آخرین خودرو/ در این مطلب آخرین خودرو با توجه به اهمیت موضوع خواب آلودگی حین رانندگی به راه های پیشگیری و رفع خواب آلودگی پرداخته ایم.
 
بدن انسان خستگی پذیر بوده و بعد ساعت هایی از بیدار ماندن و انجام فعالیت دچار ضعف در درک، واکنش و انجام فعالیت های روزمره می شود. البته همیشه خستگی به دلیل ساعت بیداری بالا نیست و در برخی مواقع نیز به دلایل گوناگونی همانند کسل کنندگی و یک ریتم بودن موقعیت، خستگی و خواب آلودگی سراغ بدن می آید و هوشیاری کاهش می یابد. اهمیت هوشیار بودن در رانندگی دو چندانی می شود زیرا زمان واکنش به موقعیت های مختلف در سرعت های متفاوت به طور میانگین ۱.۵ ثانیه بوده، اما در زمان خواب آلودگی زمان واکنش حتی به ۴ ثانیه نیز خواهد رسید. به گفته سردار حسینی: عدم توجه به جلو، عدم کنترل وسایل نقلیه و خستگی و خواب آلودگی عامل ۶۰ درصد از تصادفات در ایران بوده. خواب آلودگی در دنیا نیز یکی از اصلی ترین دلایل تصادفات می باشد به طوری که در ایالات متحده آمریکا، آمارهای بنیاد ملی خواب (National Sleep Foundation) و بنیاد AAA برای ایمنی ترافیک نشان می‌ دهد که خواب‌ آلودگی عامل حدود ۶ تا ۱۱ درصد از تصادفات گزارش‌ شده توسط پلیس و ۱۶ تا ۲۱ درصد از تصادفات مرگبار است. تخمین زده می‌ شود سالانه بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ تصادف به‌ طور مستقیم به خواب‌ آلودگی و خستگی رانندگان مربوط باشد، که از این میان، بیش از ۱٬۵۰۰ مورد منجر به مرگ و ده‌ ها هزار نفر دیگر دچار جراحت‌ های جدی می‌ شوند. در اروپا نیز شرایط مشابهی حاکم است. تحقیقات در کشورهایی مانند فرانسه، آلمان، هلند و اسپانیا نشان داده‌ اند که خواب‌ آلودگی عامل حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از تصادفات بزرگراهی است. اتحادیه اروپا با اجرای پروژه‌ هایی مثل SARTRE و HERMES به‌ دنبال بررسی عمیق‌ تر نقش خواب‌ آلودگی در تصادفات و توسعه فناوری‌ هایی برای هشدار به رانندگان خواب‌ آلود است. برخی از این فناوری‌ ها شامل سیستم‌ های تشخیص حرکات چشم، سیستم‌ های هشدار خروج از خط، و نظارت بر رفتار راننده هستند. در این مطلب آخرین خودرو با توجه به اهمیت موضوع خواب آلودگی حین رانندگی به راه های پیشگیری و رفع خواب آلودگی پرداخته ایم.

راه های پیشگیری از خواب آلودگی

داشتن خواب کافی شب قبل از سفر یکی از مهم ترین اصول برای پیشگیری از خواب آلودگی در حین رانندگی است. مغز برای حفظ تمرکز و واکنش سریع، به ۷ تا ۹ ساعت خواب عمیق و منظم نیاز دارد. خواب ناکافی نه تنها باعث کاهش دقت می شود، بلکه خطر تصادف را نیز چند برابر می کند، به ویژه در رانندگی های طولانی یا شبانه. یکی دیگر از عوامل مهم، پرهیز از رانندگی در بازه های زمانی ای است که بدن به طور طبیعی دچار افت هوشیاری می شود. این بازه ها معمولاً بین ساعت ۱ تا ۵ بامداد و ۲ تا ۴ بعد از ظهر هستند. بدن انسان در این ساعات تمایل بیشتری به خواب دارد و سطح تمرکز کاهش پیدا می کند. بنابراین انتخاب زمان مناسب برای سفر می تواند تأثیر زیادی در پیشگیری از خواب آلودگی داشته باشد.

رژیم غذایی قبل از سفر نیز نباید نادیده گرفته شود. خوردن غذاهای چرب (مثل کله پاچه)، سنگین یا پرکربوهیدرات درست قبل از رانندگی، می تواند باعث کاهش جریان خون به مغز و افزایش حس خواب آلودگی شود. بهتر است وعده ای سبک، کم چرب و سرشار از پروتئین و فیبر مصرف شود تا بدن در حالت تعادل و بیداری باقی بماند.

مصرف دارو، بسیاری از داروهایی که بدون نسخه یا با نسخه پزشک مصرف می شوند، ممکن است دارای اثرات خواب آور باشند. داروهایی مانند آنتی هیستامین ها، برخی مسکن ها یا داروهای ضد اضطراب می توانند هوشیاری را کاهش دهند. پیش از رانندگی باید درباره تأثیر داروها بر تمرکز و خواب آلودگی با پزشک مشورت شود.

برنامه ریزی برای توقف های منظم در طول مسیر نیز روشی موثر برای پیشگیری از خستگی و خواب آلودگی است. هر دو ساعت رانندگی مداوم می تواند باعث کاهش عملکرد مغز شود. توقف های کوتاه برای استراحت، نوشیدن آب یا قدم زدن، مغز را فعال نگه می دارد و از یکنواختی محیط می کاهد.

انجام حرکات کششی یا نرمشی پیش از آغاز سفر می تواند گردش خون را افزایش دهد و بدن را برای فعالیت آماده تر کند. این فعالیت ساده، انرژی ذهنی و فیزیکی را بالا می برد و باعث شروع سفری ایمن تر خواهد شد.

راه های پیشگیری از خواب آلودگی
اگر حین رانندگی احساس خواب آلودگی کردید و فردی به همراهی دارید که گواهینامه و توانایی رانندگی دارد، بهترین تصمیم، تحویل فرمان به اوست. ادامه مسیر با راننده ای هوشیار، منطقی ترین و ایمن ترین راه حل در چنین شرایطی است.

یک خواب کوتاه

در صورتی که حین رانندگی دچار خواب آلودگی شدید، نخستین و مهم ترین اقدام، توقف در یک محل امن و استراحت فوری است. پزشکان توصیه می کنند که در این مواقع، حتی یک خواب کوتاه ۱۵ تا ۲۰ دقیقه ای (که به آن Power Nap گفته می شود) می تواند سطح هوشیاری را به شکل محسوسی افزایش دهد. ادامه رانندگی در حالت خواب آلودگی، تصمیمی بسیار خطرناک است و احتمال بروز تصادف را بالا می برد.

نوشیدنی حاوی کافئین

نوشیدن نوشیدنی های حاوی کافئین مانند قهوه یا چای پررنگ نیز می تواند به طور موقت باعث افزایش بیداری شود. با این حال، تأثیر کافئین حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پس از مصرف آغاز می شود و نباید به عنوان جایگزین استراحت تلقی شود. این روش تنها به عنوان پشتیبان و تقویت موقت تمرکز قابل استفاده است.

هوای خنک

باز کردن پنجره ها یا استفاده از سیستم تهویه با هوای خنک، یکی دیگر از راه های کنترل موقت خواب آلودگی است. ورود هوای تازه باعث اکسیژن رسانی بهتر به مغز شده و احساس بیداری را تقویت می کند. هرچند این روش در بلند مدت پاسخگو نیست، اما می تواند تا رسیدن به محل مناسب برای توقف، اندکی زمان بخرد.

نرمش

در توقف های کوتاه، قدم زدن، حرکات کششی یا انجام فعالیت فیزیکی سبک، تأثیر قابل توجهی در بازیابی انرژی ذهنی دارند. فعالیت های بدنی باعث ترشح هورمون هایی می شوند که مغز را تحریک کرده و حالت رخوت و خواب آلودگی را کاهش می دهند.

صحبت با سرنشینان
صحبت با سرنشینان نیز می تواند توجه ذهن را به موضوعی فعال تر معطوف کند و از یکنواختی مسیر بکاهد. همچنین گوش دادن به موسیقی های ریتمیک و پرانرژی، تا حدی می تواند ذهن را درگیر نگه دارد. با این حال، این روش ها بیشتر نقش کمکی دارند و نمی توانند جایگزین استراحت واقعی شوند.

در نهایت توصیه می شود در کوچک ترین احساس خواب آلودگی در حین رانندگی، دست از رانندگی بردارید و جان و مال خود و دیگران را به خطر نیندازید. و این راهم به خاطر داشته باشید هیچ مقصدی ارزش به خطر انداخت زندگی خود و دیگران را ندارد.