خراسان/ درباره رسوایی‌های بزرگ شرکت‌های دارویی آمریکایی، به بهانه اکران فیلم «سوداگران درد» که داستان واقعی مرگ بیماران به‌خاطر تجویزهای اشتباه است
یکی از به‌روزترین فیلم‌های سینمایی که به‌خاطر داستانی تکان‌دهنده و مبتنی بر واقعیت و حضور ستاره‌های معروفی مثل امیلی بلانت و کریس ایوانز با استقبال مخاطب جهانی مواجه شده، فیلم «سوداگران درد» است. فیلم داستان رشوه‌های کلان یک شرکت دارویی ورشکسته است به پزشکان برای تجویز دارویی اعتیادآور به بیمارانی که نیازی به مصرف آن دارو نداشتند و بر اثر مصرف آن فوت کردند. هرچند فیلم در مسیر اهداف نمایشی اقدام به دراماتیزه کردن برخی وقایع و شخصیت‌ها کرده، اما کلیت آن با الهام از واقعیت و مقاله‌های افشاگرانه رسانه‌های آمریکا است. همه چیز از مرگ مشکوک چندین بیمار شروع شد. بعد هم در سال 2018 رسانه‌هایی چون «نیویورک تایمز» به این موضوع پرداختند. 4 سال بعد یک کتاب افشاگرانه براساس مقالات نوشته شد و در نهایت فیلم «سوداگران درد» مبتنی بر آن اتفاقات تلخ، توسط دیوید بتیس ساخته شد. فیلم داستان زن جوانی به نام لیزا است که در جست‌وجوی کار است. او که دختر نوجوانی بیمار دارد با مردی به‌نام پیت آشنا می‌شود که یکی از مدیران شرکت دارویی ورشکسته‌ای است. پیت با جعل مدارک لیزا را به‌عنوان یک تحصیل‌کرده بیوشیمی جا می‌زند تا برای داروهای شرکت بازاریابی کند. آن‌ها با تشکیل یک تیم بازاریابی قدرتمند توجه پزشکان را به داروها جلب می‌کنند. در این بین رشوه‌هایی هم به پزشکان می‌دهند تا داروی بیماران را که عمدتاً سرطانی هستند و واقعاً به داروهای شرکت نیاز دارند، تغییر بدهند و فقط از داروهای آن‌ها استفاده کنند. بعد از موفقیت اولیه که با اقدامات غیرقانونی رقم خورده، طمع آن‌ها بیشتر می‌شود؛ چون تصمیم می‌گیرند از پزشکان بخواهند دوزهای غیرضروری از این داروها را که می‌تواند برای بیمار اعتیادآور هم باشد تجویز کنند، آن‌هم نه برای بیمارانی که به دارو نیاز دارند، بلکه حتی برای بیمارانی که نیازی هم به آن تجویز ندارند. این تجویزها باعث عوارض شدید در بسیاری از بیماران و حتی مرگ آن‌ها می‌شود. در نهایت رئیس شرکت که ردپای چندانی هم به‌جا نگذاشته با رشوه‌دادن به برخی رسانه‌ها در صدد تطهیر خود برمی‌آید و تلاش می‌کند مدیران بازاریابی‌اش را مقصر جلوه بدهد اما با پیگیری رسانه‌ها و خانواده قربانیان همه‌چیز افشا می‌شود و جامعه از این جنایت بزرگ بهت زده می‌شود. البته تماشای فیلم جزئیات دیگری هم دارد که خالی از لطف نیست و با خواندن این مطلب از تماشایش بی‌نیاز نخواهید بود. اکران این فیلم و جلب توجه دنیا به رسوایی‌های دارویی در آمریکا بهانه‌ای شد تا به موارد مشابهش بپردازیم که هر کدام تکان‌دهنده و تلخ است. با ما باشید.    

  
«دوپسیک» روایتی تلخ از اعتیاد به اکسی‌کانتین در آمریکا
رسوایی‌‌های دارویی در آمریکا الهام‌‌بخش آثار مختلفی بوده که یکی از شاخص‌‌ترین‌‌هایش مینی‌‌سریال تکان دهنده «دوپسیک» است. ماجرای این مینی‌‌سریال هم مبتنی بر واقعیت است و از این قرار که در اواخر دهه 90 میلادی یک شرکت دارویی در آمریکا که کسب و کار یک خانواده پرنفوذ بوده، با بحران مالی شدیدی مواجه می‌شود و برای جبران مشکلات مالی تصمیم می‌گیرد یک داروی ضددرد را با ترکیبی از مواد مخدر به‌فروش برساند تا سود بیشتر و فروش‌بالاتری داشته باشد. تصمیمی که به یک بحران اجتماعی ختم می‌شود. سریال با روایتی غیرخطی یک درام حقوقی و اجتماعی را شکل می‌دهد. رفت‌وبرگشت‌های سریال بین دادگاه، مشکلات خانوادگی، چالش‌های اعتیاد در شهری کوچک و توطئه‌های افراد سودجو در جریان است تا با ریتمی خوب، مخاطب را با چند خُرده داستان که یک پیرنگ قوی مرکزیت آن‌ها را شکل می‌دهد، جذب کند. سریال به زیبایی تبعات فردی و اجتماعی تغییر میزان مصرف اکسی‌کانتین را نشان می‌دهد تا مخاطب با قربانیان اعتیاد از زوایای مختلف آشنا شود. سریال دوپسیک تا حدی بر مبنای کتاب غیرداستانی «دوپسیک: فروشندگان، پزشکان و شرکت داروسازی که آمریکا را معتاد کرد» نوشته بث میسی ساخته شده است. او خبرنگاری است که مطالب زیادی درباره بحران مواد افیونی در آپالاشیا (آپالاچیا) در شرق ایالات متحده نوشته است. اما سریال برای آن‌‌که جنبه دراماتیک اثر را بالا ببرد، شخصیتی خیالی وارد داستان می‌‌کند یعنی ساموئل فینیکس. یک پزشک متعهد در یک شهر کوچک معدنی در ویرجینیا که یک بازاریاب پوردو فارما او را متقاعد می‌کند برای بیمارانش آکسی‌کانتین تجویز کند. درحالی‌که بیماران فینیکس به این قرص اعتیاد پیدا می‌کند، او آن را روی خود امتحان و از طریق اعتیاد و بهبودی، اودیسه‌ای را آغاز می‌کند که آینه سفر بیمارانش است. هر چند این شخصیت در دنیای واقعی وجود ندارد، اما بد نیست بدانید پزشکان بسیاری مانند او به شکل‌گیری داستان کمک کردند. یعنی شخصیت چند پزشک با هم در یک کاراکتر نمایشی ترکیب شد. اما ورای جنبه‌‌های داستانی، آن‌‌چه مهم است افشاگری بزرگی است که این سریال رقم زد و حتی با واکنش‌‌های شدید شرکت‌‌های دارویی و خانواده‌‌ای که سریال روایت طمع و زیاده‌‌خواهی آن‌‌هاست مواجه شد.   

 
داروهای سرطان‌زای یک شرکت آمریکایی 
شرکت دارویی «جانسون اند جانسون» آمریکا در اواخر سال 2018 میلادی به دلیل سرطان‌زا بودن محصولاتش به پرداخت مبلغ چهار میلیارد و ۶۹۰ میلیون دلار جریمه محکوم شد. شرکت جانسون اند جانسون آمریکا که در زمینه تولید محصولات دارویی و بهداشتی فعال است، از سوی دادگاه به دلیل سرطان‌زا بودن محصولاتش به پرداخت مبلغ چهار میلیارد و ۶۹۰ میلیون دلار جریمه به ۲۲ زن قربانی محکوم شد. بنا بر اعلام دادگاه ایالت میزوری آمریکا این پول برای جبران خسارت وارد شده به ۲۲ زن که به دلیل استفاده از محصولات این شرکت به سرطان تخمدان مبتلا شده‌اند، پرداخت خواهد شد. شرکت «جانسون اند جانسون» با حدود ۹ هزار پرونده شکایت دست به گریبان است و وکلای برخی از شاکیان مدعی هستند که این شرکت از دهۀ ۷۰ میلادی می‌دانسته است که برخی محصولاتش از جمله پودر‌های تالک آلوده به آزبست(پنبه نسوز) هستند، اما به مشتریانش دربارۀ خطرات آن‌ها هشدار نداده است. این سنگین‌ترین حکمی است که تاکنون علیه این شرکت در موضوع محصولات پودر تالک صادر شده است. پیش از این در سال ۲۰۱۷ دادگاه کالیفرنیا جریمه‌ای به مبلغ ۴۱۷ میلیون دلار برای پرداخت به زنی تعیین کرد که اعلام کرده بود استفاده از مجموعه‌ای از محصولات این شرکت از جمله پودر تالک، منجر به ابتلای او به سرطان تخمدان شده است. با وجود این، بعد‌ها یک قاضی دیگر این حکم را لغو کرد. «جانسون اند جانسون» تاکنون موفق شده است جریمه‌های سنگینی را که علیه این شرکت تعیین می‌شود با درخواست تجدیدنظر یا لغو کند یا مبلغ آن را کاهش دهد.
 
  
ثبت بزرگ ‌ترین تخلف دارویی تاریخ 
بر اساس اطلاعات وب‌سایت رسمی وزارت دادگستری آمریکا، شرکت داروسازی «فایزر» در سابقه خود بزرگ‌ترین تخلف دارویی تاریخ را ثبت کرده است؛ تخلفی که به‌جای برخورد قضایی جدی، با پرداخت ۲.۳ میلیارد دلار جریمه رفع و رجوع شد! در سیستم قضایی آمریکا برای این شرکت تاکنون ۷۴ مورد محکومیت قطعی بابت «به خطر انداختن سلامت جامعه» تا «پنهان‌کاری در اثرکرد محصولات» یا «فریب کاری» ثبت شده است.
بخشی از رسوایی‌های فایزر
در زمینه ایمنی محصول، بزرگ‌ترین رسوایی فایزر شامل دریچه‌های معیوب قلب فروخته شده توسط شرکت تابعه Shiley بود که منجر به مرگ بیش از ۱۰۰ نفر شد. در حین بررسی موضوع، اطلاعاتی آشکار شد که نشان می‌داد این شرکت مجریان قانون را به عمد در مورد خطرات، گمراه کرده است. فایزر همچنین توانسته بسیاری از شکایات قضایی را دور بزند. همچنین شرکت داروسازی «فایزر» به شکلی غیرقانونی و با محتوایی دروغین استفاده از چهار داروی خود را تبلیغ کرده بود که از جمله آن‌ها می‌توان به داروی ضددرد «بکسترا» اشاره کرد. داروهای جنجالی دیگری که فایزر در مورد کاربرد آن‌ها تبلیغات دروغین به راه انداخته بود، عبارت بودند از «جیئودون» یک داروی ضدروان پریشی، «زایوکس» یک آنتی بیوتیک و «لیریکا» یک داروی ضدصرع. فایزر مدعی بود که می‌توان از داروی بکسترا بعد از عمل‌های جراحی زانو و پیوند اعضا برای کاهش درد استفاده کرد. اما این تبلیغات دروغ بودند. علاوه بر این داروی یادشده عوارض جانبی خطرناکی داشت که از جمله آن‌ها می‌توان به ایجاد واکنش‌ها و حساسیت‌های شدید پوستی اشاره کرد. در واقع این دارو تنها برای درمان آرتروز و دردهای قاعدگی مناسب بود! گفتنی است شرکت فایزر از سال ۲۰۰۰ تا الان ۷۴ محکومیت قطعی داشته و در مجموع در این بازه زمانی ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار به خاطر اتهامات مختلف جریمه قطعی دارد.
 
  
اثر داروهای کاهش‌وزن آمریکایی بر افزایش افسردگی و افکار خودکشی
در حالی که در سال‌های اخیر داروهای کاهش وزن محبوبیت فراوانی در میان مردم کسب کرده‌اند، گزارش‌های جدید از افزایش افکار خودکشی در میان بعضی مصرف‌کنندگان داروهای کاهش وزن یک شرکت داروسازی آمریکایی حکایت دارد. خبرگزاری رویترز در گزارشی تفصیلی با استناد به شهادت شماری از مصرف‌کنندگان داروهای درمان چاقی و همین طور دیابت، نسبت به عوارض جانبی حاد آن‌ها هشدار داد. این مصرف‌کنندگان گفته‌اند که پس از مصرف داروی «مونجارو» محصول شرکت «الی لیلی» برای کاهش وزن، افسردگی و افکار خودکشی را تجربه کرده‌اند. کسب مجوز این دارو در سال ۲۰۲۱ بازار جدیدی را برای داروهای مبارزه با چاقی آغاز کرد که تخمین زده می‌شود ظرف یک دهه آینده بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار درآمدزا شود. گزارشی دیگر از سازمان غذا و داروی ایالات متحده که به رویت خبرگزاری رویترز رسیده است نشان می‌دهد از سال ۲۰۱۰ تاکنون تعداد ۲۶۵ گزارش از اقدام به خودکشی یا فکر خودکشی در بیمارانی که این داروها یا داروهای مشابه را مصرف می‌کنند، دریافت شده است. این در حالی است که ۳۶ مورد از این موارد خودکشی به مرگ بیمار ختم شده است. پیشتر در ماه ژوئیه نهاد نظارتی اتحادیه اروپا در امور دارویی اعلام کرده بود گزارش‌های مربوط به پیدا شدن افکار خودکشی در بیماران پس از مصرف این دسته از داروها را مورد تحقیق قرار خواهد داد. سازمان غذا و داروی آمریکا هم گفته است در حال ارزیابی گزارش‌هاست و به زودی تصمیم خود را در این زمینه اعلام خواهد کرد.
 
شیوع یک نوع مننژیت کشنده با واکسن آلوده
توزیع واکسن آلوده به استروئید توسط یک شرکت دارویی آمریکا باعث ایجاد یک رسوایی دارویی بزرگ در سراسر این کشور و شیوع یک نوع مننژیت کشنده در نقاط مختلف آمریکاست. مننژیت به معنی عفونت در مایع نخاع موجود در طناب نخاعی یا مایع احاطه کننده مغز است که گاهی به عنوان مننژیت نخاعی هم نامیده می‌شود که در این صورت علاوه بر التهاب مایع نخاع در طناب نخاعی، التهاب پرده‌های مغز هم مشاهده می‌شود. مقامات بهداشتی آمریکا اعلام کردند شیوع این نوع مننژیت بر اثر استفاده از آمپول های استروئید آلوده بوده است. مراکز کنترل و جلوگیری از بیماری‌ها در آمریکا یک هفته بعد از توزیع این واکسن‌ها اعلام کرد شیوع این نوع مننژیت در 9 ایالت این کشور 197 را روانه بیمارستان کرد و جان 15 نفر را گرفت. مرکز ترکیبات دارویی نیوانگلند(NECC) که تولید کننده داروهای ترکیبی است این آمپول‌ها را روانه بازار کرده است. شرکت «ان ای سی سی» که در ایالت ماساچوست مستقر است هزاران آمپول آلوده به استروئید را توزیع کرده و همان زمان گفته شد که حدود 14 هزار نفر در معرض ابتلا به مننژیت قرار گرفتند.
 
  
رسوایی 5/1 میلیون واکسن آلوده مدرنا در ژاپن
بعد از همه گیری ویروس کرونا، ژاپن با قطع فوری تزریق واکسن مدرنا اعلام کرد کشورهای جایگزین را برای واردات واکسن انتخاب می‌کند. سپس بی‌بی‌سی با انتشار گزارشی اعلام کرد که یک‌ونیم میلیون دُز واکسن آلوده مدرنا که یک شرکت دارویی آمریکایی است، به ژاپن ارسال شده و شرکت دارویی تادکا در ژاپن پس از شیوع مشکوک ویروس متوجه وجود مواد خارجی عجیب در ویال‌های ارسالی شده است. سپس مسئولان بهداشت ژاپن با تایید وجود ذرات سیاه در یک ویال واکسن مدرنا اعلام کردند که دستیابی به این یافته هنگام بررسی وجود مواد خارجی و قبل از استفاده صورت گرفته و پس از محرز شدن مورد آلودگی، بقیه واکسن‌های این مجموعه از دسترس خارج شده است. شرکت مدرنا و یک شرکت ایتالیایی به نام «رووی» که عهده‌دار تولید واکسن‌های مدرنا هستند گفته‌اند که منشا آلودگی می‌‌تواند یک مشکل در خط تولید باشد.