مهر/در حالی که در آستانه آغاز رقابت های لیگ برتر فوتبال قرار داریم، باشگاه های ایرانی بازیکنان ازبکستانی زیادی را به خدمت گرفته اند که همین امر مورد پرسش برخی اهالی این رشته قرار گرفته است.
در سال‌های اخیر تعداد زیادی از بازیکنان ازبکستانی به تیم‌های ایرانی پیوسته اند که البته برخی از آنها کیفیت لازم را نداشته اند اما چند بازیکن ملی پوش فوتبال این کشور توانسته اند به بالا رفتن سطح فنی تیم‌ها و بازیکنان ایرانی کمک کنند که نمونه اش در استقلال و پرسپولیس حضور دارند.
سایت چمپیونات ازبکستان با اشاره به این اتفاق در مطلبی به این پرسش پاسخ داده است که چرا باشگاه‌های ایرانی سراغ فوتبالیست‌های ازبکستانی می آیند و در ادامه نوشته است: در پنجره نقل‌وانتقالات تابستانی، نیمی از اخبار با تیتر «بازیکن ازبکستانی به ایران رفت» منتشر می‌شوند.
فیفا چرا و چقدر به باشگاه‌ها در زمان جام جهانی پول پرداخت می‌کند؟
پرداخت‌های فیفا در چارچوب برنامه (مزایای باشگاهی فیفا) انجام می‌شود. این طرح برای جبران حضور بازیکنان باشگاهی در تیم‌های ملی در دوره جام جهانی در نظر گرفته شده، چون باشگاه‌ها در این زمان نمی‌توانند از بازیکنان‌شان استفاده کنند و همچنین با خطر مصدومیت آنها مواجه می‌شوند.در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، فیفا برای هر بازیکن روزانه حدود ۱۰ هزار دلار به باشگاه‌ها پرداخت می‌کرد. این مبلغ بسته به مدت زمان حضور بازیکن در اردوی تیم ملی محاسبه می‌شود (هم دوره آماده‌سازی قبل از شروع رسمی مسابقات و هم زمان برگزاری مسابقات).
برای مثال، اگر بازیکنی ۳۰ روز (۷ روز آماده‌سازی + ۲۳ روز مسابقه) در تیم ملی باشد، باشگاهش حدود ۳۰۰ هزار دلار دریافت می‌کند. اگر باشگاهی چندین بازیکن در تیم‌های ملی داشته باشد، رقم پرداختی می‌تواند به چند میلیون دلار برسد.
در جام جهانی ۲۰۲۶ (که در آمریکا، کانادا و مکزیک برگزار می‌شود) انتظار می‌رود این پرداخت‌ها افزایش یابد، چون تعداد تیم‌ها بیشتر شده است (۴۸ تیم). عدد دقیق هنوز اعلام نشده، ولی اگر به‌روزرسانی ۷۰٪ نسبت به ۲۰۲۲ در نظر بگیریم، مبلغ روزانه می‌تواند به ۱۲۰۰۰ تا ۱۳۰۰۰ دلار برسد. فیفا معمولاً ۷ روز قبل از شروع رسمی جام جهانی را به‌عنوان دوره آماده‌سازی در نظر می‌گیرد و پرداخت‌ها از همان زمان آغاز می‌شود.

فیفا برای یک بازیکن ازبک در جام جهانی ۲۰۲۶ چقدر به باشگاهش پول می‌دهد؟
محاسبه:
۷ روز آماده‌سازی + حدود ۱۱ روز مرحله گروهی = ۱۸ روز
۱۸ × ۱۰,۰۰۰ دلار = ۱۸۰,۰۰۰ دلار
اگر مبلغ روزانه برای ۲۰۲۶ به ۱۲,۵۰۰ دلار برسد، آن‌وقت:
۱۸ × ۱۲,۵۰۰ = ۲۲۵,۰۰۰ دلار
اگر تیم از مرحله گروهی صعود کند (مثلاً ۴ روز بیشتر):
۲۲ × ۱۲,۵۰۰ = ۲۷۵,۰۰۰ دلار
اگر به فینال برسند (۴۶ روز حضور):
۴۶ × ۱۲,۵۰۰ = ۵۷۵,۰۰۰ دلار
۱. وضعیت کشور ایران در حال حاضر
بعد از اتفاقاتی که در یک ماه اخیر در ایران رخ داد، بسیاری از بازیکنان اروپایی و آمریکای جنوبی از رفتن به ایران خودداری می‌کنند. در نتیجه باشگاه‌های ایرانی به دنبال بازیکنانی از کشورهای همسایه، مثل ازبکستان رفته‌اند.
گذشته از آن، زمانی شنیدن خبر «بازیکن ازبک به ایران رفت» نگران‌کننده بود چون بعضی باشگاه‌های ایرانی در پرداختی‌ها بدحساب بودند. اما حالا شرایط فرق کرده و با کمک سازوکار فیفا، پرداخت حقوق بازیکنان مطمئن‌تر شده است.
۲. نمایش خوب لژیونرهای ازبک در لیگ ایران
فصل گذشته بازیکنانی مثل یوسپوف، اورونوف، ماشاریپوف عملکرد خیلی خوبی داشتند و بازیکنان ازبک را به‌خوبی در لیگ ایران معرفی کردند. مثل زمانی که شینجی کاگاوا در بوندس‌لیگا درخشید و بعد از آن باشگاه‌های آلمانی بازیکنان ژاپنی و کره‌ای زیادی جذب کردند؛ حالا هم وضعیت مشابهی در مورد بازیکنان ازبکستانی در لیگ ایران در حال وقوع است.
۳. بازی‌های متعدد تیم ملی ازبکستان مقابل ایران
ایران و ازبکستان در سال‌های اخیر بازی‌های زیادی با هم داشته‌اند. در این مسابقات، بازیکنان ازبک توانایی‌های خود را به نمایش گذاشتند و جز در فینال کاپ CAFA، شکست نخورده‌اند. این موضوع باعث جلب توجه مربیان ایرانی شده است.

۴. پول‌های فیفا
بله، این هم یک عامل است ولی در اولویت آخر قرار دارد. چرا؟ چون همه پول به باشگاه فعلی نمی‌رسد. مثلاً آشورماتوف به‌تازگی به استقلال پیوسته، اما چون در دو سال اخیر برای روبین‌کازان بازی می‌کرده، فیفا پول را بین این دو باشگاه تقسیم می‌کند. پس حتی اگر ۲۷۵ هزار دلار هم باشد، فقط نصف آن به استقلال می‌رسد.
در عین حال استقلال برای خرید او ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار دلار پرداخت کرده و احتمالاً همین‌قدر هم دستمزد سالانه خواهد داد. یعنی حدود ۸۰۰ تا یک میلیون دلار هزینه می‌کند و در بهترین حالت ۱۰۰ تا ۲۸۰ هزار دلار از فیفا پس می‌گیرد.
چه کسی بیشتر سود می‌برد؟ باشگاه‌های ایرانی یا بازیکنان ازبکستانی؟
به نظر می‌رسد هر دو طرف سود می‌برند. از نظر جغرافیایی، بازی در ایران برای ملی‌پوشان ازبک خوب است. زمان و هزینه سفر به اردوی تیم ملی کمتر است، تفاوت زمانی و آب‌وهوایی هم زیاد نیست. حتی شومورودوف هم در یک پادکست از بازی چند بازیکن تیم ملی در یک کشور و یک لیگ استقبال کرده است.
از طرف دیگر، باشگاه‌های ایرانی در این شرایط، ترجیح می‌دهند بازیکنان حرفه‌ای منطقه را جذب کنند و در کنار آن، بخشی از هزینه‌های خود را با کمک پول فیفا جبران کنند.