هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

رحمان قهرمان پور تحلیلگر مسائل بین الملل به سه سوال زیر پاسخ داده است:

به تصور شما نتیجه انتخابات آمریکا چه تاثیری بر ایران خواهد داشت؟

 بدون شک انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا نتایج منفی بیشتری نسبت به انتخاب کامالا هریس برای ایران در بر خواهد داشت.  معنای حرف من این نیست که کامالا هریس برای ایران خوب است، بلکه معنایش این است که انتخاب هریس بدی کمتر و آسیب کمتری برای جمهوری اسلامی ایران دارد.

در شرایط فعلی انتظار نمی‌رود که انتخاب کامالا هریس به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا منجر به یک توافق بزرگ یا حل اساسی تمامی مشکلات میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا شود، ولی تبعات منفی انتخاب نامزد حزب دموکراتیک برای ما کمتر است.  در نقطه مقابل با شناختی که از ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ داشتیم و با توجه به این نکته که او از برجام خارج شد، به نظر می‌رسد که اگر او پیروز شود دوباره تهران شرایط سختی را در منطقه و در روابط با ایالات متحده آمریکا خواهد داشت.

مقام‌های ایران گفته‌اند که اهمیتی به این نمی‌دهند که چه کسی در انتخابات آمریکا برنده شود و سیاست‌های عملی واشنگتن برای‌شان مهم است. آیا می‌توان پذیرفت که ایران گزینه مطلوبی در انتخابات پیش‌رو ندارد؟

 اظهارات رسمی با اظهارات غیررسمی و باورهای قلبی تفاوت دارد.  به نظر من این موضع مقام‌ها در سطح رسمی و برای بیان رویکرد مقام‌های ارشد نظام بیان می‌شود تا نشان دهند که تفاوت معناداری میان دو نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا وجود ندارد. تقریباً موضع مشابهی از سوی دولت جمهوری خلق چین هم بیان می‌شود.  اما براساس تحلیل شرایط می‌توان دریافت که تفاوت وجود دارد  اما مسئله‌ای که اینجا اهمیت پیدا می‌کند کمیت و اندازه تفاوت این دو نامزد در رویکردشان نسبت به ایران است. 

ممکن است از نگاه فردی که در وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نشسته‌است، تفاوت معناداری میان این دو نباشد اما اگر معیار متفاوتی برای مقایسه انتخاب کنیم، ممکن است تفاوت‌هایی در ریاست‌جمهوری احتمالی هر یک از این دو نامزد ببینیم.  انتخاب کامالا هریس باعث معجزه در روابط ایران و آمریکا نخواهد شد. اگر با این معیار به این دو نامزد نگاه کنیم که «آیا انتخاب یکی از آنها باعث بهبود روابط ایران و آمریکا می‌شود؟»

جواب من این است که نه! انتخاب هیچ‌یک از این دو سیاستمدار باعث بهبود روابط ایران و آمریکا نمی‌شود.  اما اگر معیار متفاوتی داشته‌باشیم و بپرسیم که «انتخاب کدام‌یک از این دو نامزد آسیب کمتری به منافع ایران وارد می‌کند؟» آنگاه پاسخ متفاوت است. اگر با متر و معیار آسیب کمتر به این انتخابات نگاه کنیم، به نظرم کامالا هریس آسیب کمتری وارد می‌کند و حتماً میان دو نامزد از این لحاظ تفاوتی وجود دارد.

پیروزی احتمالی دونالد ترامپ تا چه اندازه می‌تواند برای ایران مشکل‌زا باشد و آیا فکر می‌کنید که سیاست‌های دونالد ترامپ در دوره احتمالی دوم ریاست‌جمهوری‌اش به اندازه دوره اول نسبت به ایران سختگیرانه خواهد بود؟

به نظر من دونالد ترامپ در صورت انتخاب به مقام ریاست‌جمهوری، رویکردی سختگیرانه‌ای در قبال ایران در پیش خواهد گرفت.  دونالد ترامپ اگر در انتخابات پیروز شود یک سیاستمدار زخم‌خورده از دموکرات‌ها است و تلاش خواهد کرد که بیش از گذشته خود را متمایز از آنها جلوه دهد.

نکته دیگر این است که دونالد ترامپ ۲۰۲۴، سیاستمداری باتجربه‌تر از دونالد ترامپ ۲۰۱۶ است و در عین حال باورها و افکار او تغییر چندانی نکرده‌است. باید وضعیتی که دونالد ترامپ در آن ممکن است به ریاست‌جمهوری برسد را هم در نظر گرفت.

او در شرایطی در آستانه انتخاب به‌عنوان رئیس‌جمهوری قرار می‌گیرد که دموکرات‌ها علیه او بسیج شده‌اند، چندین پرونده قضایی علیه او تشکیل شده‌است و بسیاری از کشورهای جهان و متحدان آمریکا منتقد او هستند. در چنین شرایطی دونالد ترامپ بیش از پیش تصور می‌کند که یک نابغه است و بیشتر از دوره قبل به حقانیت خودش ایمان خواهد آورد.

در چنین وضعیتی او به ریسک‌هایی دست خواهد زد که حتی دوره قبل هم به آنها دست نزده‌ است. رؤسای‌جمهور آمریکا در دور دوم به این دلیل که نخست به دنبال بر جا گذاشتن میراثی بزرگ و ماندگار از خود هستند و دوم اینکه نگران شرکت مجدد در انتخابات نیستند و نیازی به آرای عمومی ندارند، ریسک‌پذیری بیشتری دارند.