هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

دیدار با بزرگان و عکس یادگاری گرفتن اگرچه نیک است اما گره‌ای از فرهنگ ما باز نخواهد کرد. فرهنگ و هنر این روزهای ما چیزی بیشتر از وفاق می‌خواهد.
 
 علی ورامینی| آیکونیک‌ترین چهره وفاق در کابینه پزشکیان سیدعباس صالحی است. صالحی چنان‌که دیروز هم در نشست خبری‌اش گفت، سودای وزارت نداشت. شاید یکی از معدود مسئولانی باشد که در همه این سال‌ها «حقیقتاً» به اصرار و به حکم وظیفه مسئولیت قبول کرد. شمایل آرام او انگار که با همه در صلح و وفاق است. سر جنگ با هیچ جریانی ندارد. بازتاب این اهل صلح و آشتی بودن او را در جواب‌هایش به خبرنگاران در کنفرانس خبری دیروز می‌توانید ببینید.

هم وجود لیست هنرمندان ممنوع از کار را می‌پذیرد، هم می‌گوید که همین تعداد اندک هم نباید در لیست سیاه باشند و هم اینکه در جواب خبرنگار وابسته نهاد نظامی با آرامش می‌گوید که « سعی می‌کنیم از حاشیه‌سازی پرهیز کنیم.» این طمأنیه و آرامش گفتار و رفتار صالحی جدید نیست. تجربه دوران وزارت پیشین‌اش نشان داد که بدون درگیر این و آن شدن، کارهایش را پیش می‌برد.

پرسش اساسی اما این است که این طمأنینه و آشتی با «همه» می‌تواند در دور جدید او را موفق کند؟ با این رویکرد او خواهد توانست میراث فرهنگی دولت سیزدهم را سامان دهد؟ میراثی که علاوه بر سوءمدیریت بی‌سابقه یک بزنگاه بسیار مهم هم به نام 1401 داشت. بزنگاهی که بسیاری از هنرمندان تاثیرگذار هنوز در آن زیست می‌کنند و نمی‌توانند بی عنایت به آن به زیست هنری خود ادامه دهند.

به نظر که کار خیلی سختی پیش روی دارد. وزارتخانه او همچون وزارت اقتصاد، و ارتباطات بیشتر از دیگر وزارتخانه‌ها در این  دوران در نظر و قضاوت‌اند. چراکه با پدیده‌هایی درگیرند که با زندگی روزمره مردم کاملاً پیوند دارد و مردم خیلی زود و آنی می‌توانند نتیجه اقدامات این وزارتخانه‌ها‌ را در زندگی خود ببینند.  وزارت فرهنگ در این میان بیشتر از بقیه پیچیدگی دارد. به‌سان ویترینی می‌ماند که اول از هر چیز نظر موافق و مخالف به آن می‌افتد.

از این بابت کافیست که وزارتخانه متبوع صالحی کمی خلاف نظر این یا آن کاری کند یا قدمی بردارد. همان لحظه با موج واکنش‌ها روبه‌رو خواهد شد. نمونه‌اش لایک یکی از معاون‌های او زیر پست مربوط به قبل خواننده‌ای زن که بزرگترین بحران برای آنان شد که با ذره‌بین دنبال چنین حاشیه‌ای‌اند تا مسائل اصلی به فراموشی سپرده شود.

 از این بابت پیچیده‌گی‌ها و سختی کاری که صالحی پیش رو دارد کاملاً قابل درک است. ولی اینجا بزنگاهی است که صالحی باید تصمیم بزرگی بگیرد. صالحی ازقضا نیاز دارد کمی از آشتی بودن با همه فاصله بگیرد. فرهنگ این روزها نیاز به تصمیات بن‌برافکنانه‌تری دارد؛ اگر واقعاً این دغدغه ذهنی وزیر و خیلی از دغدغه‌مندان فرهنگ کشور است که موسیقی کره‌ای را همه جوان‌ها و نوجوان‌ها مثل زبان مادری‌شان بلدند و از فرهنگ و هنر ایران مطلقاً چیزی نمی‌دانند.

تصمیم اساسی یعنی که صالحی اول از همه وزارتخانه را به سمتی ببرد که کمترین تصدی‌گری در حوزه فرهنگ را داشته باشد و کار را به دست اهلش بسپارد. مداخله سنتی دولت در حوزه فرهنگ این روزها دیگر عرض خود بردن و زحمت اهالی هنر داشتن است. کدام کتاب است که دیگر لنگ هزارتوی مجوز وزارت ارشاد بماند، به طرفه‌العینی هر نوشته‌ای سر از لبتاب و موبایل مخاطبانش سر در خواهد آورد.

بسیاری از سینماگران ایرانی که دیگر ترجیح می‌دهند که در ایران فیلم نسازند یا اگر هم می‌سازند خود را درگیر هزارتوی مجوز نمی‌کنند و کار خود را می‌کنند. تئاتر، موسیقی و تجسمی هم از این حال خارج نیستند. باتوجه به این وضعیت، صالحی و وزارتخانه‌اش باید فداکاری بزرگی کنند. شرایط جدید را فهم کنند، تصدی‌گری خود را کمتر و کمتر کنند و خود را حائل میان تفکرات تندرو و فرهنگ و هنری کنند که می‌تواند بدیلی برای موسیقی کره‌ای، سینمای هالیوودی و... ارائه دهد. بدیلی که هم دغدغه فرهنگ و هنر ایران را دارد و هم از دولت و کار دولتی پرهیز می‌کند.

به نظر جز این باشد، هر روز بیشتر فرهنگ و هنر ما در فرهنگ و هنر غالب استحاله خواهد شد. درحقیقت دیدار با بزرگان و عکس یادگاری گرفتن اگرچه نیک است اما گره‌ای از فرهنگ ما باز نخواهد کرد. فرهنگ و هنر این روزهای ما چیزی بیشتر از وفاق می‌خواهد.