سیناپرس/ پژوهشگران کشورمان شیوع بیماری کبد چرب غیر الکلی را در بین کودکان و جوانان بسیار بالا توصیف کرده اند.
کبدچرب غیرالکلی، یک بیماری متابولیکی است که به طور گسترده در سراسر جهان شیوع دارد و به تدریج به یک چالش سلامت عمومی تبدیل شده است. این بیماری، نشان از این واقعیت دارد که بیش از پیش، شیوع بیماری های مرتبط با چاقی و بیماری های متابولیکی در افراد در جهان افزایش یافته است.
کبدچرب غیرالکلی به تجمع چربی در سلول های کبدی اشاره دارد که ناشی از عوامل غیرالکلی است و می تواند منجر به التهاب، فیبروز و در نهایت سیروز کبدی شود. کبدچرب غیرالکلی می تواند به عوارض جدی از جمله سرطان کبد منجر شود. درمان این بیماری، هزینه های قابل توجهی از جمله مشاوره های پزشکی، آزمایش های تشخیصی، درمان های دارویی و در صورت لزوم، ترمیم و حتی پیوند کبدی را می طلبد.
به گفته محققان، هزینه های درمانی این بیماری برای خانواده ها و سیستم بهداشتی و درمانی قابل توجه است. افراد مبتلا به کبدچرب غیرالکلی ممکن است با عوارض فیزیکی و روانی دست و پنجه نرم کنند که می تواند به کاهش بهره وری در مدرسه، دانشگاه یا محیط کار منجر شود. افزایش شیوع کبدچرب غیرالکلی منجر به تحمیل بار مالی بر سیستم بهداشتی و درمانی می شود. این بیماری نیازمند تشخیص و درمان صحیح است که شامل مشاوره های پزشکی، انواع آزمایش و دریافت درمان های مختلف است. همچنین، افزایش بار بیماری به منابع و تجهیزات پزشکی مورد نیاز برای تشخیص و درمان کبدچرب غیرالکلی هم نیاز دارد. نکته جالب و هشداردهنده آن جا است که کبدچرب غیرالکلی، بیماریی است که بیشتر در افراد جوان تشخیص داده می شود و می تواند توانمندی افراد جوان را برای شرکت در فعالیت های اقتصادی و تحصیلی کاهش دهد.
محققانی از دانشگاه علوم پزشکی لرستان و دانشگاه علوم پزشکی ایران در رابطه با این موضوع، یک مطالعه پژوهشی را انجام داده اند که در آن طی یک مرور سیستماتیک، شیوع کبدچرب غیرالکلی در افراد ۶ تا ۱۸ ساله ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است.
آن ها برای انجام این مطالعه به جستجو در خصوص مطالب مورد نظر در پایگاه های بین المللی Pubmed ، Scopus ، Emabase و Web of Sciences و پایگاه های ایرانی MagIran و SID از ژانویه 2000 تا ژانویه 2023 پرداخته اند.

یافته های این مطالعه نشان می دهد: شیوع کبدچرب غیرالکلی در ایران در بین افراد ۶ تا ۱۸ ساله بالا و حدود ۳۵ درصد است. به همین دلیل سیاست گذاران و برنامه ریزان در نظام سلامت ایران باید برنامه های آموزشی را جهت پیشگیری و تشخیص این بیماری اجراکنند.
مسعود بهزادی فر، پژوهشگر مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی لرستان و همکارانش در این خصوص می گویند: برخی از کودکان به دلیل وجود عوامل ژنتیکی، بیشتر در خطر ابتلا به کبد چرب غیرالکلی قرار دارند. همچنین عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، تغییرات در الگوی رژیم غذایی سنتی، استفاده از مواد شیمیایی و مواد افزودنی در غذاها ممکن است نقشی در افزایش شیوع کبد چرب غیرالکلی در برخی کشورها داشته باشند.
آن ها می افزایند: عوامل اجتماعی و اقتصادی مانند سطح آموزش، دسترسی به غذاهای سالم و مناسب، و شرایط اقتصادی ممکن است در شیوع کبد چرب غیرالکلی در کودکان تأثیرگذار باشند. کشورهایی که با فقر و ناکافی بودن منابع غذایی مواجه هستند، ممکن است با شیوع بیشتر کبد چرب غیرالکلی در کودکان مواجه باشند.
چاقی یکی از عوامل اصلی مرتبط با کبد چرب غیرالکلی در کودکان است. اضافه وزن و چاقی به عنوان یکی از عوامل اصلی مرتبط با شیوع بالای کبد چرب غیرالکلی شناخته شده است. افزایش وزن و چاقی می توانند به تجمع چربی در کبد و ایجاد آسیب در آن منجر شوند.
به گفته بهزادی فر و همکارانش، افزایش وزن و چاقی می تواند اثرات منفی بر عملکرد متابولیک بدن از جمله مقاومت به انسولین و دیابت نوع دو داشته باشد که این شرایط متابولیک باعث افزایش سطح قند خون، افزایش تولید و کاهش تجزیه چربی ها در کبد می شوند. این فرآیند موجب انباشت چربی در کبد می شود و در نتیجه به بروز کبد چرب غیرالکلی منجر می گردد.
آن ها اشاره می کنند : افزایش چربی در شکم و ناحیه وسط بدن (چاقی درون شکمی) که به عنوان چاقی اندام مرکزی نیز شناخته می شود نیز، به طور مستقیم با افزایش خطر ابتلا به کبد چرب غیرالکلی در ارتباط است. این نوع چاقی باعث تولید بیش از حد هورمون های چربی در بدن می شود که به تجمع چربی در کبد می انجامد.
بر این اساس، مدیریت و کنترل اضافه وزن و چاقی از طریق تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و سبک زندگی سالم می تواند به حفظ سلامتی کبد و کاهش خطر ابتلا به کبد چرب غیرالکلی کمک کند. مشاوره با پزشک یا تغذیه شناس نیز می تواند در این زمینه مفید باشد.
مجریان این تحقیق همچنین اظهار داشتند: در مطالعه آن ها، شیوع کبدچرب غیرالکلی در مناطق غرب و شرق ایران بیشتر از مناطق دیگر مشاهد شد. یکی از دلایل این موضوع می تواند مصرف بالای گوشت در این مناطق باشد.
آن ها معتقدند: برخی مطالعات نشان داده اند که برخی جنس های خاص گوشت و الگوهای مصرف آن ممکن است در افزایش خطر ابتلا به کبد چرب غیرالکلی نقش داشته باشند. در این رابطه همچنین باید توجه داشت که الگوی مصرف غذایی در ایران در سال های اخیر تغییر یافته و به سمت مصرف غذاهای آماده میل پیدا کرده است؛ ضمن آن که کم تحرکی نیز بسیار در بین قشر جوان و بزرگ سال گسترش یافته است.
این یافته های علمی که حکایت از خطر بسیار بالای شیوع گسترده بیماری کبد چرب در بین کودکان و جوانان ایرانی دارند، در فصل نامه یافته متعلق به دانشگاه علوم پزشکی لرستان منتشر شده اند.