دنیای اقتصاد/ رسی بازار خودروهای داخلی طی ماه ابتدایی سال نشان می‌دهد که بازدهی این بازار طی فروردین ماه منفی ۳.۶ درصد بوده است. به عبارت دیگر این دست از خودروها در مدت زمان مذکور به‌طور میانگین ۳۸.۴ میلیون تومان کاهش قیمت داشته‌‌اند.
 
برای رصد بازار خودرو قیمت ۱۶محصول پرتقاضای داخلی را از نخستین روز فعالیت بازار در سال جدید (۱۶ فروردین) تا روز گذشته زیر ذره‌‌بین قرار داده ایم. میانگین افت ۳.۶ درصدی این خودروها درحالی اتفاق افتاده که بهای دلار در بازار آزاد در همین مدت زمان از ۱۰۳ هزار و ۳۰۰ تومان به ۷۹ هزار و ۹۰۰ تومان رسیده و ۲۲.۶ درصد افت قیمت را ثبت کرده است. 

بنابراین بهای خودرو بسیار کمتر از تغییرات نرخ ارز دچار کاهش شده است که نشان می‌دهد بازار در فاز نزولی نمودار نرخ ارز نیز مانند فاز صعودی آن کمتر تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز قرار می‌گیرد. با وجود این بررسی‌‌های ما نشان می‌دهد که خودروهایی با بازه قیمتی بالاتر در موج جدید افت نرخ ارز، بیشتر دچار کاهش قیمت شده‌‌اند. در پنج سال گذشته، قیمت خودرو تابعی تام از نرخ ارز بود به ‌‌طوری‌‌ که هر زمان، نرخ دلار صعودی می‌شد به دنبال آن خودرو نیز تحریک و قیمت‌‌ها در بازار افزایش می‌‌یافت. با این حال بررسی‌‌ها نشان می‌دهد که امسال در مقاطعی، از سرعت تغییرات قیمت خودرو در بازار آزاد با محرک ارز کاسته شده است. این البته بدان معنا نیست که قیمت خودرو (در بازار آزاد) از ناحیه نوسان نرخ ارز (در بازار آزاد) تحریک نمی‌شود، بلکه تاثیرپذیری منحنی قیمت خودرو از همتای ارزی خود، کاهش پیدا کرده است. در فاز صعودی نرخ دلار عموما دو دلیل به عنوان عوامل عمده جدایی مسیر بازار خودرو از نرخ ارز عنوان می‌شد. یعنی رسیدن خودرو به سقف قیمتی و همچنین رکود معاملات. اما حالا شاهد هستیم که حتی با افت قیمت ارز نیز بهای خودرو پا‌به‌پای آن حرکت نمی‌کند.

یکی از دلایلی که برای این موضوع می‌توان برشمرد این است که احتمالا بازار خودرو، نرخ ارز کنونی را به عنوان نرخ بلندمدت به رسمیت نمی‌‌شناسد و در واقع به پایدار بودن این وضعیت خوش‌بین نیست.

دلیل دیگری که برای این موضوع می‌توان به آن اشاره کرد، چسبندگی قیمتی بالاتر در بازار خودرو به دلیل حضور فعال دلالان است. چسبندگی قیمت به مقاومت قیمت‌‌های بازار در برابر تغییر سریع اشاره دارد، حتی زمانی که شرایط اقتصادی کلان تغییر کرده و قیمت متفاوتی را ایجاب می‌کند. این پدیده معمولا در مسیر کاهشی قیمت‌‌ها خود را نشان می‌دهد، به این معنا که وقتی شرایط اقتصادی بهبود می‌‌یابد (مثلا نرخ ارز کاهش می‌‌یابد)، قیمت‌‌ها به سختی و با تاخیر زیاد کاهش پیدا می‌کنند. اما دلالان و واسطه‌‌گران از چند طریق باعث افزایش چسبندگی قیمت می‌شوند، واسطه‌ها معمولا انگیزه اقتصادی قوی برای حفظ قیمت‌‌ها در سطوح بالا دارند و بنابراین از طرق مختلف (مثل انتشار تعداد زیادی آگهی فروش خودرو در قیمت‌‌های بالاتر) در برابر کاهش قیمت‌‌ها مقاومت می‌کنند. از طرف دیگر حضور بیش از حد واسطه‌ها باعث ایجاد اختلال در مکانیزم طبیعی عرضه و تقاضا می‌شود. این اختلال باعث می‌شود قیمت‌‌ها نتوانند به سرعت به سطوح تعادلی جدید واکنش نشان دهند. همه این عوامل نشان می‌دهند که چرا بازار خودرو در فاز نزولی نرخ ارز نیز پا‌به‌پای آن حرکت نمی‌کند.

جزئیات تغییرات قیمتی خودرو
همان‌طور که اشاره شد برای بررسی تغییرات قیمت خودرو در فروردین ماه بهای ۱۶ محصول داخلی را بین ۱۶ فروردین تا ۲ اردیبهشت زیر ذره‌‌بین قرار دادیم، در این بین ۱۳ محصول با افت قیمت و سه خودرو با رشد قیمت همراه بودند. پژو ۲۰۷ پاناروما اتوماتیک بیشترین افت قیمت را بین خودروهای تحت بررسی به نام خود ثبت کرده است. این محصول که در نخستین روز کاری بازار در سال جاری، یک میلیارد و ۱۶۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شد اما روز گذشته بهای آن در بازار به یک میلیارد و ۶۰ میلیون تومان رسید تا ۱۰۰ میلیون تومان معادل ۸.۶ درصد افت قیمت را ثبت کند. همچنین یک خودروی دیگر یعنی ری‌را نیز کاهش بهای ۱۰۰ میلیون تومانی را ثبت کرده است. بهای این محصول در مدت زمان یاد شده از یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان به یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان رسیده تا کاهش قیمت آن به ۵.۹ درصد برسد.

بعد از این دو خودرو بیشترین افت قیمت مربوط به شاهین اتوماتیک آپشنال است که در نخستین روز کاری بازار در فروردین ماه بهایی معادل یک میلیارد و ۲۹۰ میلیون تومان داشت اما روز گذشته در بازار یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان قیمت‌‌گذاری شد تا افت قیمت ۹۰ میلیون تومانی و ۷ درصدی برای آن ثبت شود. رتبه بعدی نیز به دناپلاس اتوماتیک می‌‌رسد. این خودرو دیروز در بازار بهایی معادل یک میلیارد و ۲۲۵ میلیون تومان داشت، این در صورتی است که در مبدأ بازه زمانی مورد بررسی ما، قیمت آن یک میلیارد و ۳۰۰میلیون تومان بود، بنابراین این خودرو در مدت زمان یاد‌شده ۷۵ میلیون تومان معادل ۵.۸ درصد افت قیمت داشته است. همچنین کمترین افت قیمت نیز مربوط به سهند تولید ۱۴۰۳ بود که بهای آن در این مدت زمان از ۶۰۰میلیون تومان به ۵۹۵ میلیون تومان رسیده تا تنها پنج میلیون تومان و ۰.۸درصد افت قیمت را ثبت کند.

اما از طرف دیگر سه محصول نیز رشد قیمت داشتند که با توجه به روند کلی بازار و تغییرات رخ داده در ارزش پول ملی، رفتار عجیبی به نظر می‌‌رسد. بیشترین رشد قیمت بین آنها مربوط به رانا پلاس است که سال جدید را با قیمت 720میلیون تومان آغاز کرد اما بهای آن دیروز در بازار 750میلیون تومان بود. بنابراین در بازه زمانی مذکور رشد قیمت 30میلیون تومانی و 4.2 درصدی داشته است. قیمت اطلس نیز در همین زمان از 595 میلیون تومان به 615میلیون تومان رسیده تا 20 میلیون تومان و 3.3 درصد رشد قیمت را ثبت کند. شاهین G دنده‌‌ای نیز 16 فروردین در بازار 895 میلیون تومان خرید و فروش می‌شد اما بهای آن حالا به 900میلیون تومان رسیده تا رشد قیمت محدود 5 میلیون تومانی و 0.5درصدی را ثبت کند. مابقی خودروها نیز بین 10تا 60 میلیون تومان افت قیمت داشتند. مرور این ارقام نشان می‌دهد که بیشترین افت قیمت متعلق به خودروهایی با بازه قیمتی بالاتر بوده است.