اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

آنچه ایران و امریکا نیاز دارند، فعال کردن میز عمان است

مهدی بیک‌اوغلی| امروز رییس‌جمهور، برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل راهی نیویورک می‌شود تا مهم‌ترین قطعه از پازل دیپلماسی دولت چهاردهم با سفر به ینگه دنیا شکل گیرد. پزشکیان در این سفر علاوه بر شرکت و سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل، در نشست سران میثاق آینده نیز سخنرانی خواهد کرد. همچنین دیدارهایی با تعدادی از سران کشورهای شرکت‌کننده در هفتاد و نهمین نشست مجمع عمومی خواهد داشت. رییس‌جمهور نشست‌هایی نیز با گروه‌ها و افراد مرجع سیاسی، اجتماعی، مذهبی و رسانه‌ای در امریکا خواهد داشت و ضمن تشریح مواضع کشورمان، به سوالات آنان پاسخ خواهد داد. با توجه به رویکرد آوانگارد پزشکیان در مواجهه با رخدادهای گوناگون، تحلیلگران، سفر پزشکیان به نیویورک را سفری متفاوت با روسای جمهور قبلی پیش‌بینی می‌کنند. مهم‌ترین پلن در دستور کار رییس‌جمهور در سفر به نیویورک، ارسال پیام تنش‌زدایی ایران به فضای بین‌المللی است. رویکردی که بدون تردید نتانیاهو و تندروهای اسراییلی را در موضع ضعف قرار داده و فضا را به نفع رویکردهای ضد خشونت در منطقه تغییر خواهد داد. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، تحلیلگر مسائل سیاسی و نماینده اسبق مجلس در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره ابعاد پنهان سفر رییس‌جمهور به نیویورک صحبت کرده و با تاکید بر این واقعیت که یکی از دلایل اصلی رای مردم به پزشکیان وعده‌های او، وعده تنش‌زدایی و بهبود رابطه با جهانیان بود از او می‌خواهد که ایده تنش‌زدایی را از سفر به نیویورک آغاز کند. این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در عین حال معتقد است که ایران و امریکا باید گفت‌وگوهای خود را نه در بستر رسانه‌ای و از طریق پیغام و پسغام، بلکه پشت درب‌های بسته و در مذاکرات عمان دنبال کنند. فلاحت‌پیشه معتقد است، هر اندازه دیدگاه‌های ایران و غرب (امریکا و اروپا) در خصوص تنش‌زدایی به هم نزدیک‌تر شود، نتانیاهو و رادیکال‌های اسراییلی، کمتر فرصت عرض اندام و جنایت خواهند داشت.

رییس‌جمهور امروز راهی نیویورک می‌شود تا در مجمع عمومی سران ملل متحد حاضر شود. این سفر را در چه مختصاتی از رویکرد دیپلماسی ایران می‌دانید؟

تجربه نشان داده است، سفرهای روسای جمهور ایران به نیویورک، کمتر مبتنی بر یک پلن ارتباطی و محتوایی قابل توجه صورت گرفته و اغلب این سفرها به صورت کلیشه‌ای بوده‌اند. نباید فراموش کرد که ما در عصر اطلاعات به سر می‌بریم و مقامات سیاسی در جهان از مواضع هم کاملا مطلع هستند. به صورت کلی در جهان امروز سخنرانی‌ها حاوی نکات جدیدی برای جهانیان نیست. باید بپذیریم ایران یکی از معدود کشورهای جهان است که با تنش‌های بسیاری مواجه است.برخی از این تنش‌ها اساسا ارتباطی با منافع ملی کشور هم نداشته و تحمیل شده‌اند. در طول 11ماه گذشته ایران در شرایط دشواری از منظر بین‌المللی قرار گرفته و نتانیاهو گام به گام تلاش می‌کند تنش‌ها را به ایران نزدیک‌تر سازد.در چنین شرایطی بسیار مهم است که رییس‌جمهور و تیم همراه ایشان با یک پنل و بسته تنش‌زدایی راهی نیویورک شوند. این بسته تنش‌زدایی یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که مردم در ایام انتخابات ریاست جمهوری به مسعود پزشکیان رای داده و او را در مواجهه با رقبا در راس هرم اجرایی کشور نشاندند.امیدواریم این سفر چیزی فراتر از سفر روسای جمهور سابق برای ایران داشته باشد.

اگر از شما می‌خواستند این پلن تنش‌زدایی را برای رییس‌جمهور طراحی کنید به چه مواردی تاکید داشتید؟

لازمه این پلن، گرفتن اختیار برای کاهش تنش‌هاست. ریشه بخش عمده‌ای از تنش‌های ایران به ابرتنش ایران با امریکا باز می‌گردد. مثلا شنیده می‌شود تلاش‌های بی‌فایده‌ای صورت می‌گیرد تا با برخی مقامات اروپایی دیدار انجام شود. تجربه خروج ترامپ از برجام نشان داد که اروپا در صورت مخالفت امریکا، جایگاهی در عرصه سیاسی دنیای امروز ندارد. اروپا پس از سال 97 و به‌رغم همه ادعاها نتوانست آب باریکه اینتکس را فعال کند تا ایران را به برجام دلخوش نگه دارد! در چنین شرایطی معتقدم تا زمانی که ایران و امریکا برنامه‌ای عملی برای پایان دادن به تنش‌های خود نداشته باشند، حضور هیات‌های نمایندگی ایران در نیویورک، دستاوردهای مورد نظر مسوولان و مردم را نخواهد داشت.

مسعود پزشکیان اتفاقا طی هفته گذشته در نخستین نشست مطبوعاتی خود اظهاراتی درباره مناسبات ارتباطی با امریکا داشتند که باعث به وجود آمدن انتقادات بسیاری از سوی طیف‌های رادیکال کشور شد. یکی از بخش‌های مهم این اظهارات، محتمل دانستن بحث گفت‌وگو و رابطه با امریکا بود. فکر نمی‌کنید این اظهارات نشان‌دهنده رویکرد تنش‌زدایی در تفکرات رییس دولت چهاردهم است؟

فکر می‌کنم، اظهارات اخیر رییس‌جمهور درباره رابطه محتمل با امریکا یا طرح بحث برادری، ذیل یک برنامه تنش‌زدایی نبود. اساسا شاید کاربردی هم نباشد. معتقدم آنچه ایران و امریکا نیاز دارند، فعال کردن میز عمان است. به حدی دیوار بی‌اعتمادی بین طرفین شکل گرفته که هر بحثی از سوی طرفین وقتی وارد بحث‌های رسانه‌ای و عمومی می‌شود، منتج به نتیجه نخواهد بود. اما واقعیت آن است که تنش‌هایی در منطقه در حال شکل‌گیری است که اگر ایران و امریکا مانع و خاکریزی در برابر آن ایجاد نکنند، ویرانی‌های بسیاری در منطقه شکل می‌گیرد.معتقدم در عرصه عمومی هیچ امکانی برای مذاکرات ایران و امریکا وجود ندارد و دو طرف باید پشت درهای بسته و دور از چشم‌های نامحرم با هم گفت‌وگو کنند.

چقدر مسائل منطقه‌ای در جریان سفر باید در دستور کار هیات ایرانی قرار داشته باشد؟

من در ایام انتخابات 30سخنرانی در 29شهر ایران انجام دادم، بدون اینکه اساسا به ستاد ایشان رفته باشم. بدون اینکه در جشن‌های بعدی ستاد ایشان شرکت کرده یا توقع پستی از ایشان داشته باشم. من پای وعده‌ها و دکترین ایشان ماندم و این گفتمان را بدل به سخنرانی کرده و برای ایشان رای گرفتم. ایشان 3وعده بنیادین داشتند؛ نخست حل مشکلات اقتصادی و معیشتی، دوم، تحقق حقوق اساسی ملت و اصلاحات آزادی، مدنی و... و سومین وعده که شاید مهم‌ترین وعده باشد، تنش‌زدایی با جهان است. به نظرم پزشکیان با ادبیات جبهه پایداری نمی‌تواند تنش‌زدایی کند. اصرار ایرانی‌ها به تنش با امریکا، به نفع اسراییل تمام شده است. تداوم تنش ایران با امریکا، تندروهای اسراییلی را تقویت کرده است. اسراییلی‌ها این بهانه‌ها را بزرگ می‌کنند و از طریق پروپاگاندا جلوی تنش‌زدایی را می‌گیرند. اسراییلی‌ها وحشتناک‌ترین جنایت‌ها را در سایه شکاف‌های منطقه‌ای انجام می‌دهند و از تبعات آن می‌گریزند.

ایران و امریکا چه دستور کار مشترکی می‌توانند در گفت‌وگوهای فیمابین دنبال کنند؟

ایران و امریکا در یک موضوع به هم نزدیک هستند. هر دو مخالف تنش هستند. در این موضوع حتی روسیه فاصله دور‌تری از ایران در مقایسه با امریکا دارد. امیدوارم آقای پزشکیان با دستور کار مشخص برای تنش‌زدایی راهی نیویورک شود. دیگر نباید رخدادهای سال‌های قبل رخ دهد و رییس‌جمهور ایران در پیچ وخم راهرو ها پنهان شود تا رییس‌جمهور امریکا را نبیند. این رویکردها باعث می‌شود تا اسراییلی‌ها جنایات منطقه‌ای خود را افزایش دهند، بدون اینکه مانعی جدی در برابر آنها وجود داشته باشد. رییس‌جمهور ایران با سر دادن ندای تنش‌زدایی، جهانیان را متوجه جنایات آینده صهیونیست ها کرده تا برای پایان دادن به تنش‌ها کمک کند.