آرمان ملی/متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

احسان انصاری| مهم ترین دغدغه های رئیس جمهور در نیویورک چیست؟ پزشکیان چگونه می تواند زمینه های آغاز دوباره مذاکرات و لغو تحریم ها را به وجود بیاورد؟آیا پزشکیان با هدف لغو تحریم ها به نیویورک سفر کرده است؟«آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات با فریدون مجلسی، تحلیل گر روابط بین الملل گفت وگو کرده است.
 
 مجلسی در این زمینه معتقد است:« این پزشکیان و دولتی که تشکیل داده نیست که باید در این زمینه تصمیم گیری کند و بلکه تصمیم گیری درباره آینده مذاکرات با حاکمیت است. حاکمیت در ایران نیز اگر گمان می کند با همین روشی که در پیش گرفته می تواند به نتیجه برسد همین راه را ادامه خواهد داد و در صورتی که متوجه شده این راه به نتیجه نخواهد رسید باید در رویکردی که در پیش گرفته تجدید نظر کند. ما در برخورد با تنش های منطقه ای و مساله فلسطین مطلوب است براساس آنچه در سازمان ملل تصمیم گیری شده عمل کنیم و تلاش کنیم در این راستا حقوق کشور فلسطین را استیفا کنیم.راه دیگری به جز این وجود ندارد و بلکه تنها راه حلی که وجود دارد جنگ و تنش های نظامی وسیاسی است که در سال های اخیر وجود داشته است». در ادامه ماحصل این گفت وگو را می خوانید.
 
*مهم ترین دغدغه های رئیس جمهور در سفر به نیویورک چیست و پزشکیان چگونه تلاش خواهد کرد در دیدار و گفت وگو با رهبران کشورهای جهان این دغدغه ها را مرتفع کند؟

مهم ترین دغدغه رئیس جمهور زمینه سازی برای آغاز مجدد مذاکرات و لغو تحریم ها خواهد بود. با این وجود من فکر نمی کنم آقای پزشکیان در سفر به نیویورک به این مهم دست پیدا کند.این در حالی است که رئیس جمهور در آستانه سفر به نیویورک دوباره درباره اسرائیل موضع گیری کردند و خواستار از بین رفتن اسرائیل شدند.واقعیت این است که کشورهای غربی برای تحقق اهداف ایران در زمینه لغو تحریم ها و مذاکرات تنها با همین مواضع ایران درباره اسرائیل مشکل دارند و کشورهای غربی علاقه ای به مذاکره و لغو تحریم ها با ایران از خود نشان نمی دهند. و ترجیح می دهند ایران همچنان در وضعیت تحریم و شرایط سخت اقتصادی قرار داشته باشد. کشورهای غربی همواره برخلاف مواضع ایران موضع گیری می کنند و همواره به دنبال بقای رژیم اسرائیل هستند.در واقع کشورهای غربی با سیاستی که ایران در مقابل اسرائیل در پیش گرفته در جنگ قرار دارند.آقای رئیس جمهور عنوان کردند که ایران در سازمان ملل متحد به دنبال صلح و امنیت است. این در حالی است که تنها در شرایطی می توان از صلح صحبت کرد که دلایل جنگ از بین نرود و یا تلاش نشود که زمینه های تنش کاهش پیدا کند.من فکر می کنم این موضوع ای است که جمهوری اسلامی باید درباره آن تصمیم گیری کند و آقای پزشکیان به تنهایی نمی تواند در این زمینه تصمیم گیرنده نهایی باشد.

*در چنین شرایطی پزشکیان نمی تواند در سازمان ملل شرایط آغاز مذاکرات را فراهم کند؟

آقای پزشکیان شخصأ انسان مومنی هستند و به شعار صلح طلبی پایبند هستند. به همین دلیل نیز فکر می کنند همه کشورهای جهان و به خصوص جهان اسلام پشت این شعار قرار دارد و با وحدت در این زمینه اقدام خواهد کرد.شاید ایشان هم مانند برخی در داخل کشور گمان می کند که همه کشورهای اسلامی مانند آنچه دلخواه ماست در مقابل اسرائیل متحد خواهند شد. این در حالی است که در واقعیت چنین چیزی وجود ندارد و اکثر کشورهای اسلامی خود را متعهد به اعتقاد جمهوری اسلامی درباره اسرائیل نمی داند. در شرایط کنونی مهم ترین،ثروتمندترین و قدرتمندترین کشور عربی یعنی عربستان راه توسعه و پیشرفت و قدرتمند شدن را در پیش گرفته و در این راه نیز هیچ جنگ و جنگ طلبی وجود ندارد.این کشور و بسیاری از کشورهای منطقه به این نتیجه رسیده اند که تنها از راه دوری از جنگ و جنگ طلبی است که می توانند در مسیر توسعه و پییشرفت قرار بگیرند.

*در چنین شرایطی پزشکیان درباره وعده لغو تحریم ها که به مردم داده بود چه رویکردی باید در پیش بگیرد؟

این پزشکیان و دولتی که تشکیل داده نیست که باید در این زمینه تصمیم گیری کند و بلکه تصمیم گیری درباره آینده مذاکرات با حاکمیت است. حاکمیت در ایران نیز اگر گمان می کند با همین روشی که در پیش گرفته می تواند به نتیجه برسد همین راه را ادامه خواهد داد و در صورتی که متوجه شده این راه به نتیجه نخواهد رسید باید در رویکردی که در پیش گرفته تجدید نظر کند. ما در برخورد با تنش های منطقه ای و مساله فلسطین مطلوب است براساس آنچه در سازمان ملل تصمیم گیری شده عمل کنیم و تلاش کنیم در این راستا حقوق کشور فلسطین را استیفا کنیم.راه دیگری به جز این وجود ندارد و بلکه تنها راه حلی که وجود دارد جنگ و تنش های نظامی وسیاسی است که در سال های اخیر وجود داشته است.آقای پزشکیان باید این شرایط را برای حاکمیت تشریح کند و توضیح بدهد که ما هر جا رفتیم اعم از کشورهای غربی و شرقی به دلیل سیاست هایی که ما در دهه های گذشته درعرصه بین المللی در پیش گرفته اند حاضر نیستند از تحریم ها دست بکشند. تحریم های فعلی نیز توسط آمریکا اعمال شده و همه کشورهای جهان از تحریم های آمریکا در مقابل ایران تبعیت می کنند.به همین دلیل نیز کشورهای جهان ایران را از نظر تبادلات اقتصادی و به خصوص بانکی تحت فشار قرار داده اند. در چنین شرایطی است که ایران ناچار است تحریم ها را دور بزند که این وضعیت نیز هزینه های زیادی برای کشور به همراه داشته است.ایران شاید بتواند از طریق صرافی ها تحریم ها را دور بزند اما در ابتدا باید برادری خود را نسبت به کشورهای دیگر ثابت کند تا کشورهای دیگر نیز این تحریم ها را اجرا نکنند. اثبات برادری نیز شامل عمل به قوانین و تعهدات بین المللی است.

*فکر می کنید پزشکیان از چنین توانایی و اختیاراتی برخوردار است که بتواند دیدگاه حاکمیت را درباره سیاست خارجی تغییر بدهد؟
 
اولین و مهم ترین کاری که پزشکیان در این زمینه می بایست انجام بدهد این است که در داخل کشور تغییر نگرش درباره تصمیم گیری به وجود بیاورد. تنها در چنین شرایطی است که می توان نسبت به گره گشایی از مذاکرات و لغو تحریم ها خوشبین بود.این نکته را نیز باید در نظر گرفت که نتیجه انتخابات آمریکا علی رغم اینکه در لغو تحریم های ایران تأثیری ندارد اما می تواند زمینه ساز به قدرت رسیدن ترامپ باشد که در زمانی که قدرت را در اختیار داشت بسیاری از معادلات بین المللی را به هم زد. ترامپ یکی از کسانی بود که نتانیاهو را به توسعه طلبی و جنگ ترغیب می کرد و ابزارهای لازم را در اختیار او قرار می داد. من بیش از دو سال پیش وقتی هنوز صحبت از کاندیدا شدن این افراد مطرح نشده بود، حدس زدم که در این دوره بایدن و ترامپ پیش می آیند و می دانستم که هیچ کدام موفق نخواهند شد. اتفاقاتی که تا کنون رخ داده بیشتر به زیان ترامپ بود. بایدن کار عاقلانه ای کرد و کنار کشید شرایط دموکرات ها که با باقی ماندن او در رقابت ها به خطر می افتاد امروز وضعیت بهتری دارد. این تحول بسیار مهمی بود. ترامپ در تبلیغات خود در حمایت از اسرائیل افراط می کند. مردم آمریکا از تعهداتی که اسرائیل برای آمریکا ایجاد کرده و هزینه هایی که ساخته دل خوشی ندارند و حمایت بی چون و چرای ترامپ در این رابطه به زیانش تمام می شود. سیاست های کلی آمریکا توسط منافع ملی آمریکا تعیین می شود. توسط سازمان های بزرگ اداری، تحقیقاتی، پژوهشی، علمی و… منافع شناسایی، مبانی مشخص و دولت مامور اجرای آن ها می شود. روسای جمهور و احزاب حدی برای تاثیر گذاری دارند؛ روی مالیات ها، بیمه ها گزینش قضات دیوان عالی کشور که از دور خارج می شوند و باید جایگزین هایی داشته باشند و روی حوادث فوری نظامی و طبیعی و… تاثیر دارند. کامالا هریس در سایر مسائل و موضوعات کلان ادامه دهنده راه روسای جمهور پیشین و البته دنباله رو جو بایدن خواهد بود. کارنامه بایدن نزد آمریکایی ها مثبت ارزیابی شده و ادامه دادن راه جو بایدن امری منفی به نظر نمی رسد.