در حوزه واردات هم برنامه‌ریزی‌های سیاست‌گذار محقق نشد و حالا هزاران نفر از ثبت‌نام‌کنندگان خودروهای خارجی در سامانه یکپارچه، چشم به سال جدید دوخته‌اند تا شاید خودروی دلخواه خود را تحویل بگیرند. در کنار این‌ها، در حوزه واگذاری سهام خودروسازان، اتفاق عملی خاصی رخ نداد.

بر همین اساس، کارشناسان حوزه صنعت خودرو اعتقاد دارند که سال ۱۴۰۲ بدترین سالی بود که حوزه خودرو به خود دید؛ این در حالی است که هم‌اکنون آنانی که دغدغه برنامه خرید و فروش خودرو در سال جدید را دارند، سرنوشت قیمت در ۱۴۰۳ برایشان مهم است.

مردم از خواسته‌های خود دورتر شدند

در همین خصوص امیرحسین کاکایی، کارشناس بازار خودرو می‌گوید: سال ۱۴۰۲ بدترین سالی بود که به عمر کاری‌ام خود دیده‌ام، چون هیچ سالی تا این حد ندیده بودم که صنعت خودرو را تخریب کنند و کار را به جایی برسانند که تمام مردم و مسوولان، تنها راه نجات را شروع واردات خودرو بدانند. تا آن‌جایی که من اطلاع دارم، حتی در ۴۰ سال گذشته هم این سابقه نداشته است.

وی می‌افزاید: سالی که گذشت، دیدیم که تولید ایران‌خودرو و سایپا کاهش پیدا کرد، بخش مونتاژی ۵۸ درصد رشد را به خود دید و سهم آن از نظر تعدادی از ۵ درصد به ۲۳ درصد رسید. همزمان ما دیدیم که با قیمت‌گذاری دستوری چگونه این توازن را کامل به‌هم ریختند.

این کارشناس بازار خودرو تصریح می‌کند: از یک طرف البته خوب است؛ چراکه ایران‌خودرو و سایپا انحصاری هستند و این انحصار باید شکسته شود، اما نتیجه ماجرا برای مردم این بوده که مردم از خواسته‌های خود روز به روز دورتر شدند. در این میان، در بخش خودروهای یک میلیاردی تا ۳ میلیاردی بازار تا دلتان بخواهد تنوع ایجاد شده و به نوعی شده که حتی نسیه هم می‌فروشند.

کاکایی عنوان می‌کند: در حوزه واردات تلاش شد که واردات آزاد شود، اما زمان برد تا این اتفاق بیفتد. بالاخره از زمانی که واردات آزاد شود تا زمانی که به بازارهای منطقه بروید، زمان می‌برد. یک چیزی در حدود ۱۰ هزار خودرو آمده و ۹۳ هزار خودرو ثبت‌سفارش شده است.

وی متذکر می‌شود: درست است وعده‌های مسوولان برای واردات به طور کامل اجرا نشد و قرار بود ۲۰۰ هزار خودرو بیاید و ۱۰ هزار خودرو وارد شده، ولی راه باز شده است.

خودروسازان امسال تضعیف می‌شوند

این کارشناس صنعت خودرو می‌گوید: با این وضعیت داریم وارد سال ۱۴۰۳ می‌شویم. به طور طبیعی ایران‌خودرو و سایپا امسال تضعیف می‌شوند؛ آن هم با این همه زیانی که وجود دارد و داستان‌هایی که درباره خصوصی‌سازی می‌بینیم.

کاکایی می‌افزاید: یک اتفاقی پارسال افتاد که شرایط امسال را سخت‌تر می‌کند و این‌که ایران‌خودرو و سایپا قیمت‌ها را از شهریور ۱۴۰۱ به روز نکردند. بر این اساس، با توجه به تورمی که پارسال داشتیم و تورم مشابهی که ظاهرا امسال داریم، این عقب‌ماندگی ایران‌خودرو و سایپا به لحاظ قیمتی بیشتر خواهد شد.

وی عنوان می‌کند: بر این اساس، افزایش قیمت کارخانه‌ای برای این دو خودروساز سخت‌تر خواهد بود، چراکه یک‌باره نمی‌توانند ۸۰ درصد افزایش قیمت داشته باشند، مثلا می‌گویند نهایتا ۲۰ درصد. بنابراین زیان‌دهی ایران‌خودرو و سایپا همچنان ادامه دارد و به نظر من سرعت زیان‌دهی بیشتر هم خواهد شد.

این کارشناس صنعت خودرو تصریح می‌کند: پس ما در حوزه خودروهای نسبتا ارزان‌قیمت با چالش‌های بسیار جدی روبه‌رو هستیم و برعکس، در بخش مونتاژی اوضاع خوب است که همزمان واردات هم انجام می‌شود.

سال ۱۴۰۳، سال عجیب صنعت خودرو است

کاکایی در ادامه با اشاره به واردات خودرو می‌گوید: امسال موانع مربوط به واردات خودرو برطرف شد، اما این‌که چرا وعده‌ها محقق نشد، دلیل این است که از لحظه‌ای که موانع رفع شود، تازه مذاکره با طرف‌های مقابل شروع می‌شود. ۹۳ هزار خودرو را رسما اعلام کردند ثبت‌سفارش شده است.

وی می‌افزاید: اتفاق دیگری هم افتاده که سال ۱۴۰۱ تازه کرونا تمام شد. در دوره کرونا، مشکل کمبود خودرو در دنیا وجود داشت. در این یکی دو ساله این وضعیت به تدریج برطرف شده است، در نتیجه سال جدید، سالی است که اگر ارز داشته باشیم، به سرعت میزان واردات افزایش می‌یابد.

این کارشناس صنعت خودرو عنوان می‌کند: حالا آن‌طور که دولت وعده می‌دهد که درآمد ارزی بهتر شده و پول‌های بلوکه را هم از این طریق می‌خواهند وارد کنند و تحریم‌ها را دور بزنند، خب واردات افزایش پیدا می‌کنند و امیدواریم به وعده‌هایی که می‌دهند، می‌رسیم.

کاکایی تصریح می‌کند: بر این اساس، در بخش متوسط قیمت‌ها که خودروهای بالای یک میلیارد تومانی است، یک بازار بسیار متنوع و رقابتی داریم؛ البته به معنای این نیست که قیمت‌ها پایین می‌آید، زیرا ارزش ریال پایین می‌آید، ولی در بازار شاهد فروش قسطی خودرو هستیم، زیرا خریدار وجود ندارد.

وی خاطرنشان می‌کند: سال ۱۴۰۳، سال عجیبی است، زیرا از یک طرف در بخش خودروهای زیر یک میلیارد با چالش‌های جدی روبه‌رو هستیم و نمی‌دانیم چه اتفاقی می‌افتد، اما از آن طرف در بخش خودروهای بالای یک میلیارد تومان، تنوع زیاد داریم و رکود اتفاق می‌افتد.