در سرزمینی که لایه‌های خاک قرن‌ها راز و رمز تمدن‌های فراموش‌شده را در خود پنهان کرده‌اند، یک ایست بازرسی ساده پلیس در حاشیه کوهدشت، به کشفی انجامید که بار دیگر لرستان را در مرکز توجه قرار داد.

در جریان گشت‌زنی مأموران پاسگاه انتظامی درب‌گنبد کوهدشت، یک وانت حامل موتورسیکلت متوقف شد؛ اما آنچه درون آن پنهان شده بود، تنها یک موتور مسروقه نبود، بلکه بخشی بود از حافظه فلزی ایران‌زمین.

سردار یحیی الهی، فرمانده انتظامی لرستان، اعلام کرده که در جریان بررسی‌های این مأموریت، مشخص شد موتورسیکلت موجود در خودرو دارای سابقه سرقت از استان تهران بوده‌است.

اما آنچه در ادامه و طی بازرسی دقیق‌تر به‌دست آمد، افشاگری کم‌نظیری از دل تاریخ با چهار قطعه آفتابه لگن مسی، یک سینی و یک گلدان از جنس مس، متعلق به دوره صفویان بود.

طبق گزارش فرمانده انتظامی لرستان در این عملیات دو نفر بازداشت شده‌اند و پس از تشکیل پرونده، برای سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی تحویل داده شده‌اند.

الهی با هشدار به سوداگران آثار تاریخی، از شهروندان خواسته است که در صورت مشاهده فعالیت‌های مشکوک در این حوزه، موضوع را از طریق تماس با شماره 110 به پلیس اطلاع دهند.

خاک لرستان، صرفاً لایه‌ای از رس، ماسه و سنگ نیست؛ آن‌چه در زیر پای کوه‌ها و دشت‌های آن گسترده شده، یک سند زنده‌ زمین است و تاریخی که با خون، آتش، مفرغ، باران، و صدای نی و سرنا آمیخته شده  است.

بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی، قدمت آثار انسانی در لرستان به دوره‌های پیش‌ازتاریخ بازمی‌گردد. در این سرزمین رد دستانی بر دیوارها مانده که با خاک سرخ و زغال کشیده شده‌اند؛ نخستین نقاشی‌های جهان و نخستین گمانه‌های معنا.

ابزارها، جنگ‌افزارها، مهرها، و اشیای آیینی، از دل خاکی درآمدند که نه‌تنها بستر زندگی بود، بلکه زهدان خلق فرهنگ بود. خاک لرستان، خاکی است که آتش در آن زاده شد و فلز در آن آبدیده.

این سرزمین، در دل کمربند کوهزایی زاگرس واقع شده؛ یکی از قدیمی‌ترین تکتونیک‌های فعال جهان. لایه‌های زمین‌شناسی در لرستان، از سنگ‌های رسوبی دوران پالئوزوئیک امتداد دارند. چنین ساختاری به این معناست که خاک لرستان حافظه‌ زمین را از کهن‌ترین اعصار تا امروز با خود دارد.

در فرهنگ مردم لر، خاک نه‌فقط زیستگاه است، بلکه خویشاوند است. با خاک عهد می‌بندند. در مراسم سوگ، در آوازها و در متون شفاهی، خاک عنصری مقدس است.

خاک لرستان نه‌فقط تاریخ ایران، که بخشی از میراث تمدن بشری ا‌ست. هر شی‌ء که از این خاک بیرون کشیده می‌شود و به تاریکی بازارهای بین‌المللی می‌رود، بخشی از حافظه جمعی ایران را می‌رباید.