فارس/ گِل‌مالی و گِل‌اندود کردن خانه در روستاهای مازندران رسم دیرینه و سنتی کهن مازندرانی‌ها در آستانه سال نو و عید نوروز است که از پیشینیان به‌یادگارمانده و همچنان در روستاهایی که خانه‌های گِلی روستایی و قدیمی دارند، انجام می‌شود.

عید باستانی در راه است و استان مازندران نیز همانند سایر استان‌های کشور با آداب و سنت‌هایی خاص به استقبال نوروز می‌رود که خانه‌تکانی و گِل‌مالی منازل یکی از سنت‌های مهم‌ مازندرانی‌ها در کنار نوروزخوانی و برنامه‌های چهارشنبه و آش آخرین چهارشنبه سال است.

خانه‌تکانی از رسوم کهن ایرانیان و سنت‌های پسندیده دین اسلام هم است که با تلاش دسته‌جمعی اهالی خانواده و در برخی از نواحی و روستاها با کمک اهالی روستا انجام می‌شود.

گِل‌مالی و گِل‌اندود کردن خانه در روستاهای مازندران رسم دیرینه و سنتی کهن مازندرانی‌ها در آستانه سال نو و عید نوروز است که از پیشینیان به‌یادگارمانده و همچنان در روستاهایی که خانه‌های گِلی روستایی و قدیمی دارند، انجام می‌شود.

در این سنت بعد از شستن فرش، پتو و وسایل قدیمی، ابتدا پشت‌بام را که معمولاً انبار آذوقه و صندوق‌خانه محسوب می‌شود با گِل رس و تفاله گاو گِل‌اندود کرده و سپس دیوار خانه را با گِل سفید که در بعضی جاها با کنارزدن خاک سطح زمین یافت می‌شود، سفید می‌کنند و تا حدود ارتفاع یک‌متری اتاق را با گِل قرمز رجه می‌گیرند و بر این باورند که هر بنایی که در حیاط خانه وجود دارد باید دمِ عیدی گِل‌مالی و تمیز شود.