فارس/ مرزهای باشماق مریوان و سیرانبند بانه ظرفیت ویژه‌ای برای کردستان و کشور هستند و به نوعی دروازه توسعه کردستان و غرب کشور محسوب می‌شوند اما بعد از چند سال فعالیت رسمی، هنوز در گیرودار ناهماهنگی ادارات و نداشتن مدیریت یکپارچه به سر می برند.

توسعه و گسترش امکانات و منابع در شهرستان‌های مرزی نقش مهی در تقویت همکاری‌های بین مرزی با کشورهای همسایه دارد و از سوی دیگر آهنگ توسعه ملی را تسریع می‌بخشد.
مرز بین کشورها بیش از آنکه تنش‌آفرین و نگرانی‌های را به وجود آورد، ظرفیت فرصت‌آفرینی و خاصه فرصت‌های تجاری و بازرگانی و مبادله سودمند کالا و مسافر است.
کردستان با 230 کیلومتر مرز مشترک با شمال عراق یکی از استان های مرزی کشور محسوب می شود، بیش از 15 سال است دارای مرز رسمی باشماق مریوان و نیز بازارچه‌هایی برای مبادلات مرزی است.
مرز باشماق یکی از مرزهای موفق به لحاظ مثبت‌بودن تراز تجاری در ترانزیت کالا است، ظرفیتی که می‌تواند نقش مهمی در ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی و افزایش درآمد برای مردم کردستان داشته باشد.
این مرز نه تنها دروازه توسعه کردستان بلکه می‌توان از آن به عنوان دروازه توسعه غرب کشور نام برد، این مرز که به عنوان بازارچه مرزی و منطقه پیله‌وری بود در سال 86 با تصویب هیأت وزیران به عنوان مرز رسمی و بین‌المللی اعلام شد که بعد از آن توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای پایانه مرزی آن احداث شد.
با گذشت بیش از 15 سال از رسمی‌‌‌شدن همچنان درگیر مشکلاتی است که در کارگروه توسعه تجارت استان مورد بررسی قرار گرفت.
آنچه از مباحث مطرح شده در نخستین جلسه کارگروه توسعه صادرات و شورای ساماندهی مبادلات مرزی استان استنباط می‌شود که مرز باشماق حال و روز مناسبی ندارد و ساماندهی این مرز رسمی نیازمند تحقق مدیریت یکپارچه است.
از سوی دیگر مرز سیرانبند بانه هم که تاکنون رسمی‌شدن آن بارها و بارها از سوی مسئولان کشوری و استانی خبرساز شده به دلیل عدم زیرساخت‌های لازم از سوی دولت مرکزی عراق به عنوان یک مرز رسمی مورد تایید نبوده است.

سیرانبند یک مرز رسمی است نه بازارچه؟
خلیل حیدری، ناظر گمرکات کردستان نبود شرکت‌های تخصصی صادراتی را آسیب اصلی حوزه صادرات دانست و اظهار کرد: دسترسی مستقیم به آمار مبادلات تجاری استان وجود ندارد و مجبوریم برای دریافت جزییات از تهران استعلام بگیریم.
وی افزود: سیرانبند یک مرز رسمی است و نباید از واژه بازارچه برای آن استفاده شود باید زیرساخت‌های لازم در این مرز رسمی ایجاد شود که البته این مهم در توان فرمانداری نیست.
وی با تاکید براینکه ایجاد زیرساخت‌ها به ویژه در محوطه مرز سیرانبند ضروری است، اذعان کرد: همه کالاهایی که از مرز وارد می‌شود برای تعیین تعرفه برحسب ملاحظات کشوراز جمله کیفیت و حتی بهداشت باید به آزمایشگاه استاندارد ارسال شود که تا 12 اردیبهشت هیچ مشکلی در این خصوص نداشتیم، اما در حال حاضر فرایند طولانی شده است.

ناهماهنگی ادارات دلیل اصلی مشکلات مرز باشماق
اسماعیل احمدی، فرماندار شهرستان مریوان هم با گله‌مندی از برخی بی‌توجهی‌ها در مرز باشماق عنوان کرد: بارها درخواست استقرار۲ دستگاه ایکس‌ری از گمرک کردیم اما متاسفانه تاکنون انجام نشده است.
وی اعلام کرد: دلیل اصلی مشکلات مرز باشماق مریوان ناهماهنگی ادارات است و این موضوع مشکلاتی را برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده است.
احمدی به فعالیت بازارچه خانم شیخان در مریوان هم گریزی زد و گفت: بیشتر مشکلات در این بازارچه عدم هماهنگی بین‌دستگاهی است که کار تجار را با مشکل مواجه کرده است.
وی تصریح کرد: مرز خانم شیخان در این دو ماه 30 هزار کد فعالیت را ثبت کرده که این نشان می‌دهد ظرفیت خوبی در این نقطه وجود دارد که اگر حمایت شود می‌تواند خروجی خوبی برای شهرستان و استان داشته باشد.
وی افزود: مرز باید برای مرزنشین منافع داشته باشد، انتفاع مرزنشین باید از مولفه‌های مهم ساماندهی بازارچه‌های مرزی قرار گیرد و این کار موجب امیدآفرینی و ماندگاری آنها در مرزها خواهد شد.

فعالیت غیررسمی مرز سیرانبند بانه
کمال خدری، فرماندار شهرستان بانه نیز در این جلسه با اشاره به اینکه مشکلات در مرز سیرانبند زیاد است و رفع آن نیاز به ورود جدی مسئولان استانی دارد، اظهار کرد: انتظار داریم اعضای این کارگروه برای رفع مشکلات سیرانبند بازدید میدانی از مرز داشته باشد و در همانجا به صورت کاربردی به مسائل مختلف به ویژه ضروت ایجاد زیرساخت‌های سیرانبند پرداخته شود.
وی خاطرنشان کرد: بازارچه سیرانبند ظرفیت خاصی برای استان است، اما باید به این نکته مهم تجه کنیم که مشکلات آن با اعتبارت شهرستانی حل نخواهد شد.
خدری عنوان کرد: بازارچه سیرانبند در حال حاضر به صورت غیررسمی فعالیت می‌کند و دولت مرکزی عراق این بازارچه را به عنوان مرز رسمی نپذیرفته است.
وی گفت: عدم وجود زیرساخت‌های لازم از دلایل اصلی پذیرفته‌نشدن این مرز رسمی است که باید با ورود مسئولان استانی و تخصیص اعتبارات لازم تحقق پیدا کند.
وی اضافه کرد: در حالی برای ایجاد این زیرساخت 30 میلیارد تومان در نظر گرفته شده که در شرایط فعلی با 300 میلیارد تومان هم نمی‌توانیم به اهداف مد نظر دست پیدا کنیم.

ضرورت جلوگیری از تضعیف حقوق مرزنشینان
حسن زارعی، فرماندار سروآباد هم در این جلسه از قطعی مکرر سامانه تجارت به عنوان یکی از اصلی‌ترین مشکلات نام برد و گفت: رعایت قانون و جلوگیری از تضعیف حق و حقوقی مرزنشینان ضروری است.
زارعی گفت: در حالی که باید 700 هزار تومان به حساب مرزنشینان واریز می‌شد تا امروز 300 هزار تومان از سوی کارگزاران پرداخت شده که این موضوع باید پیگیری شود.

پیشرفت 17 درصدی طرح ساماندهای مرز باشماق مریوان
حسنی، مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کردستان هم در این جلسه اظهار کرد: برای خرید و الحاق 25 هکتار اراضی به مرز باشماق اعتباری بالغ بر181 میلیارد تومان نیاز است که تامین آن باید از سوی استانداری انجام بگیرد.
وی با بیان اینکه سه ماه برای تامین بهای این اراضی تعیین شده بود که یک ماه آن تمام شده است، گفت: فاز اول پروژه یعنی ترانشیت شامل محدوده صادرات و واردات و سوخت و ترانزیت به پیمانکار واگذار شده و در مجموع طرح ساماندهی مرز 17 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کردستان خاطرنشان کرد: مطالعات نقاط حادثه‌خیز در مرز باشماق انجام شده و با پیشرفت فیزیکی 60 درصدی مشغول انجام کارهای آن هستیم.
به گفته حسنی، مشاور برای اجرای فاز دوم طرح ساماندهی مرز باشماق انتخاب شده است و مشغول انجام کارهای مقدماتی است.