مهران حبیبی رضایی استاد بیوشیمی دانشگاه تهران و رئیس دانشکده زیست شناسی دانشگاه تهران اظهار کرد: آلودگی هوا بویژه در شهرهای صنعتی و آلوده، حاوی ذرات معلق در ابعاد ۲.۵ و ۱۰ میکرومتری و کوچک‌تر با محتوای ترکیبات بسیار مضر و خطرناک است. این ذرات در نتیجه استشمام و ورود به بدن، منجر به زایش رادیکال‌های آزاد و بروز استرس اکسیداتیو و در نتیجه بروز التهاب‌های مزمن می‌شوند که نتیجه آن مقاومت به انسولین و ابتلا به بیماری‌های وابسته از جمله دیابت است.

وی افزود: بر اساس نتایج پژوهش انجام شده در دانشگاه تهران، ذرات معلق شهر تهران می‌توانند فرد را مستعد به ابتلا به انواع بیماری‌های وابسته به استرس‌های اکسیداتیو از جمله بیماری‌های قلبی عروقی و زوال عصبی کند. در این بین کودکان به دلیل ضعف در سیستم ایمنی و سرعت بیشتر تنفس یعنی ۳۰ الی ۶۰ بار در دقیقه، بیشتر از بزرگسالان با سرعت ۱۲ الی ۲۰ بار نفس در دقیقه، از آلودگی هوا متأثر می‌شوند و خطر ابتلای آنها در آینده به بیماری‌های مقاومت به انسولین و وابسته به استرس‌های اکسیداتیو به مراتب بیشتر است.

حبیبی رضایی ادامه داد: آمارها نشان می‌دهند که شیوع دیابت در شهرهای آلوده تقریباً دو برابر روستاها است. این تفاوت به دلیل وجود آلاینده‌های زیاد در هوای شهرها است. البته در برخی روستاها، استفاده بی‌رویه و قرار گرفتن در معرض سموم شیمیایی می‌تواند منجر با افزایش آمار مبتلایان به دیابت شود. از این‌رو اصلاح سبک زندگی و بهره‌مندی از تغذیه سالم و سرشار از مواد آنتی اکسیدان می‌تواند تا حد زیادی از اثرات سوء زندگی در شهرهای آلوده بکاهد.

وی افزود: آلودگی هوا به تنهایی عامل دیابت نیست، اما یکی از عوامل محیطی مهم است که می‌تواند در کنار سایر عوامل مانند ژنتیک، تغذیه و استرس، خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد. به‌عبارت دیگر، آلودگی هوا زمینه‌ساز بیماری است و در افراد مستعد می‌تواند نقش بسیار پررنگی در ابتلا به بیماری‌های التهابی ایفا کند.

توصیه‌ها برای کاهش تأثیر آلودگی هوا در ابتلا به دیابت

رئیس اتحادیه انجمن‌های علوم زیستی ایران ادامه داد: در جهت مقابله با آلودگی هوا و تأمین سلامت جامعه، استفاده از انرژی‌های پاک و کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی در قالب برنامه‌های میان مدت و بلندمدت و تاسی از مؤلفه‌های اقتصاد زیستی، یک رویکرد جهانی پذیرفته شده است. به علاوه بهبود کیفیت خودروها و ساماندهی حمل‌ونقل عمومی در کنار افزایش آگاهی عمومی درباره اثرات آلودگی هوا بر سلامت، می‌تواند در کوتاه مدت از اثرات درازمدت و مضر آلاینده‌های شهری و صنعتی بکاهد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: مردم باید بدانند که آلودگی هوا فقط مشکل محیط زیستی نیست، بلکه تهدیدی جدی برای سلامت نسل کنونی و نسل‌های بعد است. شایسته است با اصلاح سبک زندگی و آگاهی بیشتر درباره تأثیرات آلودگی از یک سو و تدوین سیاست‌های دانش محور در زمینه کاهش آلاینده‌ای شهری از جمله توجه بیشتر به تجربیات جوامع موفق در کاهش آلاینده‌های محیطی از سوی مسئولان، از افزایش ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت و بیماری‌های وابسته پیشگیری شود.