یک‌شنبه 08 مهر 1403 - 06:57

کد خبر 277733

چهارشنبه 24 آبان 1402 - 18:29:31


آفریننده ماندگارترین تصنیف‌های پرشور؛ بیست و چهارم آبان سالروز درگذشت رهی معیری


هفت صبح/محمدحســن بیوک معیری متخلص به «رهی معیری» فرزند محمدحسین خان مویدخلوت و نوه دوستعلی خان نظامالدوله در 10 اردیبهشت 1288خورشیدی در تهران و در خانوادهای اهل ادب و هنر چشم به جهان گشود و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران به پایان رساند. رهی که پیش از تولد، پدرش را از دست داد، آموزشهای مقدماتی و آشــنایی ابتدایی با هنر را نزد مادرش آموخت و همزمان با تحصیل، موسیقی و نقاشی را فرا گرفت. اراده محکم برای فراگیری هنر، او را در راه پیشرفت و شکوفایی استعدادهایش یاری کرد. رهی معیری از دهه 20 به انجمن ادبی حکیم نظامی پیوست و از اعضای سـختکوش و فعال آن انجمن شد. اشــعار و ترانههای وی در بیشــتر روزنامه‌ها و مجله‌ای آن زمان منتشر میشد که همین مسئله بر شهرت او افزود. از سال 1322 به ریاست کل انتشارات و تبلیغات وزارت پیشه و هنر که بعدها به «وزارت صنایع» تغییر نام داد، منصوب شد و پس از بازنشستگی در کتابخانه سلطنتی اشتغال یافت. او از اوان کودکی به شعر و موسیقی و نقاشی دلبستگی فراوان داشت. و در این هنرها بهرهای بسزا یافت و در 17 سالگی نخستین رباعی خود را سرود.
چندی بعد در انجمن ادبی حکیم نظامی که به ریاست وحید دستگردی تشکیل میشد، شرکت کرد و از اعضای موثر و فعال آن بود و نیز در انجمن ادبی فرهنگستان از اعضای موسس و برجسته آن بهشمار میرفت. وی همچنین در انجمن موسیقی ایران عضویت داشت وآثار سیاسی، فکاهی و انتقادی او در روزنامه باباشمل و مجله تهران مصور چاپ میشد. رهی در اشــعار فکاهــی و انتقادی از نام مســتعار «زاغچه»، «شــاه پریون»، «گوشه‌گیر» و «حق گو» استفاده میکرد. در سالهای آخر عمر در برنامه گلهای رنگارنگ رادیو، در انتخاب شعر با داوود پیرنیا همکاری داشت.

رهی در طول زندگی هنری خویش برای معرفی و اشاعه موسیقی و ادبیات ایران سفرهایی به خارج از ایران داشت که از جمله میتوان به (ترکیه، اتحاد جماهیر شوروی روسیه، ایتالیا، فرانسه و افغانستان) اشاره کرد و آخرین سفرش سال 1346 برای عمل جراحی به انگلستان بود. رهی افزون بر شاعری، در ساختن تصنیف نیز مهارت کامل داشت. از این رو وی اشعار بسیاری را برای ترانهها و تصنیفها سروده است؛ برای نمونه میتوان از ترانه معروف «شــد خزان» نام برد که ســیدجواد بدیع زاده آن را بهزیبایی اجرا کرد.این غزلســرای نامی در ســالهای دهه 30 به آفرینش نظم، طنــز و فکاهی پرداخت. مجموعهای از اشعار رهی معیری با عنوان »سایه عمر« در سال 1345 به چاپ رسید. سبک اشعار رهی معیری: زبان رهی ساده و بیتکلف است. او در میان قالبهای شعری عالقه بسیاری به سرودن غزل داشت و از این رو غزلهای زیبا و فاخری سرود. رهی معیری به شعرهای شاعران کالسیک ایران همچونسعدی،حافظ،مولوی و فخرالدین عراقی  عالقه بسیار داشــت و از آنها اثر پذیرفت. در بحث سبک شعری، عوامل متعــددی مانند دالیل اجتماعی، فرهنگی و مذهبی، سیاســی و اقتصادی ســهیم‌اند و میتوان گفت هر سبک شــعری، ویژگیهای خاص خود را دارد که باگذشت زمان رشد کرده، در میان شاعران آن سبک رواج پیدا میکند. گفتنی است که برخی از ویژگیهای یک سبک شعری را میتوان در سبکهای شعری پیش از آن جستجو کرد. سبک شعری رهی، تلفیقی از ســبک عراقی و هندی است. یکی از شگردهای برجسته سبک هندی اســتفاده فراوان از ابزار »تمثیل« است؛ بدین گونه که اغلب شاعران سبک هندی برای بیان یک امر انتزاعی پیچیده یک مثال یا تشبیه محسوس می‌آورند که دریافت موضوع را برای خواننده بسیار آسان و دلانگیز میکند. با توجه به اثرپذیری رهی از سبک هندی، وی از این امکان زبانی بسیار بهره برده است. از این رو نازک طبعیها و مضمونتراشی  های سبک هندی را با شیوایی، سادگی و شکوه زبان سعدی درهم آمیخته است. رهی معیری پس از یک دوره بیماری سرطان فک در 24 آبان ماه 1347در 59 سالگی بدرود حیات گفت و در آرامگاه ظهیرالدوله آرام گرفت.


پربیننده ترین


سایر اخبار مرتبط