شرق/ عبدالکریم حسین‌زاده، اولین نماینده تاریخ مجالس شورای اسلامی است که با حضورش در دولت مخالفت می‌شود
 
مجلس دوازدهم در شرایطی اخیرا شاهد چهارمین استعفای خود بود که برای اولین در تاریخ مجالس پس از انقلاب، نمایندگان با حضور یکی از خودشان در یکی از سمت‌های دولتی مخالفت کردند، آن هم در شرایطی که اگر قرار بر اجرای قانون بود، نظریه تفسیری شورای نگهبان استعفا از مجلس و موافقت نمایندگان با آن  برای حضور در مقام دولتی را لازم نمی‌داند.

«استعفا» اگرچه در آیین نامه داخلی مجلس و البته قانون اساسی برای نمایندگان مجلس به عنوان یک حق پیش بینی شده و اما همچنان واژه‌ای سنگین در راهروهای ساختمان هرمی شکل میدان بهارستان محسوب می‌شود به طوری که نمایندگان در ادوار اخیر پارلمان کمتر در اعتراض به وضعیت خود یا شرایط  حوزه‌های انتخابیه‌شان تن به استعفا می‌دهند مگر آنکه پای رفتن به پستی مهم در دولت‌ها در میان باشد. دولت مسعود پزشکیان تا اینجا از 2 نماینده مجلس، غلامرضا نوری قزلجه و احمد دنیامالی به عنوان وزیر استفاده کرده و با در نظر گیری شخص رئیس جمهوری، باید گفت که دولت چهاردهم تا اینجا 3 نماینده مستعفی از پارلمان در خود جای داده است.
 
عبدالکریم حسین‌زاده نفر چهارم این فهرست است با این تفاوت که او هنوز کار خود را شروع نکرده، آن هم نه به واسطه منع قانونی بلکه به واسطه احترامی که شخصا برای نمایندگان قائل است و ترجیح می‌دهد پس از حل و فصل کامل ماجرا به عنوان معاون توسعه مناطق محروم رئیس جمهوری مشغول فعالیت شود.

223 استعفا؛ 35 مستعفی

دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی هنوز به یکسالگی خود نرسیده ولی از لحاظ استعفا در میان دیگر ادوار پارلمان، حرف برای گفتن دارد. در مجموع در ادوار دوازده گانه مجالس پس از انقلاب اسلامی، 223 نماینده مجلس استعفای خود را تقدیم هیات رئیسه کرده‌اند که از این میان، فقط 34 مورد آن منجر به پذیرش استعفا از سوی مجلس یا خروج افراد مستعفی از پارلمان شده است. این آمار البته به استثناء وضعیت عبدالکریم حسین‌‌زاده لحاظ شده است.

او در حال حاضر مستعفی از مجلس به شمار می‌رود و دیگر امکان حضورش در قوه مقننه از دید قانون اساسی و تفسیر شورای نگهبان از آن وجود ندارد بنابراین باید گفت که تعداد افرادی که مستعفی از مجلس به شمار می‌روند به 35 عدد رسیده است.

مجالسی با بیشترین استعفا

ششمین دوره مجلس شورای اسلامی از حیث نمایندگانی که عطای پارلمان را به لقایش بخشیدند و فارغ از پذیرش یا عدم پذیرش، استعفای خود را تقدیم مجلس کردند، رکورددار است. در مجلس ششم مجموعا 124 نماینده مجلس استعفای خود را تقدیم هیات رئیسه قوه مقننه کردند که فقط با استعفای یک نفر از آنان موافقت شد؛ ناصر خالقی. او نماینده اصفهان در مجلس بود که در دولت دوم سید محمد خاتمی به عنوان وزیر کار معرفی شد.

123 نماینده دیگر در اعتراض به رد صلاحیت گسترده کاندیداهای هفتمین دوره مجلس توسط شورای نگهبان استعفای خود را تقدیم هیات رئیسه کردند و دست به تحصن زدند. هرچند که این اقدام هم نتیجه‌ای در پی نداشت. پس از مجلس اصلاح‎طلب ششم، مجلس اصولگرای نهم با 48 استعفا، در رتبه دوم قرار دارد.

این مجلس یکی از اولین مجالس تاریخ جمهوری اسلامی است که نمایندگان حوزه‌های انتخابیه  اصفهان و خوزستان به صورت دسته جمعی استعفا می‌دادند. در این مجلس هم اما خبری از به جریان افتادن استعفاها نبود و فقط استعفای کاظم جلالی به جریان افتاد و در نهایت هم مورد پذیرش قرار گرفت تا او به عنوان سفیر ایران در روسیه مشغول فعالیت شود.

بیشترین سهم پارلمان در دولت

با این حال اگر قرار بر پذیرش استعفاها باشد، مجلس اول رکورددار خواهد بود. در این مجلس مجموعا استعفای 12 نماینده مجلس مورد پذیرش قرار گرفت. جالب آنکه از این میان، 7 نفر از نمایندگان با خداحافظی از مجلس به فعالیت در دولت مشغول شدند. البته از این فهرست 7 نفره، 2 نفر با دولت دوم و 5 نفر با دولت سوم همکاری کردند.
 
در میان دولت‌ها هم، دولت‌های نهم و دهم تحت مدیریت محمود احمدی‌نژاد مجموعا با استفاده از 5 نماینده مجلس، 4 نماینده در دولت نهم و یک نماینده در دولت دهم، رکورددار است هرچند که با حضور عبدالکریم حسین‌زاده در دولت چهاردهم و با احتساب شخص مسعود پزشکیان، این دولت به رکورد دولت نهم رسیده و تا اینجا 4 نماینده سابق مجلس را در خود جای داده است.

مجالس بدون استعفا

مجالس دوم و چهارم تنها مجالس تاریخ جمهوری اسلامی به شمار می‌روند که در آن هیچ نماینده‌ای اقدام به استعفا از پارلمان نکرده است. مجلس دوم حد فاصل سال‌های 63 تا 67 مشغول فعالیت بود.

مجلس چهارم هم حد فاصل 7 خرداد 71 تا 6 خرداد 75 مشغول فعالیت بود، تنها مجلس تاریخ جمهوری اسلامی است که شاهد هیچ استعفایی از سوی نمایندگانش نبوده است. ریاست این دوره از مجلس برعهده علی اکبر ناطق نوری.

در جدول زیر اسامی کامل نمایندگان مستعفی ادوار مجلس به علاوه دلایل این موضوع در کنار نتیجه اقدامشان جمع بندی شده است هرچند که باتوجه به گذشت سالیان بسیار از ادوار پارلمان، امکان خطا در آن وجود دارد.

اول
سرگون بیت اوشانا احمد سلامتیان احمد غضنفرپور محمدمهدی کرمی  علی گلزاده غفوری
همگی به دلیل غیبت بیش از ۱۰۰ ساعت در جلسات مجلس مستعفی شناخته شدند
 پذیرفته شد

عبدالمجید معادیخواه
معرفی به عنوان وزیر ارشاد
پذیرفته شد

سید علی‌اکبر پرورش
معرفی به عنوان وزیر آموزش و پرورش
پذیرفته شد

حسن غفوری‌فرد
معرفی به عنوان وزیر نیرو
پذیرفته شد

حبیب الله عسگراولادی
معرفی به عنوان وزیر بازرگانی
پذیرفته شد

سید محمد غرضی
معرفی به عنوان وزیر نفت
پذیرفته شد

علی اکبر ناطق نوری
معرفی به عنوان وزیر کشور
پذیرفته شد

احمد توکلی
معرفی به عنوان وزیر کار
پذیرفته شد

دوم
موردی نبود

سوم
عبدالمجید شرع پسند
نبود زمینه و عدم امنیت وامکان برای انجام وظایف قانونی نمایندگی
نگرانی شدید از آینده سیاسی کشور به علت برخی تغییرات قانون اساسی و حضور تشریفاتی و سطحی مردم
نداشتن پاسخ مناسب و منطقی برای گرانی و تورم و تبعیض‌های ناروا
پرهیز و تعلل مسؤولان از جهت گیری قاطع و جدی در برابر تکاثر و انباشت سرمایه‌های کلان بادآورده
بدون مخالفت پذیرفته شد

سیدمحسن نوربخش
معرفی به عنوان وزیر اقتصاد
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

حسین کمالی
معرفی به عنوان وزیر کار
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

حسین محلوجی
معرفی به عنوان وزیر معادن و فلزات
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

چهارم
موردی نبود

پنجم
مصطفی معین
معرفی به عنوان وزیر علوم
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

قربانعلی دری نجف آبادی
معرفی به عنوان وزیر اطلاعات
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

عبدالله نوری
معرفی به عنوان وزیر کشور
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

ششم
استعفای دسته جمعی ۱۲۳ نماینده
رد صلاحیت گسترده کاندیداهای اصلاح‌طلب هفتمین دوره انتخابات مجلس
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

ناصر خالقی
معرفی به عنوان وزیر کار
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

هفتم
سید احمد موسوی
انتصاب به عنوان معاون پارلمانی رئیس جمهوری
پذیرفته شد

محمد عباسی
معرفی به عنوان وزیر کار
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

منوچهر متکی
معرفی به عنوان وزیر امور خارجه
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

داوود دانش جعفری
معرفی به عنوان وزیر اقتصاد
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

عبدالرضا مصری
معرفی به عنوان وزیر رفاه و تامین اجتماعی
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

هشتم
حمیدرضا حاجی بابایی
معرفی به عنوان وزیر آموزش و پرورش
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

روح الله حسینیان
گلایه به عدم توجه هیات رئیسه مجلس به طیف اصولگرا
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

محمدرضا تابش
فیلتر شدن سایت پارلمان نیوز، ارگان رسانه ای اقلیت مجلس
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

محمدرضا میرتاج الدینی
انتصاب به عنوان معاون پارلمانی ریاست جمهوری
پذیرفته شد

حسینعلی شهریاری و دیگر نمایندگان سیستان و بلوچستان
در انتقاد از حادثه تروریستی مسجد جامع زاهدان
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

نمایندگان چهار محال و بختیاری
مشکلات حوزه انتخابیه
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

علی مطهری
اعتراض به ممانعت هیات رئیسه مجلس از به جریان افتادن طرح سوال از رئیس جمهوری
مورد مخالفت نمایندگان قرار گرفت

نهم
همه نمایندگان خوزستان
عدم توجه به بودجه ریزگردها در لایحه دولت
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

9 نماینده لرستان و فارس
مشکلاتی در حوزه انتخابیه و اعتبارات استانی
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

مهدی کوچک زاده
امحای مقادیر زیادی سیب زمینی
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

مهدی سنایی
انتصاب به عنوان سفیر ایران در روسیه
پذیرفته شد

نمایندگان استان اصفهان
مشکلات و بحران آب و کشاورزی
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

دهم
۱۹ نفر از نمایندگان استان اصفهان
اعتراض به مشکلات آب اصفهان
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

محمد جواد فتحی
عدم توانایی کافی برای دفاع از حقوق موکلانش
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

محمد قسیم عثمانی
رویه علی لاریجانی و تصمیم‌گیری از بیرون برای پارلمان
به جریان نیفتاد و بدون طرح در صحن مجلس بی‌نتیجه ماند

کاظم جلالی
انتصاب به عنوان سفیر ایران در روسیه
پذیرفته شد

یازدهم
الیاس نادران
اعتراض به نحوه اداره مجلس توسط هیات رئیسه
در جلسه غیر علنی مورد بحث قرار گرفت و با مخالفت نمایندگان مواجه شد

محمد جواد ساداتی نژاد
معرفی به عنوان وزیر کشاورزی
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

احسان خاندوزی
معرفی به عنوان وزیر اقتصاد و دارایی
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

دوازدهم
عبدالکریم حسین‌زاده
انتصاب به عنوان معاون رئیس جمهوری
مورد مخالفت نمایندگان قرار گرفت
 
مسعود پزشکیان
انتخاب به عنوان رئیس جمهوری ایران
رای مردم و ادای سوگند در مجلس به منزله استعفا از پارلمان درنظر گرفته شد.

غلامرضا نوری قزلجه
معرفی به عنوان وزیر جهاد کشاورزی
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.

احمد دنیا مالی
معرفی به عنوان وزیر ورزش و جوانان
با رای اعتماد مجلس به عنوان وزیر، در حکم مستعفی از پارلمان معرفی شد.