محمد ابراهیم‌زاده‌ اردکانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد ضمن بیان این که شپش سر یکی از بیماری‌های شایع است، تصریح کرد: این بیماری در گروه‌های سنی مهدکودک و دبستان شیوع بیشتری دارد و میزان آن در دختران تقریباً ۱۰ برابر بیشتر از پسران است.

وی با اشاره به این که تراکم بالای جمعیت، ازدحام در محیط‌های آموزشی و رعایت نکردن نکات بهداشتی از عوامل مؤثر در گسترش شپش محسوب می‌شوند، گفت: معمولاً در فصول سرد سال، به‌ ویژه هنگام بازگشایی مدارس، این بیماری افزایش می‌یابد.

ابراهیم‌زاده‌ ضمن بیان این که استفاده از لباس‌ها و روسری‌هایی که احتمال آلودگی دارند، می‌تواند به شیوع بیشتر شپش کمک کند، خاطرنشان کرد: این بیماری هم در مناطق شهری و هم در مناطق روستایی دیده می‌شود و تفاوت چندانی در میزان شیوع آن میان این دو منطقه وجود ندارد.

این متخصص پوست ضمن تاکید بر این که راه اصلی انتقال شپش از طریق تماس‌های طولانی و نزدیک میان افراد است، افزود: محیط‌هایی مانند مهدکودک‌ها، دبستان‌ها و حتی بین خانواده‌ها از جمله مکان‌هایی هستند که امکان انتقال بیماری در آن‌ها بالا است.

وی با بیان این که در یک خانواده، تماس‌های نزدیک میان خواهر، مادر و دیگر اعضای خانواده می‌تواند موجب گسترش آلودگی شود، عنوان کرد: برای انتقال این بیماری، معمولاً نیاز به تماس‌های طولانی‌مدت است و تماس‌های کوتاه، در حد چند دقیقه، موجب انتقال آن نمی‌شود.

ابراهیم‌زاده‌ اردکانی ضمن اشاره به این که روش‌های غیرمستقیم نیز در انتقال شپش مؤثر هستند، تصریح کرد: استفاده مشترک از شانه، برس، کلاه، روسری، لباس و حتی وسایل شخصی مانند حوله و ملحفه، می‌تواند باعث انتقال این بیماری شود.

این متخصص پوست افزود: در مکان‌هایی مانند مدارس و مهدکودک‌ها، جایی که لباس‌ها روی‌هم قرار می‌گیرند یا دانش‌آموزان وسایل یکدیگر را استفاده می‌کنند، احتمال انتقال شپش افزایش می‌یابد.

وی با اشاره به این که شپش سر معمولاً باعث خارش شدید در ناحیه سر می‌شود که گاهی ممکن است به گردن و حتی شانه‌ها نیز گسترش یابد، گفت: در برخی موارد، فرد آلوده هیچ‌گونه خارش یا علامت خاصی ندارد، اما همچنان می‌تواند ناقل بیماری باشد.

ابراهیم‌زاده‌ اردکانی با اشاره به این که بهترین روش برای تشخیص شپش، معاینه دقیق سر فرد آلوده و بررسی سایر افرادی است که با او تماس داشته‌اند، گفت: در یک کلاس درس، اگر یک دانش‌آموز مبتلا باشد، باید تمامی دانش‌آموزان آن کلاس معاینه شوند.

وی با بیان این که مهم‌ترین روش تشخیصی، مشاهده شپش زنده یا رشک (تخم شپش) است که معمولاً به ساقه مو چسبیده و محکم به آن متصل است، گفت: شپش سر می‌تواند با برخی حساسیت‌ها و بیماری‌های پوستی اشتباه گرفته شود، اما اگر فردی که پیش‌ از این هیچ بیماری پوستی نداشته و در یک تا دو هفته اخیر دچار خارش سر شده باشد، شپش یکی از تشخیص‌های اصلی خواهد بود.

این متخصص ضمن بیان این که برای پیشگیری از انتقال این بیماری، شناخت دقیق آن و شناسایی افراد مبتلا اهمیت زیادی دارد، گفت: در صورتی که فرد مبتلا به‌ درستی درمان شود، از انتقال بیماری به سایر افراد جلوگیری خواهد شد و به همین دلیل، توصیه می‌شود که در مدارس، مهدکودک‌ها و سایر مراکز آموزشی، مربیان و مراقبان بهداشت به‌صورت مستمر، هفته‌ای یک‌بار یا هر دو هفته یک ‌بار، کودکان را معاینه کنند.

ابراهیم‌زاده‌ اردکانی با اشاره به این که در صورت مشاهده موارد آلوده یا حتی موارد مشکوک، این افراد باید به متخصصین مربوطه ارجاع داده شوند تا درمان مناسب برای آن‌ها انجام شود، گفت: بهترین راه پیشگیری از ابتلا به شپش، درمان به ‌موقع افراد آلوده است.

وی با تاکید بر این که درمان شپش باید تحت نظر متخصص انجام شود، اظهار کرد: رایج‌ترین روش درمان، استفاده از شامپوهای مخصوص مانند «پرمترین» است که این شامپو باید روی موی خشک استفاده شده و پس از مدتی شسته شود.

این متخصص پوست ضمن اشاره به این که در برخی موارد، شپش‌ها نسبت به این شامپوها مقاوم می‌شوند و نیاز به تغییر روش درمانی یا استفاده از داروهای خوراکی وجود دارد، خاطرنشان کرد: استفاده از سرکه نیز می‌تواند در از بین بردن رشک مؤثر باشد.

وی با بیان این که سرکه باید روی مو ریخته شده و پس از مدتی شسته شود، گفت: شانه زدن موها در حمام نیز می‌تواند به جدا شدن رشک‌ها کمک کند.

ابراهیم‌زاده‌ اردکانی با بیان این که بر اساس آمار موجود، میزان آلودگی به شپش در مدارس و مهدکودک‌های شهر یزد حدود دو درصد است، عنوان کرد: البته این آمار در سال‌های مختلف متفاوت بوده و در برخی دوره‌ها تا ۱۰ درصد نیز افزایش یافته است و آمار کشوری نیز تقریباً در همین محدوده قرار دارد، اما میزان شیوع آن در استان‌های مختلف متفاوت است.

این متخصص پوست با اشاره به این که شپش سر در تمامی شهرها وجود دارد و مختص منطقه خاصی نیست، تصریح کرد: در سال‌های اخیر، خوشبختانه روند شیوع این بیماری ثابت بوده و افزایش یا کاهش چشمگیری مشاهده نشده است.

وی ضمن بیان این که برنامه‌های غربالگری که در مدارس اجرا می‌شود، نقش مهمی در شناسایی افراد آلوده و جلوگیری از گسترش بیماری دارد، اظهار کرد: اگر فرد آلوده زودتر شناسایی شده و تحت درمان مناسب قرار گیرد، از ابتلای سایر افراد جلوگیری می‌شود.

ابراهیم‌زاده‌ اردکانی خاطرنشان کرد: توصیه می‌شود که مدارس به‌ صورت منظم، هفتگی یا دو هفته یک‌ بار، برنامه غربالگری و شناسایی افراد مبتلا را اجرا کنند تا از گسترش بیماری در بین دانش‌آموزان جلوگیری شود.

این متخصص پوست عنوان کرد: در صورتی که یکی از اعضای یک خانواده به شپش مبتلا شود، سایر اعضای خانواده باید معاینه شوند و در صورت ابتلا، درمان برای آن‌ها نیز انجام شود.

وی با اشاره به این که شپش سر یک بیماری شایع است که در تمامی جوامع دیده می‌شود، اظهار کرد: بسیاری از خانواده‌ها از ابتلا به این بیماری ترس دارند و حتی ممکن است آن را یک انگ اجتماعی بدانند، درحالی‌که این تصور صحیح نیست.

ابراهیم‌زاده‌ اردکانی در پایان ضمن تاکید بر این که شپش سر با رعایت بهداشت فردی و درمان مناسب به‌راحتی کنترل می‌شود، گفت: امیدواریم با آگاهی‌بخشی، غربالگری منظم و رعایت اصول بهداشتی، این بیماری را کنترل کرده و از گسترش آن جلوگیری کنیم.