هفت صبح/ بیش از دو ماه است خبری از عرضه بنزین سوپر نیست و موتورهای توربوشارژ به ناک زدن افتاده‌اند

بیش از دو ماه است خبری از عرضه بنزین سوپر در جایگاه‌های سوخت نیست. در فضای مجازی، کسانی که ماشین‌های خاص کلاسیک یا توروبوشارژ دارند، از یکدیگر می‌پرسند خبر دارید در کدام جایگاه سوخت، بنزین سوپر عرضه می‌شود؟ اما خبری نیست که نیست.

در این میان، بازی را ماشین‌های چینی و چند مدل تولید داخل باخته‌اند. موتورهای توربوشارژِ این ماشین‌ها به اصطلاح ناک می‌زند و راندمان خودروها پایین آمده است. چری آریزو 5 توربو، تیگو 7 پرو، هایما S7 توربو، سورن و دنا و این اواخر شاهین جزو ماشین‌های توربو محسوب می‌شوند.

ناک زدن موتور در نبود بنزین سوپر
ناک حالتی است که ترکیب سوخت و هوای موجود در سیلندر زودتر از جرقه‌زنی شمع منفجر می‌شود و این اتفاق بیشتر در حالت دنده مرده یا حالتی که راننده با دنده اشتباه قصد شتاب‌گیری را دارد، بیشتر پیش می‌آید و سبب کاهش شتاب ماشین می‌شود. اکتان پایین بنزین یکی از دلایل مهم ناک‌زدن موتور است.

وقتی بنزین سوپر نزنید چه اتفاقی می‌افتد؟
ارسلان سلیمانیان درباره اتفاقی که برای موتورهای توربو در صورت نزدن بنزین سوپر رخ می‌دهد به هفت‌صبح می‌گوید: «در بین ماشین‌ها دو نوع پیشرانه بنزین‌سوز داریم: تنفس طبیعی و دیگری که موتور توربو است. سیستم توربو به دلیل ضریب احتراق  و سرعت پیستون‌ها نیازمند سوخت بسیار مرغوب‌تر و با اکتان بالاتر است.

در همه جای دنیا هم این موضوع وجود دارد. موتور توربو حساس‌تر از موتور تنفس طبیعی است و سوخت بهتری می‌طلبد.ما چون در ایران، بنزین سوپر نداریم و بنزین معمولی می‌زنیم در نتیجه بنزین معمولی قاتل موتور توربو است و این موضوع باعث عملکرد بد موتور می‌شود و به شدت روی موتور تاثیرگذار است؛ نه فقط روی طول عمر موتور تاثیر می‌گذارد بلکه راندمان آن را نیز پایین می‌آورد؛  برای همین توصیه اکید بر این است که بنزین سوپر زده شود. از سوی دیگر، بعضی اطلاعات کافی ندارند و بنزین سوپر مصرف نمی‌کنند و دیگرانی هم که اطلاعات کافی دارند؛ بنزین سوپر پیدا نمی‌کنند. در ایران مدت‌هاست بنزین سوپر نداریم. کلا تولید و واردات بنزین سوپر نداریم. پس اتفاقی که می‌افتد این است که در طولانی‌مدت کاملا عمر موتور توروبو پایین می‌آید. یعنی اگر قرار است یک موتور 5 تا 10 سال کار کند، گاهی عمرش به زیر سه سال می‌رسد. این موضوع باعث شده ماشین‌های موتور توربو در ایران این نقص عمده را پیدا کنند که به دلیل فقدان سوخت، راندمان موتور توربو پایین می‌آید.»

اکتان زدن صورت مسئله را پاک می‌کند
به‌طور کل برای بیشتر خودروهای موجود در ایران، استفاده از مکمل‌ها که این روزها قیمت‌های گزافی هم پیدا کرده‌اند، جز هدر دادن پول، تاثیر خاصی نخواهد داشت چرا‌که درصد زیادی از خودروهای ما دارای نسبت تراکم بالایی نیستند و استفاده از بنزین معمولی‌ یا نهایتا سوپر، برای آنها کفایت می‌کند. بارها شده تجربه این موضوع را داشته‌اید که موقع بنزین‌ زدن، فرد جایگاه‌دار به شما پیشنهاد ریختن اکتان و مکمل را می‌دهد. یک کارشناس این حوزه البته می‌گوید 99 درصد اکتان‌ها تقلبی هستند که ضرر بیشتر برای ماشین‌ها دارند. به هرحال خودروهایی که دارای نسبت تراکم بالا‌، سیستم پاشش مستقیم سوخت (gdi) یا مجهز به توربو‌شارژ هستند‌، به شدت به اکتان سوخت مصرفی حساس‌اند و در زمان‌هایی که توزیع بنزین سوپر در کشور دچار اختلال می‌شود، به شکل فزاینده‌ای تعداد خرابی‌های موتوری این خودروها افزایش می‌یابد و مشاهده خودروهای توربو‌شارژ با پیستون شکسته، اصلا چیز عجیبی نیست.

متاسفانه بنزین معمولی عرضه شده در جایگاه‌های سوخت کشور سازگاری مناسبی با بسیاری از خودروهای وارداتی و مونتاژ داخل ندارد و می‌تواند در بلند‌مدت صدمات شدیدی به موتور این محصولات وارد کند. در ایران دو نوع بنزین به‌ صورت معمولی و سوپر عرضه می‌شود. بنزین معمولی دارای اکتان ۸۷ و بنزین سوپر دارای اکتان ۹۵ هست که متاسفانه چند ماهی می‌شود این بنزین نیز نایاب شده است. ارسلان سلیمانیان درباره استفاده از اکتان در نبود بنزین سوپر نیز می‌گوید: « اکتان زدن باید به طور مرتب باشد. اما به هرحال زدن اکتان هم جای بنزین سوپر را نمی‌گیرد. اگر قرار است اکتان بزنند ‌باعث شست‌وشوی موتور و بالا رفتن عملکرد می‌شود. اما فقط صورت مسئله پاک می‌شود.» به هرحال ریختن اکتان بوستر هم باید دقت و میزان حجم لازم رعایت شود.
  
کدام خودروهای توربو را در ایران داریم؟
اکثر خودروهای مونتاژی و چینی بازار موتور توربو دارند. از تولیدات داخل هم دنا و سورن و این اواخر شاهین به این موتور مجهز شده است. این ماجرا هم مانند دیگر معضلات صنعت خودرو حل نشده باقی مانده است. یادمان نرود دستورالعمل این بود خودروسازان باید مطابق با استاندارد آلایندگی یورو ۶ تولید کنند. اگر قرار است استاندارد مذکور این باشد باید تمهیدات آن که فراهم کردن بنزین سوپر است نیز مهیا شود.