاص معنا پیدا می‌کنند. یک حرکت ساده ممکن است در کشوری نشانه احترام باشد و در کشوری دیگر، بی‌ادبی.

  ارتباط چشمی
بیشتر کشورها: نگاه مستقیم به چشم نشانه اعتماد به نفس و صداقت است.
ژاپن و کره جنوبی: نگاه مستقیم ممکن است بی‌احترامی یا تهدید تلقی شود. افراد معمولا نگاه‌شان را پایین می‌اندازند تا احترام را نشان دهند.
اشاره با انگشت
آمریکا: اشاره با انگشت اشاره کاملا عادی است.
فیلیپین: همین حرکت بی‌ادبانه محسوب می‌شود. در آن‌جا برای اشاره از کل دست یا انگشت شست استفاده می‌کنند.
دست دادن
بیشتر کشورها: محکم دست دادن نشانه‌ احترام و اعتماد به نفس است.
ژاپن: دست دادن خیلی ملایم همراه با تعظیم انجام می‌شود. تماس زیاد ممکن است ناراحت‌کننده باشد.
تکان دادن سر
بیشتر کشورها: تکان دادن سر به بالا و پایین یعنی «بله»، به چپ و راست یعنی «نه».
بلغارستان: برعکس است! بالا و پایین یعنی «نه» و چپ و راست یعنی «بله».
تکان دادن دست برای خداحافظی
بیشتر کشورها: علامت دوستانه برای خداحافظی کردن است.
یونان: همین حرکت با کف دست رو به بیرون ممکن است توهین‌آمیز تلقی شود، مثل گفتن «برو گمشو»!
لبخند زدن
بیشتر کشورها: نشانه‌ خوش‌رویی و ادب است.
روسیه: لبخند زدن به غریبه‌ها ممکن است نشانه‌ نفاق یا تمسخر تلقی شود.
علامت V با دو انگشت
بیشتر کشورها: نشانه‌ پیروزی یا صلح است.
انگلستان و استرالیا: اگر کف دست به سمت خودت باشد، توهین جدی محسوب می‌شود.
نویسنده: علیرضا کاردار      روزنامه‌نگار