چهارشنبه 06 آذر 1404 - 06:56

کد خبر 958782

چهارشنبه 02 مرداد 1404 - 09:32:00


سرمقاله اعتماد/ سنت بنیان‌گذار در مورد آتش‌بس و خاتمه جنگ


اعتماد/ «سنت بنیان‌گذار در مورد آتش‌بس و خاتمه جنگ (۵)» عنوان یادداشت روز در روزنامه اعتماد به قلم احمد مازنی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

در مورد بررسی قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، گفته شد که قطعنامه‌های مذکور فاقد بازدارندگی لازم برای متجاوز بوده و صلح پایدار را تضمین نمی‌کرد‌. هفتمین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه شماره ۵۸۲ بود. در فاصله تصویب دو قطعنامه ۵۵۲ و ۵۸۲، چند عملیات‌ توسط رزمندگان اسلام انجام شد که عملیات والفجر ۸ و تصرف شبه جزیره فاو مهم‌ترین آن بود. چند روز پس از این اقدامات شورای امنیت به درخواست عراق و دیگر اعضای گروه هفت نفری اتحادیه عرب، جلسه‌ای را با شرکت نمایندگانی از کشورهای عربی و دبیرکل اتحادیه عرب تشکیل داد. طی این جلسه گروه اتحادیه عرب طرح قطعنامه ۵۸۲ را پیشنهاد کرد که در ۵ اسفند ۱۳۶۴ با تغییراتی در کلمات و عبارات به تصویب شورای امنیت رسید. در این قطعنامه شورا اصل غیرقابل قبول بودن تصرف زمین از راه توسل به زور را مورد تاکید قرار داد، موضوعاتی که در قطعنامه‌های پیشین دیده نمی‌شد. با این حال مسوولیت و علل آغاز تجاوز به صورت مبهم در این قطعنامه مطرح شد. بنابر روایت ایسنا، امام خمینی در ۲ اسفند ۱۳۶۴ با حضور ایران در این جلسه مخالفت کردند. در این قطعنامه برای نخستین‌بار و در‌حالی که ایران منطقه مهمی از خاک عراق را به تصرف خود درآورد، بر عقب‌نشینی به مرزها تاکید شد. همچنین این‌بار برخلاف موارد قبلی که پس از مدتی تعلل، بیانیه یا قطعنامه‌ای صادر می‌کرد؛ این‌بار یعنی پس از فتح فاو بدون تعلل قطعنامه ۵۸۲ صادر و بر عقب‌نشینی به مرزهای بین‌المللی، بدون اشاره به تعیین متجاوز و پرداخت غرامت جنگ و نیز بازگشت آوارگان عراقی به کشورشان تاکید شد. این قطعنامه برخلاف قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت سازمان ملل به‌اتفاق آرا تصویب شد. عراق بلافاصله این قطعنامه را قابل‌پذیرش خواند و اعلام کرد درصورتی‌که ایران این قطعنامه را رسما و بدون قید و شرط بپذیرد، این کشور هم قطعنامه را می‌پذیرد، اما ایران در واکنش به صدور این قطعنامه اعلام کرد که ما هیچ‌وقت به این سازمان و این شورا امیدی نداشته‌ایم. این قطعنامه هیچ اثری ندارد و ما را از اینکه بتوانیم از این راه، عدالت و حق را برقرار کنیم مأیوس کرد. اگر کار جدی می‌خواهد انجام بشود باید با واقعیت‌ها درست برخورد شود. آتش‌افروز جنگ و متخلف از موازین بین‌المللی مشخص و محکوم شود. هشتمین قطعنامه شورای امنیت با شماره ۵۸۸ در تاریخ ۸ اکتبر ۱۹۸۶ به تصویب رسید. در پی شکایت‌های مکرر ایران در مورد کاربرد سلاح شیمیایی توسط عراق و اعزام کار‌شناسان سازمان ملل، گزارشی به دبیرکل رسید که رییس شورای امنیت، بیانیه قاطعی در محکومیت کاربرد این سلاح‏‌ها توسط عراق صادر کرد، در این بیانیه، «ادامه منازعه» نیز محکوم شده بود و در پی آن شورای امنیت در ۸ مهر ۱۳۶۵، بحث خود را در مورد جنگ آغاز کرد و دبیرکل، گزارش مفصلی به شورا ارایه کرد. این بحث منجر به صدور قطعنامه ۵۸۸ در تاریخ ۱۵ مهر همان سال به اتفاق آرا شد. این قطعنامه، با احساس خطر عمیق نسبت به طولانی شدن و تشدید منازعه و با یادآوری تعهدات دولت‌ها در خودداری از کاربرد زور و حل صلح‏‌آمیز اختلافات، ایران و عراق را به اجرای کامل و بدون درنگ قطعنامه قبلی شورا مبنی بر آتش‏بس بین طرفین فرا می‌‏خواند. آن زمان در محافل ایرانی علت اصلی صدور این قطعنامه، بیشتر به خاطر تهدید ایران به انجام حمله سرنوشت‏‌ساز به عراق ارزیابی شد و برخی صاحب‌نظران قطعنامه ۵۸۸ شورای امنیت سازمان ملل را اولین قطعنامه‌ای می‌دانند که شورای امنیت تلاش کرد تا مواضع غیرمسوولانه این شورا درخصوص جنگ ایران و عراق را تا حدی اصلاح کند  و گفته‌اند که: شورای امنیت سازمان ملل در کلیه قطعنامه‌های پیشین خود تلاش کرد تا مواضع ناعادلانه و مبتنی بر حمایت از متجاوز را به ایران تحمیل کند که با عدم پذیرش این قطعنامه‌ها ازسوی ایران مواجه شد، اما پس از این قطعنامه و به دنبال تحولاتی که طی فاصله صدور دو قطعنامه رخ داد، این شورا مجبور به تغییر نوع نگاه خود به جنگ در قطعنامه‌های دیگر خود شد به ‌طوری که تلاش کرد مطالبات ایران را تا حد زیادی در دو قطعنامه 588 و 598 لحاظ کند و واقع‌گرایی بیشتری در جنگ از خود نشان دهد. این قطعنامه را می‌توان اولین هسته قطعنامه 598 دانست که در آن تلاش می‌شود هر چند کلی رویکرد جدیدی در‌خصوص ارایه راه برای جنگ طرح شود. این رویکرد در قطعنامه بعدی یعنی 589 تا حد بیشتری بروز یافت.


پربیننده ترین


سایر اخبار مرتبط